Een babbel met Laura over vluchtelingen in Harelbeke
Laura werkt als maatschappelijk werker in het Huis van Welzijn, het vroegere OCMW te Harelbeke. N.a.v. ‘de werelddag van de migranten en vluchtelingen’ op 17 januari had ik met haar een aangenaam gesprek via de laptop. Ik had naast mijn laptop een oud cassetterecordertje gezet, zo ga ik normaal op interview. Gelukkig heb ik veel genoteerd want de klank gaf niet het gewenste resultaat als anders.
Vooraf wil ik een aantal dingen duidelijk maken: een migrant is iemand die hier verblijft en altijd terug kan naar zijn thuisland. De Nederlander die hier woont en werkt is dus zo gezien ook een migrant. Die werkt hier en betaalt ook belastingen en is eigenlijk niet het onderwerp van vandaag. Vandaag hebben we het over mensen die naar hier zijn gevlucht en hoe zij leven. Iemand die vlucht van zijn thuisland kan niet voor even terugkeren of riskeert zijn rechten kwijt te zijn.
Dag Laura, wie zijn de vluchtelingen in Harelbeke?
In ons LOI (Lokaal Opvang Initiatief) in Harelbeke zijn het de laatste maanden vooral erkende vluchtelingen, dat wil zeggen personen met een statuut voor 5 jaar. Vroeger zaten er ook meer mensen die een verzoek tot internationale bescherming aangevraagd hadden en nog geen beslissing gekregen hadden. Voor en tijdens de vluchtelingencrisis hadden we 40 plaatsen voorzien, dit werd sinds een aantal jaren afgebouwd naar 25 plaatsen. Er verblijven 4 gezinnen van ongeveer 5 personen in 4 huizen en 4 alleenstaande mannen in elk een studio.
Daarnaast zijn er heel wat erkende vluchtelingen die hier onbeperkt mogen blijven. Zij hebben na die 5 jaar een nieuwe identiteitskaart gekregen waar niet langer “tijdelijk verblijfrecht” op staat. (erkend vluchtelingen blijven nooit 5 jaar in het LOI dus hebben ze nog niet de zekerheid tot ‘onbeperkt blijven’)
Er zijn ook asielzoekers met een oranje kaart, die verblijven in asielcentra, bij hun familie of ons LOI in afwachting dat hun aanvraag tot internationale bescherming goed gekeurd wordt. Eens dit gebeurd is krijgen ze al dan niet een positieve beslissing om te blijven. Worden ze aanvaard dan worden ze erkend vluchteling of krijgen ze het statuut ‘subsidiaire bescherming’, die personen hebben recht op verblijf van één jaar, dat verlengd kan worden tot vijf jaar. Die laatste zijn er nu niet in het LOI van Harelbeke.
Zijn er ook mensen hier in Harelbeke die niet erkend zijn? En welke rechten hebben zij dan? Krijgen zij steun?
Er worden een achttal personen begeleid door onze dienst in kader van medische hulp voor illegalen. Zij kregen een negatieve beslissing van het CGVS of dienden geen verzoek tot internationale bescherming in. Deze personen verblijven vaak bij familie of kennissen. Ze hebben enkel een medisch dossier bij het Huis van Welzijn. We kunnen ze niet verder helpen met leefgeld, Nederlandse les,… Mensen die een negatieve beslissing kregen, dienden normaal na 30 dagen het land te verlaten. Voor een aantal is dit niet mogelijk. Niet ieder die niet erkend is, kan veilig terugkeren… (Wij noemen ze soms de mensen die hier illegaal zijn, beter is te zeggen: “een irregulier migrant”).
En hoe worden de andere vluchtelingen geholpen?
De mensen in ons LOI worden doorwezen van Fedasil. Ze zijn meestal al erkend en beginnen aan hun tijdelijk verblijf. Ze krijgen onderdak en moeten al onmiddellijk een eigen woning zoeken. Ze kunnen slechts 2 tot 4 maanden verblijven in ons LOI. Om te leven krijgen ze daarnaast een minimum leefgeld en dat is echt een minimum.
We bekijken of ze een buddy kunnen gebruiken die hen helpt om de weg te tonen en administratief in orde te zijn. Indien nodig zijn er ook tolken of mensen die hier wonen en de taal kennen op wie we beroep kunnen doen.
Met hun voorlopig paspoort kunnen ze ook werk zoeken. Van zodra ze een huis vinden (zo rap mogelijk) om te huren verhuizen ze. Als ze geen werk hebben krijgen ze een leefloon. Ze moeten in die andere woning net zoals ieder van ons op eigen benen staan. Ze kunnen beroep doen op de huurwaarborglening, waarbij ze de huurwaarborg in schijven kunnen betalen. Ook hebben ze recht op een installatiepremie waarmee ze meubels en matrassen mee kunnen kopen.
Waar komen onze vluchtelingen vandaan?
Een aantal jaar terug kwamen ze vooral uit Iran, Irak, Syrië of Afghanistan, nu is de verscheidenheid groter. Er zijn er bijvoorbeeld ook van Latijns-Amerika…
En welke plichten hebben de mensen die hier aanvaard zijn?
Van zodra ze het statuut erkend vluchteling of subsidiaire beschermde hebben, moeten ze lessen Nederlands volgen en zich inschrijven voor de cursus integratie en inburgering. Daarnaast hebben ze alle plichten die wij allen hebben.
Laura, heb je daarnaast nog verantwoordelijkheden binnen het Huis van Welzijn?
Samen met één collega sta ik in voor het LOI, we begeleiden we elk 2 gezinnen en 2 alleenstaande vluchtelingen. Daarnaast heb ik nog ongeveer 30 dossiers van schuldbemiddeling en sta ik ook in voor dringende medische hulp voor illegale mensen.
Kun je met ons een mooie ervaring delen van je werk?
In februari was er een gezin in ons LOI, heel behulpzaam, vriendelijk en dankbaar. Ze konden al heel vlug Nederlands en waren zeer geïnteresseerd in onze manier van samenleven en deelden daarnaast ook hun cultuur met me. Ik heb ook veel van hen bijgeleerd.
Een ander verhaal is dat van een man van 65 jaar uit Iran, hij was erg enthousiast en startte met wijkwerken in Harelbeke. Hij verhuisde naar Brugge en daar is hij nu stadsgids. Ik krijg nog ieder jaar een kerstkaartje van hem.
En misschien nog een schrijnend verhaal?
Veel van die mensen hebben heel veel meegemaakt. Ik heb kinderen gezien die enorm bang waren toen de wijkagent kwam kijken of ze inderdaad verhuist waren. Ze hebben soms nare ervaringen met personen in uniformen van in het land van herkomst.
Kun je als je naar huis gaat dat werk wat van je afleggen?
In het begin was dat heel moeilijk. Nu gaat het al beter. Ik haal vooral veel voldoening uit deze job en het werken met deze doelgroep.
Laura, dank je voor deze getuigenis.
Wilfried
