Homilie van 5 oktober 2014

Roger Van den Berge

Het verhaal dat Jezus in het evangelie van vandaag vertelt, is niet al te ingewikkeld. Een boer die in een goed uitgerust bedrijf druiven kweekt, stelt werknemers aan om er te werken.  Maar dat werkvolk is niet betrouwbaar: ze maken misbruik van hun positie en willen de winsten van het bedrijf in hun eigen zak steken.  Als de baas er niet is en dus niet kan controleren wat ze uitspoken, dan verkopen ze de druiven en houden het geld voor zich. De baas komt het te weten, en wat doet die? Merkwaardigerwijs: het een baas met veel geduld en keer op keer zendt hij een bemiddelaar en nog een en nog een om de arbeiders van gedachten en manieren te doen veranderen. Maar aan die werknemers is er geen beteren: ze jagen de bemiddelaars weg met stenen en ze gaan door met hun frauduleus handeltje.  De baas zendt dan ten einde raad zijn eigen zoon, in de hoop dat ze ten minste naar hem zullen luisteren; maar die zoon jagen ze zelfs niet weg, ze slaan hem dood.  – En, besluit Jezus met een vraag: Wat moet er met zulk krapuul van werknemers gebeuren?  En wie het verhaal gehoord hebben antwoorden in koor: ze moeten zwaar gestraft worden, ja gedood worden en de wijngaard moet aan betrouwbare werknemers toevertrouwd worden.

Waarom vertelt Jezus dit verhaal?  Hij richt zich tot de voorname Joden van zijn tijd, de hogepriesters en de oudsten, de notabelen. En die verstaan direct waarom Jezus hen dit verhaal vertelt. Het gaat over hen zelf! Zij zijn die onbetrouwbare werknemers!  Zij hebben van God de taak gekregen om goed zorg te dragen voor het volk van Israël, om het te besturen en het op de rechte weg te houden, maar in de plaats daarvan zijn ze uit op geld, op eer en macht!  Als de profeten van Godswege komen om hen op het rechte pad te brengen, jagen ze ze weg of doden hen. En als God zijn zoon Jezus zendt, dan bespotten ze hem en zullen ze hem ter dood brengen. – Die vooraanstaanden hebben in hun antwoord hun eigen vonnis geveld: ze verdienen zwaar gestraft te worden!

Jezus’ verhaal is een parabel, een gelijkenis.  De goed  verzorgde wijngaard is de wereld die God met liefde geschapen heeft en aan de mensen heeft toevertrouwd.  De wijngaardenier is God.  De werklieden zijn de mensen, zijn wij.  God vertrouwt ons de wereld toe om hem goed te beheren.  Om er iets moois van te maken voor alle mensen die er wonen. We krijgen veel vertrouwen: om al onze talenten, het beste van onszelf in te zetten om de wereld te maken tot een paradijs! God komt ons niet op onze vingers kijken: hij gunt onze creativiteit en onze verantwoordelijkheid de beste kansen. En hij zendt ons zijn zoon Jezus om ons te helpen en bij te staan, want alleen kunnen wij het niet aan.

Beseffen wij dat?  Nemen we onze verantwoordelijkheden op?  Luisteren wij naar de waarschuwingen als het gaat om de zorg voor het klimaat, om de opwarming van de aarde, om het misbruik van de energiebronnen, om rassenhaat en uitbuiting van medemensen?  Luisteren wij naar Gods Zoon Jezus als hij ons toont hoe een echte mens moet leven: niet voor zichzelf, maar bedacht op anderen?  Geen geld achternazitten, geen bezit en geen macht, niet leven op de kap van de minstbedeelden? 

Vele tijdgenoten zijn als die werknemers uit de parabel: ze slaan alle goede raadgevingen in de wind, gaan door met geld en bezit te verwerven, plezier na te streven en zich van de rest niet veel aan te trekken.  Leven niet vele mensen zo: zonder God, enkel voor zichzelf en hun portemonnee en zonder om te zien naar de zwakke mensen, de zieken, de marginalen, de volkeren in ontwikkeling?  Ze zetten God buiten spel. Zijn zoon Jezus, die ons wordt gezonden, nemen ze niet au sérieux, verwerpen ze en maken hem dood.

Wij worden uitgenodigd, telkens weer, om wél naar Jezus te luisteren, om er achter te komen hoe hij de samenleving ziet.  En te proberen te leven naar zijn woorden en zijn voorbeeld.  God niet te vergeten en elkaar niet in de steek te laten!  We worden uitgenodigd om ons hart te laten aanspreken door het lot van de mensen rondom ons, de zieken, de werkelozen, de kleine mens, de slachtoffers van oorlogsgeweld of armoede. 

Het is natuurlijk gemakkelijker zich daar allemaal niets van  aan te trekken – maar wat zal er op de duur overschieten van de wijngaard die de wereld is als hij zo slecht onderhouden wordt en bevolkt is met mensen die uit zijn op geld en voor dat geld mensen wegjagen, afranselen, stenigen en doden?  Wij zullen onze levenswijze moeten veranderen en aanpassen.  Ons egoïsme omkeren in zorg voor elkaar.  Ons genoeg hebben aan onszelf omkeren in warme genegenheid voor anderen.  Ons bezit delen met wie niets of veel minder hebben.  Ons bezinnen over wat onze levensroeping is en God daarbij niet uitsluiten of verwaarlozen.  Zoniet geraken de mensen en volkeren van elkaar vervreemd, geraken de energiebronnen uitgeput, komt door de onrechtvaardige verdeling van de goederen der aarde de oorlog steeds dichterbij, en krijgen mensen steeds minder zin in het leven.  De waarschuwingen zijn er: laten we er onze oren niet voor stoppen, maar ons hart ervoor openen. We kunnen er al aan beginnen hier in de zondagse bijeenkomst in de kerk.

Ik wil me nog eens speciaal richten naar jullie, vormelingen, en naar jullie, vaders en moeders.   Je hebt gekozen om het vormsel te ontvangen.  Om van God kracht en genade te krijgen om een mens te zijn naar Gods verwachting.  Deze voorbereidingstijd is zeer bijzonder.  God wil jullie nabij zijn.  Hij wil jullie laten voelen wat hij van jullie verwacht.  Je bent niet gemaakt om hier alleen van alles zoveel mogelijk te genieten, alles te hebben wat je hartje lust en spelletjes te spelen van ’s morgens tot ’s avonds. 

Jullie zullen met groot te worden gaan beseffen dat je een taak in deze wereld te vervullen hebt.  Dat God je roept om je in te zetten voor je medemensen. Als je zijn plan met je leven en met dat van de wereld volgt, dan komt er geluk en vrede voor allen.  God is een God die van mensen houdt, hen sterkt en bij hen blijft.  Een goede vriend die je stilletjes aan kunt leren kennen en waarderen, en van hem gaan houden. Hier in de eucharistievieringen op zondag gebeurt dit op een speciale wijze.  We zijn samen als zussen broers van een grote familie.  God spreekt tot ons.  Breekt voor ons het brood en voedt ons met zijn liefde.  Mogen jullie, kinderen en ouders, dit beter en beter beseffen en er jullie leven naar richten.