MARIA GRAAG ZIEN (4)
Zie de dienares van de Heer
Hoe zullen de mensen van het dekenaat Bree Jezus ontvangen, voortbrengen en uitdragen? Het derde antwoord komt uit Maria’s woord: “Zie de dienares” van de Heer.” Wat roepen deze woorden op?
Deze woorden geven weer hoe Maria de boodschap van de engel verstaan heeft en hoe ze haar roeping tot moeder van Jezus begrepen heeft. Onmiddellijk valt het grote woord, dienen, dienares van de Heer. Dit zegt iets over de identiteit van Maria. Ze had al kunnen zeggen: “Ik ben de dienares van de Heer.” Maar dat zegt ze niet. Ze schrapt het woord ‘ik’. Het gaat niet om haar, het gaat om de Heer. Ze stelt zich zeer beschikbaar op. “God, U wilt met mij iets doen, zie, hier ben ik”. En laten de lezers beseffen: wat er niet wordt gezegd (de lijdensweg, het kruis van Jezus, het doorboren van haar hart) valt ook onder haar bereidheid en beschikbaarheid. Deze eenvoudige vrouw is werkelijk groot en zeer genereus.
Eigenlijk verbindt Maria zich met God en met Jezus. Wat er ook zal gebeuren, zij zal “ja” blijven zeggen aan beiden. Ze zal hen niet loslaten en steeds ten dienste staan. Daarom is die dienst werkelijk een beschrijving van haar identiteit.
Dienen is het werkwoord van de christelijke roeping, het woord van het evangelie. Er is al beklemtoond dat het de bereidheid en de beschikbaarheid betekent. Maar het is meer. Het is ja zeggen en doen wat God vraagt (daar zit dus een zeer actieve vorm van gehoorzaamheid in). Het is God en Jezus groot maken. Want het gaat om Hem. Het is de eenvoudige dingen van het dagelijks leven voor Jezus doen, voor Jozef en voor haar gezin. Dit jawoord sluit uiteindelijk de grote overgave in, zich helemaal aan God en aan Jezus toevertrouwen. Die overgave is totaal. Hier komt om de hoek kijken dat dienen betekent het leven geven aan God en aan Jezus. In de positieve gebeurtenissen van het leven gaat dit vlot, maar in de eerder negatieve gebeurtenissen van lijden en pijn, van misverstand en zelfs tegenstand, is dit veeleisender. Want dan wil het zeggen: God niet loslaten, aan Hem blijven vasthangen, zich blijven geven.
Een speciaal accent krijgt de houding van het geloof. Maria heeft ja gezegd tegen God. Dat is een gelovig antwoord. Haar leven zal zich dus vooral op het vlak van het geloof situeren. En dan ziet men haar evolueren in de evangelies. Het begint met te zeggen: “Ze hebben geen wijn meer”. Ze ziet en hoort de noden van de mensen. Ze spreekt er Jezus over aan, sober en nederig. Niet in de zin van ‘U moet’, neen, het is eerder ‘Doe maar wat Hij u zeggen zal’. En wanner de apostelen na Pasen wachten op de H. Geest, is zij tussen hen aanwezig. Van de dienares van de Heer is ze dienares van de Kerk geworden. Waar geloof moest opgebracht worden - wachten op de H. Geest - was zij aanwezig. En dan is er nog niets gezegd over het kruis.
Het woord dienen krijgt natuurlijk een speciale kleur als het in verband wordt gebracht met het kruis van Jezus. Want door te zeggen ‘Zie de dienares van de Heer’, wordt Maria een kruisdraagster en wordt dienen het kruis opnemen. En hiermee komt de lezer tot de kern van het christendom: “Wie mijn leerling wil zijn, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis dragen en Mij volgen”. Daarmee kiest Maria positie onder het kruis en neemt ze het kruis op haar schouders. De oude Simeon zal zeggen: “Uw hart zal doorboord worden door een zwaard.”
Dit gaat om het dienen tot het uiterste. Zoals voor Jezus, zo is ook deze werkelijkheid voor Maria een leerschool geweest. In de school van het lijden, heeft Jezus (Maria) gehoorzaamheid geleerd. Dat wil zeggen in lijden en dood met het kruis is Maria fundamenteel één geworden met God en heeft ze zich helemaal aan Hem toevertrouwd.
Om dit dienen van Maria, gelijkend op het dienen van Jezus, visueel voor te stellen, heeft het evangelie een prachtig verhaal: de parabel van de Barmhartige Samariataan. Een Samariataan wordt op zijn reis geconfronteerd met een gekwetste. Een priester en een leviet zijn voorafgegaan en hebben een grote bocht gemaakt. De Samaritaan wordt bij het zien van de gekwetste geraakt tot in zijn ingewanden. Hij laat meteen alles los wat hemzelf betreft en stelt zich ten dienste van de gekwetste. De parabel vertelt het zo dat deze man de eerste dag zeven werkwoorden van liefde stelt, ’s anderdaags opnieuw. Hij beleeft de liefde ten volle. Zo wordt hij niet alleen vriend van de gekwetste, maar zijn broer. Hij zorgt ervoor dat de herbergier de zorgen verderzet als hij zijn reis weer moet opnemen. Iedereen die dit verhaal kent, zal zeggen: ‘Die Samaritaan lijkt op Jezus’. Vandaag kan toegevoegd worden: hij lijkt op Maria.
Om het woord dienen, zowel van Jezus als van Maria, kernachtig te omschrijven, kan men stellen dat zij in allen en alles liefde hebben geïnvesteerd. Zelfs in lijden, kruis en sterven. Want die liefde wordt door God beantwoord. Dat is gebeurd met Pasen. Toen heeft God liefde geïnvesteerd in Jezus. Later heeft Hij dat gedaan in Maria door ze bij Hem op te nemen. Jezus is een gegeven man geworden, Maria een gegeven vrouw. Dat “zich geven” heeft God opgemerkt en Hij heeft het eeuwigheidswaarde gegeven: verrijzenis. Het dienen, dat een afdalen is, wordt door God verheven tot in de hemel. “Hij zag neer op mij, Zijn dienares.”
Deken Jaak Janssen
