De lente is in het land. Pasen, de verrijzenis van Jezus Christus, een der topfeesten van het katholicisme, is weer voorbij. De feestklokken hebben gebeierd. Maar velen weten wellicht nog uit hun gelukkige kinderjaren, dat van de avond van Witte Donderdag tot de avond van Stille Zaterdag, er geen klokkengelui te horen was. Ze vliegen dan immers naar Rome om vrachten paaseieren te halen. Ook dit jaar hebben ze er weer heel veel gedropt bij alle Retiese kinderen (uit zeer goede bron werd vernomen dat de paashaas zelfs een beetje jaloers was), vooraleer opnieuw hun vertrouwde plaats in te nemen in de Sint-Martinustoren.
De klokken in onze toren
Drie in totaal. De twee grootste werden in 1943 door de Duitse bezetter weggehaald. Alleen de kleine Sint-Jozefklok (723 kg), ook ‘het Schelleken’ genoemd, werd ongemoeid gelaten. In 1962 werden twee nieuwe klokken in de toren gehangen: de Sint-Martinusklok (2607 kg) en de Onze-Lieve-Vrouwklok (1877 kg).
Over hun rijke geschiedenis wil ik het in dit artikel niet hebben. Wel over hun gevarieerde functies en gelui. En daarvoor is een toelichting bij het uitgekiende elektronische program, uitgewerkt door Clock-a-Matic, dat onze geliefde klokken dag na dag afwerken, aangewezen. Nachtwerk is er al jaren niet meer bij.
Al generaties lang geven onze klokken structuur aan de dag, waarschuwen ze voor rampen en gevaar, verspreiden ze klanken van vreugde en verdriet, roepen ze op tot gebed en bezinning.
Alarmklokken
De alarmklokken hebben sinds WOII niet meer geluid. In de toekomst zal dat hopelijk ook niet meer hoeven te gebeuren. Bij oorlogsdreiging of rampen werden ze vroeger geluid. Een belangrijke civiele functie. Vandaar dat de kerktoren van oudsher onder de verantwoordelijkheid van de burgerlijke overheid valt.
Tijdklokken
In plaats van voortdurend naar je smartphone te grijpen om de tijd af te lezen, kan je je vol sereniteit overgeven aan de tijdklokken. Rustgevend. Ze verdelen de tijd zo welluidend in schijfjes. Op het uur, met het aantal slagen van het uur. Een slagje op het kwartier. Op het halfuur de discrete kleine Sint-Jozefklok (het Angelusklokje) met het aantal slagjes van het volgende volledige uur. Hoe vaak is het niet voorgekomen dat bij een technisch mankement uurwerk en klokken het lieten afweten en dat veel mensen ongerust meldden dat ze echt van slag waren en hoopten dat alles weer vlug normaal zou zijn.
Liturgieklokken
En dan zijn er de liturgieklokken. Zij nodigen de mensen klankrijk uit om deel te nemen aan de liturgische vieringen in de kerk van onze ouders en voorouders. Quality time! Wanneer pater David binnen afzienbare tijd ons verlaat om terug naar zijn springlevende en inspirerende katholieke gemeenschap in India te gaan, zal helaas de morgenmis tijdens de week wegvallen en wellicht ook het uitnodigende gelui. Maar natuurlijk blijven onze klokken actief voor de andere vieringen in onze kerk.
Het angelusklokje
Onopvallend maar een zacht, uitnodigend teken voor de attente, zich bezinnende mensen onder de Sint-Martinustoren: het angelusklokje. Drie keer per dag wordt via het nederige klokje aandacht gevraagd voor enkele gebeden tot Maria, de moeder van Jezus Christus. Heel eenvoudig. Googel Angelus maar eens. Als je het klokje meent te horen (niet zo eenvoudig door het brutale straatlawaai), probeer het Angelusgebed eens. Al vlug zal je er de weldadige invloed van ondervinden.
Feestklokken
De feestklokken brengen een forser maar altijd melodieus klankenspel. Dan zetten onze stevige Sint-Martinusklok en Onze-Lieve-Vrouweklok hun beste klepel voor. Bij een huwelijk of jubileum (ook onze klokken vinden het spijtig dat er nog zo weinig dergelijke vieringen zijn), eerstecommunieviering, vormsel, grote kerkelijke feesten, strooien ze hun bronzen klanken over ons geliefde dorp. Wie zou ze willen missen.
Doods-en uitvaartklokken
Het leven is niet alleen feest. De dood hoort ook bij het leven. De doods-en uitvaartklokken melden het sterven van een dorpsgenoot die een kerkelijke begrafenis wenst en voor en na de uitvaartplechtigheid luiden de uitvaartklokken. Een eerbetoon dat de nabestaanden (en ik geloof ook de overledene) erg appreciëren.
Zo zijn onze klokken al eeuwenlang sterk verbonden met het leven van onze gemeenschap, haar wel en wee in steeds maar evoluerende en wisselende tijden. Drie klokken met sprekende namen. Sint-Jozef, eenvoudig en nederig. Onze Lieve Vrouw, de moeder van Jezus, bij ons zo sterk aanwezig in de vele kapellen. Sint-Maarten, de militair die bisschop en heilig werd, én patroon van onze parochie. De Sint-Maartenklok, het stevigste gelui(d) in de toren van onze parochiekerk.
Gust Adriaensen
