Tot weerziens bij God
Met de veranderende kerkbetrokkenheid van mensen, verandert ook het afscheid nemen van onze overledenen. Steeds vaker staat het leven van de persoon centraal, tegen wie we ‘vaarwel’ zeggen. Maar wat is het verschil tussen een christelijk afscheid in de kerk en een niet-kerkelijk afscheid? Pastoor Luc geeft een toelichting:
Het christelijk afscheid is een ‘tot weerziens bij onze God’, bij het niet-kerkelijk afscheid nemen ligt de nadruk op het persoonlijk herinneren.
Het taalgebruik in de christelijke uitvaart is aangepast aan het geloof in een voortbestaan na de dood. We spreken liever niet over doodgaan en over het einde. We gebruiken het woord ‘overlijden’: over het lijden naar een nieuw bestaan gaan. Het is niet de individuele herinnering die centraal staat, maar de verrijzenis van Christus, die voor ons de weg naar een nieuwe toekomst geopend heeft. We hebben respect voor het lichaam van de overledene, omdat Gods heilige Geest daarin zijn woonplaats heeft gevonden en omdat we geloven dat God geen leven verloren laat gaan.
Zowel het gesproken als het gezongen woord, elk beeld of symbool verwijst naar de Verrezen Heer, die ons uitnodigt in de verrijzenis te delen.
De geloofsgemeenschap biedt aan haar gestorven medegelovige een viering aan, waarin het geloof in het leven na de dood centraal staat. De parochianen nemen daaraan deel.
Het kerkgebouw is beschikbaar als centrale plek van samenkomst van de geloofsgemeenschap. Samen met de voorganger(ster), koorleden, lectoren, misdienaars,
medegelovigen willen wij de gestorven medegelovige een uitvaart geven.
De christelijke uitvaart spreekt van ‘tot weerziens bij God.’ Er is voor christenen een band tussen dit leven en het leven bij God over de dood heen.
Bij een niet-kerkelijk afscheid ligt de nadruk op de herinnering. Daarom beschikken afscheidsplaatsen als crematoria of aula’s over moderne mediatechnieken. Met de moderne elektronica kunnen foto’s, film en muziek op verrassende wijze aan een afscheid worden toegevoegd. Dit is een herinnering aan de overledene, waarna het einde definitief is.
Christenen daarentegen blijven hun doden gedenken, telkens ze samenkomen, juist omdat ze geloven in een verbondenheid over de grens van de dood heen. Omdat we als christenen samen geloven in het ‘leven na de dood’ en in ‘God, die voor de mensen het leven wil en niet de dood’.
Als vierende gemeenschap is het samen bidden en vieren voor ons belangrijk. Film, foto’s, eigen gekozen CD-nummers, dragen niet bij tot mooie liturgie en zijn geen meerwaarde voor Jezus’ boodschap. We kiezen voor een ingekaderde foto van de overledene, als de familie dat wenst, en beperken de zelf aangebrachte muziek en toespraken. Dit wordt ook telkens met de verantwoordelijke van de kerk besproken.
Als je kerkelijk wil afscheid nemen, moet je dit duidelijk verwoorden naar de hulpverleners toe.
We spreken nu van uitvaartliturgie, niet meer van een ‘mis’ zoals de volksmond het zegt. Er wordt bij de uitvaart niet altijd meer een ‘mis’ (eucharistie) gevierd, zodat ook gemandateerde leken kunnen voorgaan.
Kerkelijk afscheid nemen gebeurt altijd in een kerkgebouw door een priester of een door het bisdom gemandateerde leek.
In onze pastorale eenheid Sint-Jozef zijn dit: pastoor Luc Vanherck en de gemandateerde leken Yvonne Baens-Fiten, Wally Stakenborg-Eyckerman en Hilda Truijen-Clevers.
Kerkelijk afscheid nemen: de mogelijkheden
Er zijn verschillende mogelijkheden om in de kerk afscheid te nemen:
- enkel met een gebedswake op de vooravond
- enkel met de uitvaartliturgie op de dag zelf (kan voorgegaan worden door een gemandateerde leek)
- met gebedswake op de vooravond én de uitvaartliturgie op de dag zelf.
Ook in intieme familiekring kan je in de kerk afscheid nemen, maar dan moet je bij het opstellen van het overlijdensbericht daar rekening mee houden.
In onze Belgische kerkprovincie zijn de tarieven als volgt vastgelegd:
- enkel een gebedswake op de vooravond: 75 euro.
- enkel de uitvaartliturgie op de dag zelf en de herdenkingsviering: 275 euro
- een gebedswake op de vooravond, uitvaartliturgie de dag zelf en de herdenkingsviering: 275 euro.
De herdenkingsviering wordt afgesproken met de familie, in één van de weekendvieringen. We plaatsen dan het herdenkingskaarsje vooraan in de kerk en bidden voor de overledene.
Luc Vanherck
