Pijporgel
Kijk je achter je, dan zie je op het doksaal een merkwaardig pijporgel, enig in zijn soort. Het is wellicht het oudste Vlaamse positief orgel, daterend van 1663, en één van de oudste orgels in België in deze staat van bewaring. Het bezit haar originele klaviatuur, originele windlade, orgininele pijpwerk en originele kast. Alleen de windvoorziening werd in 1763 aangepast.
Historisch onderzoek indiceert als oorspronkelijke standplaats de O.L.Vrouwkerk van Dendermonde. Daar zou het orgel in 1663 geplaatst zijn op het toenmalig koordoksaal door orgelmaker Jan Van Loo uit Aalst.
Het concept werd ingrijpend gewijzigd in 1763 door de bekende orgelmakers Van Peteghem uit Gent. Bij die gelegenheid werd een nieuwe windlade ingebouwd met aangepaste mechanieken, en werd het orgel voorzien van een uitgebreidere klavieromvang.
In de jaren 1861/1862 werd het overgebracht naar onze Sint-Gertrudiskerk van Vlassenbroek door Maximilien Van Peteghem.
In 1956 werd het gerestaureerd door Pater Rafaël van Loon uit Bornem. In 1985 was er weer dringend herstelwerk nodig. Orgelmaker Etienne De Munck uit Hamme heeft dit werk opgeknapt.
De laatste twee ingrepen gingen echter ten koste van de kwaliteit van het instrument.
In 2000 werd door de kerkraad een dossier opgestart voor de volledige restauratie ervan. Zo werd in hetzelfde jaar een orgelexpert aangesteld. Deze ontwerper, Wenceslaus Mertens, stelde in 2004 een volledig restauratieconcept op dat teruggrijpt naar de toestand van 1861/1862 als meest recentste consistente toestand van het orgel.
Dit impliceert volgende restauratie-ingrepen :
- het 17de-eeuwse pijpwerk blijft bewaard en wordt terug in zijn oorspronkelijke verband gebracht.
- de 17de-eeuwse kast wordt behouden ; de in 1956 geplaatste panelen in de kastvoet worden verwijderd en terug vervangen door de originele die zich nog op het doksaal bevinden.
- de windlade, het klavier en het wellenbord van ca 1768 blijven behouden ; daarop wordt het bewaarde pijpwerk opnieuw aangebracht ; de verdwenen spelen (sexquialter II sup. en Mixtuur II) worden geconstrueerd op basis van de origineel bewaarde roosterboringen.
- de windvoorziening zoals door Maximilien van Peteghem werd aangelegd in 1861, blijft behouden (magazijnbalg met voetpomp) ; er wordt een nieuwe ventilator voorzien.
- alle kleinere wijzigingen van na 1861 worden verwijderd.
- tenslotte wordt de toegang tot het doksaal en de balustrade bovenop verstevigd.
Als gevolg van diverse opmerkingen van Onroerend Erfgoed werd het ontwerp in augustus 2014 aangepast en vervolgens, na gunstig advies van de gemeenteraad, in oktober 2014 terug ingediend bij Onroerend Erfgoed.