een priester van de gewone mens
We namen zaterdag 11 januari afscheid van Janus, een priester die het hart van de gewone mensen heeft geraakt en zich helemaal ten dienste stelde van hun noden.
Priester gewijd in 1958, werd hij eerst onderpastoor in Schoten wijk Bloemendaal. Nadien in 1963 kwam hij naar Wilrijk als onderpastoor in St Jan Vianney en vond al snel aansluiting bij de arbeiderswijk 'Fortje'. In de Uitspanningstraat bevond zich het huis van de wijkwerking van pater Bellens, waar mensen terecht konden. Janus werd al gauw de vertrouwenspersoon en deed er ook regelmatig de 'mis'. Gezinnen herinneren zich dat die vieringen niet saai waren: Janus vertelde vanuit het gewone leven en bracht de boodschap van Jezus op een manier die iedereen aansprak. Hij had ook een VW busje, waarmee hij rondreed. Het staat nog altijd in het geheugen van velen geprent.
Die eenvoudige omgang met mensen dankte hij ook aan zijn afkomst. Komend uit een boerengezin te Essen, vertrouwd met de natuur, zal hij zijn verdere leven de kunst verstaan om jong en oud in contact te brengen met het mysterie van de schepping.
Hij had ook een fijn aanvoelen van kinderen en jongeren. De Chirobeweging had in hem de gedroomde proost, die hun activiteiten volgde, mee op kamp ging. Hij maakte ook de bouw van nieuwe Chirolokalen mogelijk aan het Valkenveld. Ook vanuit de plaatselijke catechese vond hij boeiende activiteiten om met jongeren op stap te gaan. Nu nog spreken velen over de trektochten naar de Waddeneilanden in Nederland, waarbij ze zoveel samen beleefden. Hij was voor de jeugd een vriend, een tochtgenoot. En tegelijk kon hij op elke plek in de natuur spontaan een viering aanbrengen, waar het evangelie ter sprake kwam. Het was nooit geforceerd. Het vloeide als het ware voort uit zijn omgaan met de jongeren.
Hij lag ook aan de basis van 'De Vlinder' waar doven en slechthorenden werden opgevangen.
Toen de oude kerk van St Jan Vianney haar tijd had gehad en men plannen maakte voor een nieuwe kerk. De eerste steenlegging was in 1967 en ze kreeg haar voltooiing in 1969. Samen met zijn collega's Verbist en later Jacobs ijverde hij om de eerst geplande hoge toren en koepel af te voeren en om het altaar binnen de kerk zo te plaatsen dat mensen er van overal rond konden zitten. Het is uniek binnen Antwerpen.
In 1986 verliet hij de parochie om aalmoezenier te worden in de gevangenis aan de Begijnenstraat in Antwerpen. Een niet zo vanzelfsprekende keuze. Later zal hij in een interview zeggen 'Ge moet daar goed op je woorden letten. Als ge in een viering met die mannen zegt dat we 'verlost' kunnen zijn en ze zitten daar 'vast in den bak'... Maar hij heeft ook het hart van velen geraakt, naar hen geluisterd in die heel moeilijke situatie.
Daar is hij 12 jaar gebleven tot zijn pensioen in '98. Maar rusten zat er voor hem niet in.
Hij kwam terug naar Wilrijk om als priester werkzaam te zijn, ten dienste te staan.
Niet enkel in zijn vertrouwde kerk, waar hij met symbolen, natuurelementen telkens een aangepaste sfeer kon brengen bij feestelijke gelegenheden, maar ook in naburige parochies van Wilrijk. Janus nam zijn agenda en vond altijd nog wel een plaatske om een doop, een huwelijk, een uitvaart aan te nemen. Ook in de parochiale school 'de ark' liep hij regelmatig binnen en was de voorganger voor vele vieringen.
Ik zelf kende Janus al vele jaren, toen ik voor de Jeugdpastoraal in de stad werkzaam was. Samen hebben wij bezinningsdagen voor scholen georganiseerd, met bezoeken aan allerlei organisaties. Op Janus mocht je altijd beroep doen.
In 2005 hoorde Janus, dat ik – na 8 jaar werk bij basisgroepen in Vlaanderen – nog steeds zin had om in parochies mee te werken. Hij vroeg me om op de pastorie te wonen en de mensen te onthalen. Tegelijk wilde hij ook dat ik de zorg mee op nam voor de kerk en de activiteiten daar rond. Zo ben ik in St Jan Vianney terecht gekomen en heb er nog altijd mijn vaste stek. Ik heb ook veel van hem geleerd: zijn directe taal, de eenvoud waarmee hij gewone mensen benaderde, de fijngevoeligheid voor symbolen, die het mysterie van het leven oproepen.. En zo heeft ieder die hem van nabij gekend heeft wel zijn verhaal.
Dat was ook te merken in de uitvaart op die zaterdag 11 januari.
Familie en vrienden verzamelden zich en nodigden Fred Sels uit, die als gevangenisaalmoezenier hem was opgevolgd, om samen een viering uit te bouwen 'Janus waardig' ! Janus had zelf al de voorbereidselen gemaakt. Hij wou een eucharistieviering en op het einde voor ieder een drankje en een hapje. De kerk werd versierd met foto's en allerlei herinneringen aan zijn activiteiten. Met een beamer kon je ook beelden uit zijn rijk gevuld leven bekijken. Er was zijn geliefde muziek, waarbij ieder kon denken aan wat Janus voor hem of haar had betekend.
Omdat er zoveel getuigenissen zouden zijn, die de viering al te lang zouden maken, ontstond het idee om die verhalen te bundelen in een boekje.
Je kan dit nog digitaal overnemen via volgende link: Getuigenissen over Janus
Afscheid nemen is altijd moeilijk. Janus zelf had misschien ook nog wel een tijdje willen genieten van eenvoudige dingen in 'Heydehof' (Salesianenlaan, Hoboken), waar hij na een revalidatie in 'Hoge Beuken' terecht kwam. Maar het heeft zo niet mogen zijn.
Wat ik me altijd zal herinneren is hoe hij ,bij mijn bezoek één van de laatste dagen, zijn hand naar mij uitstak en vroeg 'Jan, is alles goed ?' Hij wou wellicht weten of de zorg die hij had doorgegeven verder in goede banen liep. Hij heeft ook tot het laatste vriendschap en steun gekregen van Marie-Louise en haar kinderen en kleinkinderen, waar hij steeds mocht thuis komen.
Janus is nu van ons heen gegaan. Maar zijn aanwezigheid is nog steeds voelbaar. Iemand zei me gisteren 'Ieder heeft zijn beleving met Janus gehad. Janus is nu 'verspreid' over zoveel mensen, die iets met hem hebben mogen delen.'
Dat vind ik een troostende gedachte ! Want het 'leven', waar hij zo vol bewondering voor was, de 'dingen van het hart' die gaan verder.