Yves De Bosscher: ‘Ontdek de natuur in de stad’
Yves De Bosscher is hoofd van de Milieudienst van de Stad Harelbeke. Sinds 1992 doet hij het beleidsvoorbereidend werk voor Milieu, Natuur, Duurzaamheid en Klimaat. En niet zonder succes. Veel van zijn projecten vallen in de prijzen, zoals met ‘Harelbeke Bloemenstad’ of ‘Beste Openbare Groenproject van Vlaanderen’. Yves is ook interim-voorzitter van de Vereniging voor Openbaar Groen, die de Vlaamse gemeenten in hun openbaar groenbeleid ondersteunt. Naar aanleiding van het Open Tuinenweekend op 29 en 30 juni e.k. vroegen we hem wat Harelbeke doet voor de instandhouding van ons stukje ‘hemel op aarde’.
Yves: ‘Op het vlak van ‘bomen’ mogen we zeggen dat Harelbeke in de regio een prominente rol speelt. We breiden het aantal bomen alsmaar verder uit. De voorbije drie jaar zijn er 500 straat- en laanbomen bij geplant. Op dit ogenblik hebben we er ongeveer 7000 die allemaal geïnventariseerd zijn’.
Dat wordt ongetwijfeld zeer gewaardeerd?
‘Wat ik vaststel, is dat er eigenlijk meer en meer mensen zijn die tégen bomen zijn dan vóór bomen. De twee voorbije zomers waren bijvoorbeeld extreem droge zomers. De bomen begonnen eind augustus al hun blaadjes te verliezen. Dan begonnen onze telefoons te rinkelen: ‘wanneer gaan jullie die ‘vuiligheid’ komen wegdoen?’ De mensen spreken dus over ‘vuiligheid’ als het gaat over de blaadjes van bomen; dat is niet meer plezant. Ook zijn er allerlei discussies. Iemand installeert zonnepanelen, de boom in de straat zorgt voor schaduw, dus die boom moet weg. Of in de Berkenlaan: ‘ik ben allergisch aan berken’, al die berken moeten weg… Ik heb de indruk dat de mensen de voeling met groen en natuur beetje bij beetje aan het verliezen zijn’.
Hoe komt dit?
‘Ik weet het niet. Wij proberen daar met de Stad een kentering in te brengen, door meer natuur in de stad te brengen en door op andere manieren aan groenbeheer te doen. We leggen bijvoorbeeld nieuwe dreven aan, zoals in de Oudenaardsestraat en Iepersestraat. Een ander voorbeeld is de Arendswijk. De aanleg van het openbaar groen dateerde daar nog van de jaren ’40 – ’50 en was compleet verouderd. In de voorbije vijf jaar hebben we dat helemaal omgevormd. Als je nu naar de Arendswijk gaat, zie je bloemenvelden met wilde bloemen. Met als resultaat dat wij daar plots in de winter distelvinken op die bloemen zien zitten. Dàt is de natuur een plaats geven in het openbaar groen. Helaas vindt niet iedereen dat even leuk. Er zijn mensen die liever gewoon een plat grasveldje hebben en die onze inspanningen maar niets vinden’.
Kiezen jullie steevast voor ecologische producten?
‘Toen ik in 1992 begon als milieu-ambtenaar zaten wij in Harelbeke met een verbruik van 1500 kg Casaron. Er werd dus 1500 kg gif gestrooid tussen het openbaar groen. Wij waren, samen met Wevelgem, de eersten die beslist hebben om naar een nul-verbruik te gaan. Sproeistoffen zijn tegenwoordig wettelijk verboden, maar men kan wel nog een uitzondering bekomen. Wij hebben echter besloten dat wij geen uitzondering meer moeten hebben. Jarenlang waren onze kerkhoven de enige plaatsen waar we nog sproeimiddelen gebruikten, omdat de mensen daar verwachten dat alles er pico bello en netjes bijligt. Het oud kerkhof hebben we ondertussen omgevormd. Als je er nu binnengaat via de Gentsesteenweg, dan kom je eigenlijk bijna in een park. Er zijn allemaal borders met bloemen die bloeien. De strooiweide is daarin verwerkt; de plaats waar de urnen komen, zit daartussen. De rode kiezeltjes verdwijnen. Het is echt de moeite om eens te gaan kijken. Dat is de omvorming van intensief beheerd openbaar groen naar extensief beheerd openbaar groen. Het is een tendens die in vele gemeenten aan het gebeuren is. In het begin hadden we hierbij moeilijkheden met het beheersen van onkruid. We kregen ook veel kritiek. Maar je moet het tijd geven. Na verloop van tijd krijg je borders met planten die dichtgroeien. Het kerkhof wordt plots een plaats waar het eveneens fijn vertoeven is voor wie niet naar een overledene komt. Ook in Bavikhove werd het kerkhof zo onder handen genomen en we krijgen daar goede reacties op’.
Kan je ons tips geven?
‘Respecteer het groen. Zie er de waarde van in. Er zijn zoveel mensen die bomen ‘vuiligheid’ noemen, ik snap dat niet. Onze diensten doen echt alles wat ze kunnen om het netjes, proper, maar ook ecologisch te houden. Probeer eens op een andere manier te kijken naar alles wat rond je leeft, groeit en bloeit. Of beter, kijk op de oude manier: met verwondering. Bijvoorbeeld aan de kerk. Wist je dat de grootste kolonie gierzwaluwen in de gevel van de kerk zit? Niemand merkt dit op. De gierzwaluwen zijn die vogels die gierend door het centrum van Harelbeke vliegen. Ze arriveren hier eind april, en ze zijn alweer weg tegen half augustus. Alles doen ze al vliegend. Van zodra een jong begint te vliegen, landt het nooit meer. Ook niet om te eten of te drinken. Dat wil dus zeggen dat een mannetje gierzwaluw dat aan de kerk geboren wordt, dat groot genoeg is en langs de muur valt, begint te vliegen en tot aan zijn dood nooit meer ophoudt met vliegen. De gierzwaluw vliegt van Harelbeke naar Afrika en van Afrika exact weer naar Harelbeke. Die vindt hier een vrouwtje; ze eten miljoenen insecten; ze paren in de vlucht. En dat speelt zich hier allemaal af voor onze ogen. Dat is fantastisch. We hangen met de Stad nu nestkastjes voor die gierzwaluwen, bijvoorbeeld aan de Centrumschool. Dat doen we trouwens ook voor huiszwaluwen. We hadden op een bepaald moment in heel Harelbeke nog 9 nestjes van huiszwaluwen. De mensen zien dat aan hun goot hangen en willen daarvan af. Wij zijn dus begonnen met mensen te overtuigen om aan hun huis een kunstnestje te hangen voor de huiszwaluw. Vorig jaar hadden we zo 45 nestjes. Je ziet dus dat het kan. Maak op een zomeravond eens een wandeling door het centrum van Harelbeke, van de kerk tot aan het kerkhof en terug. Dan zie je die gierzwaluw en die huiszwaluw. Dat is mijn tip: kijk ernaar alstublieft. En stel je tijdens die wandeling eens voor dat die gierzwaluwen en huiszwaluwen er niet zouden zijn. Hoe leeg dat het beeld zou zijn als die vogeltjes daar niet vliegen. We spreken over de schepping, maar kijken we er nog naar? Respecteren we ze nog?’
Lieven Defour
