Vesperdienst voor het zilveren bisschopsjubileum van Mgr. Patrick Hoogmartens op zondag 23 oktober 2022 in de Sint-Quintinuskathedraal in Hasselt
Velen waren aanwezig bij de stemmige viering op zondag 23 oktober 2022 in de Sint-Quintinuskathedraal. Heel graag publiceren we de homilie en de dankwoorden die uitgesproken werden die dag. De foto’s zijn van Jente Vandeweijer. Veel leesplezier!
Homilie uitgesproken door kanunnik Hans Tercic, deken van het kapittel
Monseigneur,
Dierbare medebroeders, geachte genodigden, familie, zusters en broeders.
Enige dagen geleden vroeg iemand mij die de eerste aankondiging van deze vespers had gelezen, wat is de deken van het kapittel en wie is dat? En ik zei : “wat” dat is weet ik niet, “wie” dat kun je dan wel zien. Maar hij zei “Waarover u moet spreken of wie dan ook, spreek over de bisschop in crisistijd.” En ik antwoordde “toch liever niet, want als ik al iets zeg, dan moet het over God gaan.”
Natuurlijk leven we in een tijd van crisis, op alle mogelijke gebieden. En dan denk ik aan een engels prelaat uit de vorige eeuw. Hij is beroemd geworden door twee dingen: hij heeft het dagboek geschreven over de heilige Geest en hij heeft detectives geschreven. Waarom ze hem prelaat benoemd hebben weet ik niet. Maar wellicht om te verhinderen dat die het ene zou afschrijven en dat ie met het andere zou ophouden. Maar ergens in zijn boek zegt hij plotseling “was er ooit een tijd dat de Kerk niet in crisis was?” En dan dacht ik aan een andere wijze Engelsman, niemand zal het verbazen, John Henry Newman, die ooit schreef aan een bekommerde correspondente. Ach, ze hebben zo vaak gezegd dat de kerk op sterven na dood is, ze zal ook nu wel niet doodgaan.
Crisis, zusters en broeders, hoort bij het leven en daarom hoort het bij de kerk. Crisis is het moment waar ze als het ware met de rug tegen de muur wordt gezet en je de vraag wordt gesteld “waarvoor sta je nu eigenlijk?” En in crisistijd moeten we de moed hebben ons de vraag te stellen “wat is nu eigenlijk het wezenlijke?” want alleen vanuit dat wezenlijke zullen we ook de weg door de situatie van crisis kunnen maken. Crisis heeft daarom ook te maken met opnieuw kiezen opnieuw beginnen en terugkeren naar de bron. Crisis heeft niets te maken met een krampachtige poging om God te maken. Weet je wat het mooiste is van God? We kunnen Hem niet maken. Maar we kunnen Hem ook niet stukmaken. Of we nu geloven of niet, Hij is. Wij maken niet Hem, Hij maakt ons. En we hoeven ook Jezus niet leven in te blazen, Hij is de Levende Heer die ons het leven geeft. En we hoeven de heilige Geest niet bij te lichten want de heilige Geest verlicht ons én stuwt ons.
Op die God, op Christus, op de Geest, daarop moeten we ons richten en ons daardoor laten leiden. Want het gaat niet om ons, niet om de Kerk als instituut. We zijn een sacrament, da’s heel belangrijk, maar ook maar een sacrament. De plek waar al werkzaam wordt en reëel is, van een werkelijkheid die oneindig veel groter is dan nog moet komen en waar God, Godzijdank, ook buiten ons aan werkt. We mogen vertrouwen hebben, en altijd weer die blik richten op God, op Christus de Levende, op de Geest en dan zeggen “kom op”. Hoe gaat God met ons om? Hoe ging Christus om met crisismomenten in de kerk? Wat doet daar de Geest? En dan ontdek je iets grappigs. Als ooit dat hele project Gods volk, kerk, of hoe je het ook noemen wilt, een puinhoop was, dan was het op Goede Vrijdag. En als er ooit, als je de apostelen het eerste bisschoppencollege zou kunnen noemen, als die ooit in crisis zijn geweest maatschappelijk, spiritueel, dan was het van Goede Vrijdag tot en met Paaszondag en het werd pas een beetje duidelijk met Pinksteren. Niets nieuws onder de zon. Waar het om gaat is, dat de leerlingen toen hebben begrepen, het is de Heer die ons door iedere crisis heenvoert met een oneindige creativiteit en die ons blijft voeren naar de toekomst die God vanaf het begin voor ogen stond. God is er niet om crisismomenten te verhinderen, integendeel, maar om de crisis vruchtbaar te maken. Toen de bisschop en ik nog jong waren, hadden we het over wat we zoal aan het lezen waren. En hij was toen heel erg onder de indruk van een boek van André Loef “inspelen op genade”. Inderdaad, da’s van belang, maar ik heb altijd gedacht “er is iets anders dat nog belangrijker is, dat Gods genade inspeelt op ons, wie we ook zijn, Wat we ook ge- of misdaan hebben. Gods genade speelt altijd weer in op ons, God kent geen afvalprodukten. Gods vernietigt niets, Hij verlost. En daarmee is voor God alles een mogelijkheid. En daar, zusters en broeders, vinden wij onze rust, onze vrede, onze kracht en God geve het, ons gevoel voor humor, ook in donkere tijden.
Maar hoe komen wij aan dat geloof? We zouden daar niets van weten, over de hele Jezus, als de apostelen niet hadden getuigd en het hadden doorgegeven. Niet iets dat zij zelf bedacht hadden. Paulus is daarvan een mooi voorbeeld. Paulus is een merkwaardig figuur, soms denk je wel eens dat hij het allemaal zelf bedacht heeft. Maar als het om het wezenlijke gaat, dan zegt hij en dan gaat het over kruisdood en opstanding, over de eucharistie, “ikzelf heb bij overlevering ontvangen, wat ik jullie heb overgeleverd.” De apostelen hebben iets ontvangen, niet iets gemaakt, niet iets bedacht. En ze waren er zo vol van, dat de Heer hen kon zonden om ervan te getuigen. Ook al waren zij echt geen helden, en waren ze ook echt niet allemaal hetzelfde. Wie die twaalf bekijkt en bedenkt als ik iets zou willen oprichten … die twaalf zou ik niet bij elkaar zetten. Aan de ene kant heb je een man met een groot vermogen tot woorden en een klein hartje en wat lafheid, Petrus, en aan de andere kant heb je de zonen van Zebedeüs, driftkoppen eerste klas en ambitieus. Dan heb je nog een ex-collaborateur die met alle mogelijke smerige zaakjes rijk geworden is. En dan heb je nog een koppige en wat enge, Jacobus, en heb je ook een paar strijdvaardigen en een die heel strijdvaardig was is Judas Iskariot, zo verschillend en zo menselijk. En op het cruciale moment zijn ze nog gaan lopen ook, raken ze in crisis en komen er niet uit! En toch, de Heer zendt hen en zendt mensen zoals hen door de eeuwen heen. Aan hen vertrouwt Hij het goede nieuws toe om het door te geven. Als wij iets van Jezus weten, als wij weten dat God een goede God en Vader is, als wij weten van de Geest, dan is het omdat zij de apostelen gesproken hebben. En daarmee kom ik tot onze bisschop.
De bisschop is opvolger van de apostelen. Hij is het die hier in ons bisdom het apostolisch ambt vervult van de eerste getuigenis. Nee, hij is het niet uit zichzelf, hij is het omdat het hem gegeven is vanwege de Heer, vanwege de Kerk. En hij is het ook niet voor zichzelf, hij is het voor ons. Hij moet het doorgeven en hij moet als het ware sacrament van het apostolische karakter van de kerk zijn. Want allen zijn we tot diezelfde zending geroepen, het goede nieuws uit te dragen opdat iedereen iets gaat zien van de heerlijkheid Gods. In de geschiedenis hebben bisschoppen vele namen gekregen. Er is één ietwat in onbruik geraakt, dus die gebruik ik maar, hoort bij mijn genre: Pontifex, bruggenbouwer. In deze tijd waar iedereen het heeft over verbinding, vind ik dat wel een van de belangrijkste namen voor een bisschop. Hij moet bruggenbouwer zijn. En de eerste brug waar het om gaat dat is de brug die hij niet zelf aanlegt. Maar da’s de brug die God de Vader van zijn hart naar het hart van de Vader slaat in Christus. En hij zal over die brug moeten gaan, en dat noemen wij navolgen. En dan zal hij dichter bij de Vader komen, meer gaan verlangen naar de Vader, naar God in volheid. En hij zal ontdekken: deze God is en blijft het mooiste, het grootste, het liefste wat mogelijk is. En als hij die weg gaat, dan krijgt hij vanzelf de wind in de zeilen, je zou kunnen zeggen de ruach, de Geest in de zeilen en kan hij met Paulus zeggen: “de liefde van Christus laat mij geen rust, ik moet naar anderen, bruggen bouwen. Bruggen bouwen tussen die eerste verkondiging van de apostelen, de mensen nu en de toekomst. Ik moet bruggen bouwen, bruggen aanleggen tussen de verschillende soorten van gelovigen.” En oh, hoe kunnen ze verschillen in hun beleving, denk aan de twaalf, trokken niet op elkaar, wij ook niet. De bisschop moet bruggen slaan om hen tot elkaar te brengen en gemeenschap op te bouwen. Hij moet bruggen slaan naar alle mensen want God en de Levende Heer en de Geest zijn overal werkzaam. En het goede nieuws is voor iedereen bestemd. Hij moet naar hen toe gaan, geen brug mag opgeblazen worden door een bisschop. En waar een brug opgeblazen is, is het aan hem om te herstellen. En over die brug moet hij naar alle mensen gaan, vooral naar diegenen die door de schuld van anderen, of door eigen schuld, in de vernieling zijn geraakt. En over die brug gaan dan moet je tot ieder de boodschap brengen “wie je ook bent, wat je ook overkomen is en wat je ge- of misdaan hebt, God houdt evenveel van jou!” Hij moet doen wat de barmhartige vader doet in de parabel bij Lucas, hij moet naar de jongsten toegaan, de afstand overbruggen. Maar da’s niet genoeg. Moet iedereen blij zijn dat hij terug is? Hij moet, da’s het moeilijkste, ook de meest verworpen mens in eer herstellen, de barmhartigheid is pas voltooid wanneer de mens weer in ere hersteld is. En niet met het hoofd gebogen op de grond, bang om herkend te worden door anderen door het leven gaan, maar met een hoofd dat opgericht is. De bisschop is bruggenbouwer, en ik weet uit al die jaren dat ik met onze bisschop heb mogen samenwerken, op hoeveel gebieden hij bruggen bouwt. Heel discreet en heel voorzichtig, bedachtzaam, hij gaat niet over één nacht ijs, hij gáát! En meer dan eens was ik verbaasd dat hij na een hele tijd plotseling zei “en toen ik toch in de buurt was, ben ik bij die en die binnengegaan.” En ik dacht, dat moet heel veel moeite hebben gekost. Want een bruggenbouwer moet veel slikken , en ik kan u een ding zeggen. Onze bisschop is een zeer zachtmoedig man die heel veel slikt en niet nadragend is. Daarin is hij de goede herder. We mogen hem vandaag daarvoor danken, en zeggen “doe voort!”, en onze Pontifex weet heel goed: alleen krijg ik geen brug gebouwd, zonder Christus al helemaal niet, maar ik heb allen nodig. Ieder moet meewerken aan dat bouwen van bruggen, aan dat bouwen van verbinding en verzoening, aan aandacht, oog krijgen voor het goede in de ander, mee lijden om het voor de ander weer goed te maken. We zijn allen medewerkers daarin, daarom is hij ook sacrament van het apostel zijn. Monseigneur, moge u nog lang, minstens vijf jaren, want langer hou ik het niet vol, minstens vijf jaar Pontifex zijn. En sta me toe dat ik eindig en een persoonlijk woord zeg. Wij kennen elkaar lang, zeer lang, we zijn elkaar gegeven als een soort broers, die het hevig aan de stok kunnen krijgen over vele dingen. Het heftige komt meestal van mij, maar we zijn het altijd in de zaak roerend eens. En daarom schoot mij een citaat te binnen, dat gebeurt mij wel eens, en dat zou mijn persoonlijke wens zijn en dat meen is van ganser harte op deze dag aan u. Het citaat is uit de laatste brief die de romancier Toergenjev vanaf zijn sterfbed schreef aan Lev Tolstoj. Overigens voor de speculanten onder u, dat sterfbed zegt niets over dat ik binnenkort ga of zo, ik ken jullie … maar hij schrijft op zijn sterfbed deze zin en die wil ik herhalen en ik meen hem van harte: “ik schrijf u omdat ik blij ben uw tijdgenoot te zijn geweest. Fulton Sheen zou nu tot de bisschop en tot u allen zeggen: “God love you for ever. Amen.”
Kan. Hans Tercic
Woorden van dank door Jos Lantmeeters, gouverneur van de provincie Limburg
Dames en heren, en vooral monseigneur,
1997, de data zullen waarschijnlijk zeer goed in uw geheugen gegrift staan, 8 juli wanneer u tot hulpbisschop werd gewijd maar vooral 26 oktober ‘97 toen u tot bisschop werd gewijd hier in deze prachtige kerk. Vijfentwintig jaar en het is inderdaad tijd dat we daar eens een keer goed bij stilstaan want 25 jaar heeft u heel veel betekend voor onze provincie. En het is echt een eer voor mij om hier te mogen staan om u daarvoor van harte te danken. Want heel duidelijk ik ben fier, fier dat wij zo’n bisschop mogen hebben. Fier want u bent iemand die begaan is met het reilen en zeilen in onze provincie. En een groot voorbeeld daarvan is enkele jaren geleden, toen u de ronde deed van de dekenaten en voor diegenen die af en toe de ronde doen in de provincie, die denkt af en toe: dat is een ronde waarbij we gedurende enkele uren samenzitten om de zaken te bespreken en denken dat daarmee de kous af is … Nee, zulke ronde dat zijn bezoeken van vier dagen, vier dagen, waarbij dat u rechtstreeks in contact ben getreden met iedereen die in onze samenleving bezig is; met burgemeesters, maar ook met scholen, met instellingen enzovoort. En dat bewijst dat u met beide voeten in de grond of op de grond staat.
Ik ben ook fier dat u iemand bent met een frisse kijk op de positie van de kerk in onze samenleving. En uw durf om af en toe standpunten in te nemen die toch wel wat afwijkend zouden kunnen zijn, maar in ieder geval, veel beter betrokken zijn bij de realiteit. Wel die durf, wel dat verdient een hartelijke dank. U ben daarmee een voorbeeld voor heel wat mensen die in onze samenleving werken. En ook uw solidariteit die u altijd aan de dag legt, daarmee bent u eigenlijk een uithangbord voor onze provincie.
Want uw solidariteit is eigenlijk een voorbeeld van onze Limburgse warmte. Wij danken u daarvoor. En die solidariteit is onlangs heel dikwijls in het nieuws gekomen wanneer u aandacht heeft gehad voor de mensen die het slachtoffer waren van watersnood. Toen u aandacht had voor onze daklozen, voor de mensen zonder papieren, voor onze gevangenen. Het was overduidelijk dat uw begaan zijn met deze problematiek, dat dat heel eerlijk is en dat de mensen zich daaraan hebben kunnen optrekken. Nu u weet dat wij op dit ogenblik in een heel moeilijke periode zitten in onze maatschappij waarbij we geconfronteerd worden met rampen en onzekerheid enzovoort.
En we hebben het er al dikwijls over gehad, mensen zijn op dit ogenblik op zoek naar spiritualiteit, naar zingeving. Ik heb het u toen al gezegd toen we enkele maanden geleden samenzaten. Eigenlijk vullen we mekaar perfect aan op dat vlak. U zorgt dat de mensen die zingeving vinden, die spiritualiteit waarnaar iedereen op dit ogenblik in onze provincie op zoek is. En ook daarvoor dank ik u van harte. En u weet dat het geloof mensen motiveert om samen te werken in onze maatschappij, zodanig dat mensen de moed vinden vanuit het geloof om onze problemen in onze provincie op te lossen.
Ik moet helaas al gaan afsluiten want ik heb beloofd dat ik het niet lang ga trekken. Maar ik hoop u daarmee heel duidelijk gesteld te hebben, monseigneur, dat de hele provincie Limburg en ik mag toch ook wel zeggen, alle Limburgers, u van harte danken voor de rol die u in de laatste vijfentwintig jaar gespeeld heeft. Ik heb daarstraks gehoord dat aan u gevraagd wordt om nog minimaal vijf jaren door te gaan. Ik ga langer door, dus ik hoop dat u even lang mee doorgaat en dat we nog jaren kunnen samenwerken want ik denk dat wij op dat ogenblik samen heel veel kunnen betekenen voor onze provincie. Van harte dank!
Dankwoord door Maarten Blokken, namens de jongeren
Beste mgr. Hoogmartens – beste mensen hier in de kathedraal van Hasselt
Eerst en vooral wil ik onze bisschop van harte feliciteren met zijn zilveren jubileum. 25 jaar lijkt wel een eeuwigheid, zeker voor een jonge snaak zoals ik, die een kwarteeuw geleden slechts een baby was. Ik had nog geen besef van God, geloof of Kerk, laat staan van wat een bisschop is en doet. Naarmate mijn levensjaren vorderden, heb ik dit wel mogen ontdekken. Als jonge Limburgse christen ontmoette ik bisschop Patrick reeds bij verschillende gelegenheden en ben ik getuige kunnen zijn van zijn zending als bisschop van Hasselt.
Als kleine jongen ging ik met mijn ouders en grootouders mee naar de zondagsmis in de Sint-Lutgartparochie van Tongeren. Af en toe, bij Mariale vieringen in september en mei, maakten we al eens de uitstap naar de grote basiliek in het centrum. Daar ontmoette ik monseigneur Hoogmartens een eerste keer. Na deze vieringen maakte en maakt hij altijd tijd om een babbeltje te slaan met de kerkgangers. Dat is de zinvolle taak van een bisschop: een herder te zijn temidden van de kudde. Enkele daaropvolgende ontmoetingen als kind bleven mij ook nog bij, zoals de viering van 40 jaar bisdom Hasselt in Banneux en natuurlijk de Tongerse Kroningsfeesten.
Pas rond mijn zestiende, toen ik misdienaar werd in de parochie Sint-Jan en later ook in de Basiliek, leerde ik monseigneur Hoogmartens op een andere manier kennen. Het babbeltje na de viering werd nu een babbeltje voor de viering. Als verantwoordelijke voor de misdienaars merkte ik op dat onze bisschop altijd een oprechte interesse toont in het leven van ons, jonge gelovigen. Dat merk je aan de eerste vraag die hij stelt: ‘Wat is je naam?’ Dat maakt het gesprek persoonlijk en echt.
Weer enkele jaren later, in 2016, vierde Tongeren voor de achttiende keer haar Kroningsfeesten. Maar het was ook de officiële start van het jubileumjaar van 50 jaar bisdom Hasselt. In het kader van die festiviteiten ging bisschop Patrick op bezoek in alle toenmalige dekenaten, zo ook in Tongeren. Ik was gevraagd om op een ontmoetingsavond een getuigenis te geven van mijn persoonlijk geloof als jonge christen. Geen gemakkelijke opdracht, zeker niet in tijden van toenemende secularisering en ontkerkelijking, en zeker niet voor jongeren van mijn leeftijd. Monseigneur Hoogmartens sprak zijn appreciatie uit voor alle getuigen die iets deelden over waar het eigenlijk om gaat. Dat wij namelijk geen dolers zijn maar pelgrims: Gods volk onderweg.
Dat onderweg zijn met Gods volk, dat doet bisschop Patrick heel letterlijk tijdens de jaarlijkse diocesane bedevaart naar Lourdes. Samen met meer dan 400 andere Limburgse bedevaarders gaan we naar de plek waar hemel en aarde elkaar meer dan 160 jaar geleden raakten, en sindsdien blijven raken. Tientallen, opvallend veel jonge, vrijwilligers zetten zich daar in voor zieke en oudere bedevaarders. Maar het mooie is dat ook het omgekeerde gebeurt. Door naar elkaars verhalen te luisteren, echt te luisteren, groeit er een diepe verbondenheid tussen jong en oud, ziek en gezond. Onze bisschop gaat tijdens deze week voor in gebed en liturgie, én hij gaat ons voor in het luisteren naar elkaar. Hij neemt de tijd om naar de geloofs- en levensverhalen van de bedevaarders te luisteren, ook naar die van de jongeren. Elke avond komen wij als jongerengroep samen om de leuke en minder leuke ervaringen van de dag met elkaar te delen. Op één avond komt Mgr. Hoogmartens ons vergezellen. Zo lazen we eens samen uit het Bijbelboek Exodus over Mozes en de brandende braamstruik. De bisschop vroeg aan elke jongere waar hij of zij ‘heilige grond’ kon vinden. En velen vinden die in Lourdes…
Heilige grond is niet enkel te vinden tijdens die ene week in het jaar in Lourdes, maar ook in ons dagelijkse leven. Momenteel ben ik werkzaam als leraar godsdienst in de secundaire scholengemeenschap viio in Tongeren. Een boeiende en leerrijke uitdaging, zowel voor mij als voor mijn leerlingen. Die jonge gasten, 17 of 18 jaar, op de drempel van volwassenheid, zijn niet meer vertrouwd met de figuur van Jezus Christus en zijn boodschap. Sommigen hebben vooroordelen ten opzichte van het geloof omwille van de schandalen uit het verleden. Maar de meeste van deze jongeren zijn zoekend, weten niet goed hoe en wat, en vinden moeilijk de juiste taal om te spreken over levensbeschouwing. De zoektocht naar heilige grond in hun leven kan dan wel eens verlopen langs een kronkelende weg vol hobbels, gaten en andere obstakels. Veel leerlingen hebben al heel wat meegemaakt in hun leven of zijn op dit moment erg kwetsbaar, financieel of emotioneel. Een bezorgdheid die bisschop Patrick uitte tijdens zijn interview op TV Limburg van afgelopen vrijdag. Met uw steun, monseigneur, zetten we het werk verder en laten we deze leerlingen groeien als persoon, en heel af en toe zelfs een beetje groeien in geloof.
Bisschop Patrick, ik weet dat u de afgelopen 25 jaar veel aandacht heeft besteed aan jongeren. Of u ze nu kon vinden binnen onze geloofsgemeenschappen als misdienaars, plussers, LDB’tjes, IJD’ers, als leden en leiding van de jeugdbewegingen, als leerlingen van de Limburgse scholen… U heeft er tijd voor vrijgemaakt, tijd om naar hun verhalen van vreugde en verdriet te luisteren, tijd om samen met hen om weg te gaan naar de oorzaak van alle blijdschap en naar Jezus. Bedankt daarvoor!
Mijn woordje is echter nog niet voorbij. (sorry voor diegenen die dit wel gehoopt hadden) Uw verhaal als bisschop van Hasselt gaat verder. Het komende werkjaar gaan er weer heel wat gelegenheden zijn waarop u uw roeping gestalte kan geven en met jongeren op weg mag gaan. Eentje daarvan vindt plaats in de week van 2 t.e.m. 9 juli 2023. De inwoners van Tongeren vieren dan opnieuw hun zevenjaarlijkse Kroningsfeesten. Dat zal u als uitgeweken Tongenaar zeker niet willen missen! Ik nodig u namens de Kroningsjongeren nu alvast uit op onze jongerendag, woensdag 5 juli, met een groot stadsspel, jongerenviering en avondprogramma. Daarnaast zijn er nog de bedevaart naar Lourdes en de Wereldjongerendagen en al die andere activiteiten voor jongeren waar u uw steentje aan zal bijdragen. Alvast bedankt daarvoor!
Ik zie dat mijn tijd bijna om is. Ik hoop dat ik in naam van vele Limburgse jongeren mag spreken als ik zeg: Bedankt voor die 25 jaar trouwe dienst aan Christus en Zijn Kerk. En ‘Ad multos annos’, Monseigneur. Ik wens u nog vele mooie jaren toe als bisschop van Hasselt!
Woord van dank door Ria Thaens, bisschoppelijk gedelegeerde
Bij zijn wijding tot bisschop kreeg onze bisschop de taak herder te zijn voor de gelovigen van bisdom Hasselt. Ik heb onze bisschop mogen leren kennen als iemand die deze zending heel erg ter harte neemt. Het is zijn zending, het is zijn leven. Zijn zorg voor priesters, diakens, parochieassistenten en andere gelovigen is bijzonder groot en oprecht. Vaak onverwacht en onopvallend neemt hij contact met mensen waarvan hij hoorde dat ze even of lange tijd een moeilijke periode doormaken; een bemoedigend woord, samen bidden, even informeren hoe het gaat. Binnen de bisschopsraad vermeldt hij regelmatig wie hij even opbelde of een bezoekje dat hij bracht, soms heel kort, tussen twee andere afspraken door. Indrukwekkend! Hij is bezorgd als een vader, dat het goed gaat met ons allen. Soms worden wij als leden van de BR mee ingeschakeld om hem hierin bij te staan. Ook voor de bisschop zijn er maar 24 uur in een dag en 7 dagen in een week.
Toch heb ik soms het gevoel dat hij meer uren heeft dan wij. Zijn werkkracht is onvoorstelbaar voor iemand die intussen toch 70 jaar is. Hij is thuis in talloze dossiers van onderwijs over kerkfabrieken tot zorginstellingen. En ‘thuis zijn in’, betekent meer dan er weet van hebben. Teksten worden grondig gelezen, waar nodig besproken met anderen. Doordat hij al 25 jaar in deze rol zit, kan hij beroep doen op vele ervaringen, kort en lang geleden. Als bisschop helpt hij ons verder kijken dan ons eigen kleine, jonge bisdom. We maken deel uit van de grotere Wereldkerk. Hij houdt er ook aan om ons als bisschopsraad uitgebreid te informeren over wat er leeft in de bisschoppenconferentie.
Net als wij allen deelt onze bisschop met ons de grote bekommernis: Hoe werken we aan een territoriale pastoraal die voldoet aan de noden van mensen en die tegelijk haalbaar is voor wie verantwoordelijkheid dragen? De rol van leken in onze Kerk, mannen en vrouwen. Hoe bewaren we de christelijke ziel in onze scholen en zorginstellingen? Hoe betrekken we scholen in de evangelisatie vandaag? Hij is als bisschop referent sterk bekommerd om jongeren en gezinnen. Hoe bieden we hen kansen om de rijke schat van het geloof te ontdekken? Waar kunnen we hen ontmoeten? Altijd opnieuw de zorg: doen we voldoende? Benutten we alle kansen? Hebben we voldoende mensen beluisterd?
Het synodaal proces ligt onze bisschop nauw aan het hart. Geen eenvoudige en vrijblijvende oefening, maar samen op zoek gaan naar een nieuw verstaan van Kerk zijn vandaag. Hij gaf zelf het voorbeeld door het gesprek aan te gaan met mensen die meestal niet aan onze vergadertafel zitten en ging onder meer in gesprek met mensen uit de medische wereld, uit armoedewerkingen en met jongeren en vluchtelingen. Hij geniet van een goed en diepgaand geloofsgesprek en kan nadien steeds blij getuigen over het mooie wat geklonken heeft.
Soms wordt gezegd dat onze bisschop ‘te voorzichtig’ is. Ja, hij is best wel voorzichtig. Hij is geen avonturier die ondoordacht onbekende paden kiest en rekent op een flinke dosis geluk. Hij wil voorbereid zijn en weten waar de weg naartoe leidt, niet zozeer voor zichzelf als wel voor zijn mensen. Je kan niet voor iedereen goed doen, maar hij wil zeker niet dat anderen door zijn woorden of besluiten in problemen geraken en ja, dat betekent dat het soms wat langer duurt voor we tot een besluit komen.
Tot slot moet het ook niet altijd ernstig werken zijn. Onze bisschop houdt er wel van om onder mensen te zijn waar iets gevierd wordt. Niet de maaltijd, niet de aandacht rond zijn persoon, maar de persoonlijke contacten die hij op die momenten met mensen heeft, geven hem energie en goesting om er elke dag weer te staan als onze bisschop, onze herder. Dank je wel bisschop Patrick om wie je bent, om de kansen die je in elk van ons ziet, om de aanmoediging voor elk van ons om elke dag weer het beste van onszelf te geven.
Dankwoord van de bisschop
Ik ga eerst mijn eerste indruk geven van toen ik in de kathedraal binnenkwam. Tot nog toe dacht ik dat de Floraliën in Gent gebeuren, maar vandaag heb ik gezien dat ook hier in de kathedraal van Hasselt floraliën zijn. Heel fijn! Alle mensen die hier hebben meegewerkt aan de voorbereiding van deze dag, heel fel bedankt aan de mensen die zorgden voor de muziek. Het Kathedraalkoor, zo trouw al 25 jaar, en zovele anderen die gezorgd hebben voor deze dag. Het geschenk van Willem Vermandere … ja, ik heb Willem Vermandere twee keer ontmoet en twee keer horen zingen. Ik vind hem een geëngageerde zanger en geëngageerd beeldhouwer waar ik van hou omdat zijn verhaal altijd een boodschap heeft. Over de bange blanke man, zo herinner ik mij toch, en ook over het pittoreske van West-Vlaanderen waar Limburg ook wel wat van heeft. Dankuwel voor dit mooie geschenk. We hebben pas een nieuw gebouw voor het bisdom, we zullen wel ergens een plaatsje vinden. Ik denk dat de fundamenten stevig genoeg zijn om ook dit beeldje stevig te kunnen planten.
Dankuwel dat jullie zo talrijk aanwezig zijn. Vijfentwintig jaar, ik vond het zelf niet helemaal zo nodig om dit te vieren. Er zijn enkele medewerkers die mij overtuigd hebben en ik was heel vlug overtuigd. Fijn dat jullie met velen gekomen zijn, fijn dat jullie ook meegebeden hebben vanavond en dat jullie ook geluisterd hebben naar wat deze avond gezegd werd. Daar ben ik ook heel blij van, er werden juiste dingen gezegd over het ambt van de bisschop en ik wil daar een paar dingen over zeggen hoewel ik geen enkele van de woordjes op voorhand had gehoord.
Kanunnik Hans Tercic, de deken van het kapittel, die kent mij inderdaad erg goed. Vanaf het begin van de jaren tachtig, hij dook op uit een naburig land, uit Nederland en hij heeft bijna alles over mij juist gezegd. Maar helemaal juist, ach, in ieder geval … hij is iemand die onze cultuur goed ziet en ik heb van hem al heel veel ontvangen omdat hij zo’n open theologische geest heeft en dat hij een kennis heeft van de traditie en van de ontwikkeling van die traditie. Newman indachtig, dankuwel Hans voor uw woorden die ik hier vanavond heb gehoord.
Ik wil ook onze gouverneur van onze provincie bedanken, U vertegenwoordigt onze provincie. Hoewel wij als bisdom het jongste bisdom in ons land eeuwenlang bij Luik hebben gehoord. Maar 55 jaar geleden heeft de provincie ons, onder de toenmalig gouverneur, heel sterk geholpen om een zelfstandig Vlaams bisdom te worden. Het was nodig, we zouden het ons nu niet anders kunnen voorstellen, maar we zijn daar heel dankbaar voor. En zo zijn we ook dankbaar mijnheer de gouverneur dat u vandaag hier aanwezig bent. Of u helemaal gelijk had over wat u over mij hebt gezegd, ik zou het niet durven te zeggen want er is een scheiding, gelukkig ook, tussen kerk en staat in ons land. Ik mag niet veel commentaar geven hoewel u geen politicus meer bent maar wel iemand die de staat vertegenwoordigt. Ik begin de laatste jaren steeds meer te merken dat onze opdrachten inderdaad, zoals u zei, complementair zijn. We zien mekaar steeds weer de laatste tijd, proficiat voor de wijze waarop u dat doet. Hoewel qua anciënniteit zal u mij nooit inhalen, fijn toch dat wij kunnen samenwerken.
Ria Thaens heb ik ook gehoord, zij is bisschoppelijk gedelegeerde voor de catechese en voor het gezin. Zij is naar mijn herinnering de eerste vrouw in Vlaanderen die deel uitmaakt van een bisschopsraad, ik denk echt niet dat ik mij vergis. Intussen zijn alle bisschopsraden gemengd in samenstelling. Ria die kent ons bisdom zeer goed, zij is ook vaak op het terrein aanwezig. Niet alleen de bisschop trekt rond, ook zij trekt veel rond. Ook voor haar geldt alles wat ze over mij zei is waar, maar met de steun van haar gezin brengt ze altijd vriendelijkheid. Dat is ook belangrijk voor christenen, vriendelijkheid brengen in het pastoraal centrum, in de bisschopsraad en in de hele wereld van catechese en van het gezin en zo ook bij ons. Dankjewel Ria voor uw woorden.
En dan Maarten Blokken, die mij zoals een andere jongere Lena, heel diep getroffen heeft tijdens de geloofsavonden die we toen in 15 dekenaten maakten. Hij, samen met Lena, hebben mij diep getroffen omdat uit de woorden van een jongere vaak een diepe aandacht komt. Lena heeft hier tijdens een Pinksterviering al gesproken in de kathedraal. Ik dank u Maarten voor de mooie diepe woorden. Jongeren hebben wel altijd gelijk, voor anderen durf ik dat niet zo te zeggen, maar bij jou hebben we dat wel zo gehoord. Dankuwel voor die diepe woorden waarin ik ook het verlangen van jonge mensen hoor om hun levensvragen en de uitdagingen van de samenleving oor naar te hebben en daar ook de woorden van het evangelie te laten spreken. Jouw woorden hebben ons allemaal ook diep getroffen. Laat me aan deze woorden nog heel even iets toevoegen, kort. We leven inderdaad in een zeer snel veranderende tijd. Het is voor de samenleving op vele terreinen echt niet gemakkelijk. Er is allusie op gemaakt, op het vlak van de politiek, op het vlak van de economie, op het vlak van de broederlijkheid en van de solidariteit zijn er enorme uitdagingen. Ook voor de Kerk is het in deze tijd niet simpel. Maar uiteindelijk gaat het zelfs niet om de Kerk, het gaat wel om de zin die wij als christenen aan de samenleving en ook aan de jonge generaties kunnen aanbieden. Die diepere zin om voor te leven, leef je met God of leef je zonder God, wat is de betekenis van ons leven? Wat doen we wanneer het lijden het kruis ons leven treft? Hoe kunnen we ook dan vrede vinden, hoe kunnen we ook dan moed en overtuiging vinden? Daarover is het dat het gaat, en daarover spreken de christenen ook vanuit een groot geloof. Ik ben daarom ook heel blij dat hier vanavond ook enkele vertegenwoordigers zijn van andere kerken, ik ben heel blij dat jullie hier zijn. Ook een vertegenwoordiging van de jongerenpastoraal in Vlaanderen, IJD. Soms heb ik de indruk dat er zeer scherp geluisterd wordt als er zinsvragen van mensen ter sprake komen, maar vooral als zij kunnen worden verbonden met de echte vertroosting en met de kracht die we van Gods wegen ontvangen, die Jezus bracht in het evangelie. Ik denk dat we vanuit de bijbelse geschiedenis ook vandaag in onze tijd, in onze cultuur, zoveel te ontvangen hebben. Van daaruit groeit broederlijkheid, van daaruit groeit solidariteit, van daaruit groeit de wil om tegen alle wanhoop soms in, die soms eigen is aan onze cultuur, om toch verder te gaan. Om hoop te vinden en om samen te werken. Daaraan werken we inderdaad samen mee. Die kracht ervaar ik in ieder geval zelf voortdurend, zelfs al ervaar ik zelf soms dat ik inderdaad voorzichtig ben, bewust, maar ik ervaar die kracht voortdurend. Ik ervaar ook soms dat ik te zwak ben om het evangelie in zijn volheid te verkondigen. Maar daarom zijn er de medewerkers, daarom is er ook de geschiedenis van de Kerk. Twintig eeuwen lang, daarvan getuigen wij, daarvan spreken wij. Maar dan herinner ik mij vanuit mijn diakenwijding in 1981 “wij verliezen de moed nooit nu wij door Gods ontferming met de dienst zijn belast,” omdat we kleine mensen zijn, omdat we door Zijn ontferming met de dienst zijn belast. Want Hij is als een licht in onze harten opgegaan. Dat hebben velen van ons ervaren en daarvan getuigen wij, daardoor zijn wij als christenen ook in onze samenleving, ik zeg dit zonder pretentie, gist in het deeg van de samenleving. Wij trachten dit te zijn, licht te geven waar de wereld soms verbijsterd is om alles wat er gebeurt op vele terreinen. En ook als staan we als samenleving en als Kerk voor gigantische uitdagingen, ik zelf mag zeggen tenslotte dat ik er in stijgende mate plezier heb om jullie nabij te mogen zijn als bisschop. Ik bid wel om Gods zegen, ook voor de komende vijf jaar en vraag jullie ook om jullie gebed zoals ook telkens als paus Franciscus mensen ontmoet, hij op het einde altijd zegt “en bid ook voor mij”, dat vraag ik jullie ook, om samen gist te kunnen zijn in het deeg … Zalig zij die het vuur en de kracht en de vertroosting van Gods liefde ervaren. Laten we ervan getuigen en laat het ons helpen om de samenleving van vandaag op te bouwen. Ik denk dat het nu tijd wordt voor de receptie.
_______
Klik hier voor het tekstboekje van de viering (pdf).
