Homilie van 26 april 2015

Roger Van den Berge

Ik weet niet hoe je je gevoeld hebt bij het beluisteren van de eerste lezing.

Lucas is er niet mals: hij slingert zijn toehoorders naar het hoofd dat zij er persoonlijk de oorzaak van zijn dat Jezus, ‘de prins van het leven’, ter dood werd gebracht.  ‘Ge hebt hem overgeleverd, verworpen en zelfs toen Pilatus hem wou vrijlaten hebt gij geroepen: aan het kruis met hem.  Zo hebt gij Gods plan met de wereld gepoogd te verijdelen en hem te schande gemaakt!’  - Dat verwijt kan tellen!

Maar dan verandert plots de toon.  Hij wordt sussend en vol begrip. ‘Eigenlijk’, voegt Lucas er na zijn verwijt aan toe, ‘had gij noch uw leiders er enig idee van wat ge werkelijk deed: gij wist van niet beter!’

‘Gij wist van niet beter’. Geldt dat vandaag ook nog voor ons: ‘Ge weet van niet beter’?  Wanneer sommige christenen in onze tijd Jezus de rug toekeren en niets doen tegen diegenen die hem willen het zwijgen opleggen en zelfs uitschakelen: doen die dat dan ook omdat ze van niet beter weten?  Zijn de vele gedoopten en gevormden die het helemaal niet erg vinden dat God en de godsdienst uit hun leven en de maatschappij verdwijnt, niet meer dan onwetenden?

Soms krijg ik de indruk dat vele mensen bitter weinig interesse hebben voor hun christelijk geloof, onverschillig er tegenover staan, ja zelfs een zekere afkeer ervan hebben.  Beseffen ze wat voor een schat ze achteloos de rug toekeren?  Kunnen ze zonder blozen wat de ouderen 2000 jaar lang heilig vonden nu voorgoed bij het afval gooien? Is de tijd die nu aangebroken is zo hoopvol nieuw dat de aloude christelijke cultuur afgedaan er geen plaats meer in kan hebben? -  In elk geval: wanneer het christendom verlaten wordt, zal een op alle vlakken ongelooflijk rijke cultuur hier in het westen teloorgaan – en het is precies of het niet erg is, of het geen kwaad kan, ja, dat het zelfs goed is dat het christendom verdwijnt!

Maar mag je je niet de vraag stellen: wat zal er in de plaats komen?  Kun je daar gerust in zijn? Sommigen hebben er een goed oog in.  Anderen vrezen dat een of andere vorm van Islam de leegte zal komen opvullen… Het succes van enkele Europese rechtse partijen en nieuwe bewegingen als Pegida wijzen op het gevaar.  Ook de Franse filosoof Michel Houellebecq in zijn boek Soumission zendt een straffe waarschuwing: zonder geloof en katholicisme heeft het Westen geen toekomst. Het is een profetenstem waar sommigen graag hun oren voor toestoppen. 

Zal van ons ook gezegd worden: ze wisten van niet beter? ‘Wir haben es nicht gewusst!’  Misschien zal geen van onze kinderen of kleinkinderen zo mild zijn als Lucas was.  Ze zullen het ons ten laste leggen dat we onze verantwoordelijkheid niet opgenomen hebben.  Dat we in een roes zijn blijven verder consumeren, zonder naar de kern van het leven de vraag te stellen.  Dat zullen ze ons, vermoed ik, verwijten.  En terecht.

Wij die hier samen zijn kunnen ons laten uitdagen door het evangelie van deze dag. Het is het vervolg van dat van vorige week, toen de twee leerlingen van Jezus ontgoocheld en ontredderd terugkeerden naar hun dorp Emmaus. Ze waren er het hart van in dat hun Jezus zeer efficiënt monddood werd gebracht.  Ze beseften wat voor een rijke toekomst teloor was gegaan en leden eronder. Tot de ervaring kwam dat iemand mee met hen op weg ging, hen de Schriften verklaarde en met hen het brood brak – en ze Jezus herkenden, de uit de dood opgestane.

Ze begonnen te beseffen dat Jezus eigenlijk niet dood te krijgen is!  Je mag hem veroordelen, geselen en kruisigen en zijn hart met een lans doorboren: dood krijg je hem niet!  Neen, hij komt zachtjes en beslist te midden van de zijnen: hij zegt hen goedendag, eet met hen een lekker stukje vis mee, en verklaart hen Gods bedoeling met wat met hem, Jezus, is gebeurd.  Hun verbijstering keert om in overgroot enthousiasme en vreugde.  Zo groot dat ze in het vervolg niet meer zullen zwijgen over Jezus totdat ieder het gehoord heeft, alle mensen van heel de wereld en van alle tijden.  Hun succes is zeer behoorlijk geweest: er zijn ondertussen miljarden mensen christen geworden die de wereld hebben uitgebouwd zoals God hem oorspronkelijk heeft bedoeld.

De uitdaging voor ons bestaat erin dat ook wij, zoals de eerste leerlingen, nu de schat van Jezus en zijn boodschap gedachteloos en achteloos door vele tijdgenoten wordt verwaarloosd of zelfs naar de vuilniszak verwezen: dat wij er niet voor terugschrikken het geloof van ons doopsel en vormsel te bewaren en er zo voor te zorgen dat ons waardevolste juweel niet bij de vuilnis terecht komt!  Aan ons om de handschoen op te nemen!