Op maandag 9 december vieren we dit jaar het hoogfeest van Maria Ontbevlekt Ontvangen.
Eigenlijk is het feest op 8 december, maar de tweede adventszondag heeft voorrang. Dus schuiven we op. Wat moeten we weten om dit hoogfeest goed te begrijpen?
8 december komt voor 8 september Met de geboorte van Maria breekt de dageraad van de verlossing aan, zo lezen we in het brevier. Dat is een mooi beeld. Het eerste ochtendgloren breekt aan, het licht van Gods Zoon die uit haar zal worden geboren. Onze Lieve Vrouw Geboorte, op 8 september gevierd, is een feest met oude papieren in Oost en West. De theologische reflectie graaft evenwel dieper en gaat verder terug naar de oorsprong, tot negen maanden voor de geboorte namelijk, Maria’s conceptie.
En zo kennen we op 8 december Maria Onbevlekt Ontvangen. We vieren Gods genadigheid vanaf het allereerste begin van Maria. Gevrijwaard van de erfzonde is zij klaar om eens als ‘begenadigde’ de boodschap van de engel Gabriël te vernemen en te beantwoorden (dat vieren we dan weer op 25 maart, negen maanden voor 25 december, het geboortefeest van de Verlosser!).
Christus, de Verlosser, in het vizier Maria Onbevlekt Ontvangen is een hoogfeest omdat het helemaal op Christus is gericht, op het mysterie van zijn menswording. Jezus, volkomen mens in de geschiedenis, tilt de situatie waarin wij allen verwikkeld zijn, weer op tot het niveau van wat de Schepper had bedoeld. Verlossing, heet dat. Want ja, zondeval, het mysterie van het kwaad, erfzonde… het zijn allemaal termen die dezelfde realiteit verwoorden: de mens – onbegrijpelijk eigenlijk – zegt neen zegt tegen het ‘ja’ van God. Maar door de menswording en zelfgave van Jezus Christus – en dat is de Blijde boodschap – worden wij verlost. Precies in die menswording speelt Maria een cruciale rol.
Gods genade aan het werk in Maria Als moeder van zulke Verlosser moet Maria wel helemaal rein en ongerept zijn, en zelf ‘van erfzonde vrij.’ Het lijkt evident. Tegelijkertijd kan Maria ook niet een mens zijn die buiten de verlossing van Christus zou staan en Hem niet nodig heeft. Hoe kunnen we het begrijpen? Alles in het mysterie van Maria is gericht op haar goddelijk moederschap. Haar ja-woord en de absoluut persoonlijke aanvaarding van dit moederschap moest toch volkomen vrij en in overeenstemming met de wil van God gebeuren, voorbij de schuld waarin alle mensen verwikkeld zijn. Deze genade heeft God alleen haar kunnen schenken, en wel vanaf het allereerste begin: Onbevlekt Ontvangen, “van erfzonde vrij.” De eeuwenlange reflectie – soms een strijd – werd door paus Pius IX rijp geacht voor de afkondiging van een dogma. We schrijven 8 december 1854.
Een hoogfeest in bekeringstijd Het uitzonderlijke geschenk van Gods genade, deze vrijheid vieren wij in het hoogfeest van Maria Onbevlekt Ontvangen. We vieren het Maria-mysterie tot in zijn oorsprong. We vieren het allereerste ‘dagen’ van de Verlosser. We vieren tevens de roeping tot heiligheid van de Kerk, die we belijden in het Credo. In Maria is de heiligheid ten volle realiteit. En wij, wij zijn als pelgrims nog onderweg. We hebben uitzuivering nodig. Ja, terecht vieren we te midden van de ernst en bekeringszin van de advent, met het hoogfeest van Maria Onbevlekt Ontvangen, de vreugde om de eerste tekenen van de Verlossing. Hij is nabij!
Met de geboorte van Maria breekt de dageraad van de verlossing aan, zo lezen we in het brevier. Dat is een mooi beeld. Het eerste ochtendgloren breekt aan, het licht van Gods Zoon die uit haar zal worden geboren. Onze Lieve Vrouw Geboorte, op 8 september gevierd, is een feest met oude papieren in Oost en West. De theologische reflectie graaft evenwel dieper en gaat verder terug naar de oorsprong, tot negen maanden voor de geboorte namelijk, Maria’s conceptie.
