De weg van de Mensenzoon
‘Wie zeggen de mensen dat ik ben?’ vraagt Jezus.
Petrus geeft op die vraag het correcte antwoord: ‘De gezalfde van God’.
Maar het valt op dat Jezus die titel ‘gezalfde’ (dat is de vertaling van ‘Messias’ of ‘Christus’) zelf liever niet gebruikt.
Uit de vele namen die hem gegeven worden, kiest hij bij voorkeur de naam ‘Mensenzoon’.
Dit om misverstand te vermijden.
Jezus is immers geen triomfantelijke Messias, maar een lijdende Mensenzoon.
‘De Mensenzoon moet veel lijden’, zegt Jezus.
Dat woord ‘moeten’ horen we in het Lucasevangelie nog meerdere keren.
Twee keer in woorden van Jezus vóór zijn lijden.
‘Maar eerst moet de Mensenzoon veel lijden en door dit geslacht verworpen worden’ (Lucas 17,25).
‘In mij moet dit schriftwoord vervuld worden: Hij is tot de booswichten gerekend’ (22,37).
En drie keer in het verrijzenishoofdstuk.
In de woorden van de engelen bij het graf: ‘Herinnert u hoe hij gezegd heeft: De Mensenzoon moet overgeleverd worden...’ (24,6-7).
In het Emmaüsverhaal: ‘Moest de Messias dat alles niet lijden?’ (24,26).
En in de laatste verschijning van Jezus aan zijn leerlingen: ‘Zo staat er geschreven: dat de Christus moest lijden en op de derde dag verrijzen uit de doden’ (24,46).
De kruisdood van Jezus was een ontredderend feit.
Voor de leerlingen was het helemaal niet duidelijk dat het zo ‘moest’.
Radeloos en paniekerig zijn ze op de vlucht geslagen toen Jezus’ uur gekomen was.
Achteraf hebben ze gezocht naar het ‘waarom’ van Jezus’ lijden.
Een van de antwoorden was: het heeft zo moeten zijn, het paste ondanks alles binnen Gods raadsbesluit (zie Handelingen 2,23; 4,28).
Vandaar dat zo benadrukte ‘moeten’ in de theologie van Lucas.
Vandaar ook dat de eerste christenen schriftcitaten zochten die dit ‘moeten’ konden verduidelijken.
De lijdende dienaar van Jesaja treedt daarbij naar voren (zie onder meer de hierboven aangehaalde tekst in Lucas 22,37), en een enkele keer de profetie van Zacharia uit de eerste lezing.
In die tekst spreekt de profeet Zacharia over de messiaanse koning die gedood wordt.
Dat is een groot verlies en een groot onrecht, en daarom wordt er een rouwklacht gehouden en getreurd.
Toch is de dood van de Messias niet zinloos, zegt de profeet.
Het gebeuren brengt een ommekeer teweeg bij het volk, een geest van welwillendheid en gebed: ‘zij zien op naar hem die zij doorstoken hebben’. De Messias is gestorven, maar zijn liefde blijft leven en schenkt nieuw leven.
In het evangelie van Johannes (19,37) wordt die tekst van Zacharia toegepast op Jezus.
‘De Mensenzoon moet veel lijden’.
Dit ‘moeten’ betekent niet dat aan een goddelijke eis moest worden voldaan.
Het betekent wel dat zich in de Schrift een weg aftekent, waar Jezus resoluut en consequent voor heeft gekozen.
Een weg die erin bestaat, dat men wil dienen in plaats van gediend te worden (Marcus 10,45).
Dat men niet zichzelf, maar de anderen wil redden (zie Marcus 15,31).
Dat men zijn leven redt door het te verliezen (slot van de evange-lielezing van deze zondag).
De geweldloze weg van de liefde, die het lijden en de tegenstand niet schuwt.
Op die weg is Mensenzoon Jezus ons voorgegaan.
Paul Kevers
