Internationale Vrouwendag is een door de Verenigde Naties erkende feestdag die ieder jaar op 8 maart plaatsvindt. Over heel de wereld staat de vrouw dan centraal. Maar waar komt die feestdag nu vandaan en wat is de bedoeling? We gingen het vragen aan Lynn Callewaert, schepen van Welzijn, Zorg en Lokaal Mondiaal Beleid in Harelbeke. Lynn is immers ook Nationaal Voorzitter van ‘Vrouw & Maatschappij’ (V&M), de grootste politieke vrouwenbeweging van Vlaanderen.
Wil je eerst iets meer vertellen over V&M als beweging?
Lynn: ‘Dat zijn de christendemocratische vrouwen. De vrouwen die een politiek engagement opnemen, hetzij als mandataris, maar ook gewoon als vrijwilliger. We hebben over heel Vlaanderen 150 afdelingen. Maar wij werken ook op provinciaal niveau, op Vlaams niveau, op federaal niveau en op Europees niveau. We hebben een heel nauwe banden met onze vrouwelijke parlementsleden die op die verschillende niveaus actief zijn en het is op die manier dat wij onze standpunten in het politieke werk vertolkt krijgen. Onze missie is het bijdragen tot een rechtvaardige samenleving waarin iedereen gelijke rechten en kansen heeft en vrouwen actief betrokken worden in alle domeinen van de maatschappij. We houden daarbij ook altijd rekening met de meest kwetsbare vrouwen en de vrouwen waar we niet onmiddellijk aan denken: de alleenstaande vrouwen, de vrouwen in armoede, vrouwen met een migratie-achtergrond,… Onze sterkte is dat wij vertakt zijn in zoveel lokale steden en gemeenten en dat dus de standpunten van onderuit gevormd worden en dan politiek vertolkt worden’.
Wat wordt er van jou verwacht als voorzitter?
‘Het is voor een stuk lobbywerk: ervoor zorgen dat de vrouwen prominente plaatsen krijgen op de lijsten, zorgen dat vrouwen mandaten krijgen zodat we ook politiek vertegenwoordigd zijn. We zijn ook bezig met de politieke cultuur zelf, waarbij we heel vaak merken dat die vrij mannelijk en ruw is. Vrouwen vinden daar niet altijd hun plek in. Het is aan ons om te proberen die cultuur op een meer constructieve manier tot stand te brengen waarbij vrouwen zich ook goed voelen. Er is uiteraard een groot stuk inhoudelijk werk: hoe kunnen we ervoor zorgen dat vrouwen op elk maatschappelijk domein geen drempels meer ondervinden. Tenslotte is het ook bewegingswerk: bezig zijn met al die lokale afdelingen en hen helpen. Het is draaiboeken ontwikkelen zodat ze in hun gemeenten acties kunnen ondernemen. Bijvoorbeeld de actie die we onlangs in Harelbeke voor de landbouwvrouwen hebben gedaan: ‘Een luisterend oor voor de landbouwvrouwen’. We hebben ook een actie gedaan waarbij we de cafés in Harelbeke bezocht hebben om aandacht te vragen voor grensoverschrijdend gedrag in het uitgangsleven. Met een poster legden we cafébazen uit hoe ze adequaat kunnen reageren als in hun café grensoverschrijdend gedrag gebeurt. Zo’n acties zijn echt wel nodig, want vrouwen voelen zich nog te vaak onveilig in het uitgaansleven’.
Dan zal de Internationale Vrouwendag voor jou een zeer welgekomen feestdag zijn. Wat is eigenlijk de bedoeling van zo’n dag?
‘De doelstelling van zo’n dag is dat je aandacht krijgt voor de gelijke rechten en de gelijke kansen van vrouwen. Het is stilstaan bij de weg die al is afgelegd, maar ook blijven aandacht hebben voor de drempels die er nog altijd zijn. En in die zin is het een beetje dubbel. Het is een feestdag. Ja, maar we moeten vooral ook weten van waar deze komt. Hij is ontstaan op 8 maart in 1908 met protesten in New York van de textielarbeidsters die tegen slechte werkomstandigheden en tegen seksuele intimidatie op de werkvloer protesteerden. In 1917 zijn er op dezelfde datum van 8 maart eveneens protesten geweest vanwege de slechte arbeidsomstandigheden in de textielindustrie in het Russische Sint-Petersburg. Al die vrouwenprotesten in het begin van de 20ste eeuw moeten we onthouden’.
Is zo’n dag dan nog relevant anno 2023?
‘Dat is de vraag die we altijd krijgen: het is nu toch allemaal ok? Uiteraard is deze dag relevant. We moeten mensen blijven bewust maken dat we er helemaal nog niet zijn. Ik geef een paar voorbeelden. Om te beginnen is er nog altijd de loonkloof. Als je geen rekening houdt met de arbeidsduur dan is die in België nog altijd 21%. Er is ook het glazen plafond. We merken dat doorgroeien tot belangrijke directiefuncties nog altijd niet zo evident is voor vrouwen. Kijk je naar het deeltijds werken, dan zie je nog altijd meer vrouwen die deeltijds werken dan mannen. Als het gezin uitbreidt dan gaan meer en meer vrouwen deeltijds werken en mannen net niet. Idem onbetaalde zorgarbeid: het zijn nog altijd de vrouwen die zorgtaken in huis opnemen. Als je dat in vrijetijdsuren uitrekent dan zie je dat vrouwen 6 uren minder vrije tijd hebben dan mannen omwille van die onbetaalde zorgarbeid die opgenomen wordt binnen de taakverdeling in het gezin. Er is ook een gezondheidskloof. De man is nog te vaak de norm in de medische en farmaceutische wereld. Onderzoek wijst bijvoorbeeld uit dat een man die in het openbaar een hartinfarct krijgt, vaker wordt geholpen door omstanders en zo 23% meer kans heeft om te overleven. Wanneer een vrouw over pijn in de borst klaagt, wordt ze twee tot vier keer vaker zonder degelijke diagnose naar huis gestuurd. Een hartaanval uit zich bij vrouwen vaak anders uit dan bij mannen, maar de symptomen van mannen zijn het meest gekend bij publiek en artsen’.
Wat gebeurt er bij ons op de Internationale Vrouwendag?
‘In Brussel is er de grote vrouwenmars, een beetje in de traditie van waaruit deze dag ontstaan is. In West-Vlaanderen is er in Brugge een netwerkevent in het teken van de kracht van de samenwerking tussen vrouwen, waar minister Hilde Crevits, minister Annelies Verlinden en staatssecretaris Nicole de Moor in gesprek gaan met Liesbet Stevens, de directeur van het Instituut voor Gelijkheid van Mannen en Vrouwen. In het Wereldhuis in Roeselare is er een gespreksavond over gelijkheid en ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in de sport, met als gastvrouw basketbalspeler Ann Wauters’.
Wat we kunnen doen om zelf een steentje bij te dragen?
‘Vooral mensen bewust maken. De problemen bespreekbaar maken. We hebben een lange weg afgelegd, maar we zijn er nog niet. Mannen hebben al helemaal geen idee met welke drempels vrouwen geconfronteerd worden. Maar jonge vrouwen eigenlijk ook niet. Het keerpunt is als ze mama worden. Dan komt er het besef: oei, ik ben een paar maand van die arbeidsmarkt, ik ben hier thuis diegene die moederschapsrust en ouderschapsverlof opneemt en plotseling is mijn leven beperkter dan voorheen. Dan voel je dat vrouwen denken: er is nog wel wat werk aan de winkel. Ik denk dat die bewustmaking van belang is. Ik denk ook dat we waakzaam moeten blijven. Rechten zijn nooit definitief verworven. Kijk maar naar Afghanistan, Iran, de Verenigde Staten… Daar zie je dat op ieder moment wat je bereikt hebt, teniet kan gedaan worden’.
Lieven Defour
