Gedreven om te helpen en te verzorgen
Als een ziekenwagen zich met loeiende sirene door het verkeer een weg baant, word je toch altijd even opgeschrikt in het besef dat men op weg is naar een mens in nood. Zelf hoop je nooit in die ziekenwagen te belanden, maar het kan verkeren.
Ook ondergetekende kon er niet aan ontsnappen. Na een kwalijke val stonden twee ambulanciers tien minuten later al bij me om de eerste zorgen toe te dienen en me met spoed naar het ziekenhuis te brengen.
Beseffen wij wel voldoende hoe goed de zorg in ons land georganiseerd is en hoe gelukkig we ons mogen prijzen met onze goed opgeleide zorgverleners?
Vandaag zijn we te gast bij Jean-Paul Mares uit Slijpe.
Hij is lid van de kerkfabriek van Slijpe, actief in verschillende verenigingen, 30 jaar medewerker bij het Rode Kruis en al 8 jaar een gedreven ambulancier.
Je zit als zorgverlener al 43 jaar in het ‘vak’, Jean-Paul. Hoe is het allemaal begonnen?
Als lid van de sportraad van Middelkerke en actief sportbeoefenaar vond ik het nuttig en noodzakelijk dat binnen elke sportclub iemand kennis had van EHBO. Toen de sportraad in 1981 samen met het Rode Kruis een cursus organiseerde, schreef ik me meteen in samen met een 15-tal mensen uit de plaatselijke sportclubs.
Door deze EHBO-cursus kreeg ik meteen een klik; ik voelde mij aangetrokken tot het sociale en medische aspect in de taak van de zorgverlener.
En zo werd ik lid van de afdeling van het Rode Kruis in Middelkerke.
Je hebt je ruim 30 jaar lang op velerlei manieren ingezet voor het Rode Kruis? Ik vermoed dat je daarvoor een stevige opleiding gekregen hebt?
De uren opleiding zijn zo stilletjes aan niet meer te tellen: lessen voor eerste hulp, opleiding voor leidinggevenden, opleidingen voor rampsituaties en kaderopleidingen. Eerst was ik vrijwilliger en werd ik ingezet voor de medische ondersteuning bij allerlei evenementen en sportwedstrijden.
Dan werd ik ploegleider en nadien sectorleider om verschillende ploegen op het terrein te coördineren.
Ik was 11 jaar hulpdienstverantwoordelijke en 18 jaar voorzit-ter van de afdeling Middelkerke.
Ambulancier word je niet van vandaag op morgen. Waar en hoe werd je opgeleid tot ambulancier?
Als hulpverlener-ambulancier krijg je een gerichte opleiding in eerstehulpverlening, waarmee je patiënten kunt stabiliseren voor het vervoer naar het ziekenhuis en ook leert inschatten of snelle interventie van een medisch professional nodig is.
De opleiding ambulancier-hulpverlener volg je niet in het reguliere onderwijs, maar in een brandweerschool, in mijn geval de brandweerschool WOBRA in Zedelgem.
Het theoretisch gedeelte bestond uit een basisopleiding van 130 uren. Voor het praktisch gedeelte liep ik 40 uur stage bij de dienst 112 van de Brandweer Oostende en bij het MUG-team.
In 2016 slaagde ik in een examen voor ambulancier bij de dienst 112. In de eerste jaren deed ik ziekenwagendienst in Oostende, Brugge, Gistel en Knokke.
Toen er in 2018 een permanente ziekenwagen kwam in Middelkerke, werd ik vast lid van het brandweerkorps in Middelkerke.
In de loop van de jaren werd ik DGH-verantwoordelijke (Dringende Geneeskundige Hulpverlening) in de post Middelkerke, d.w.z. dat ik contactpersoon ben tussen on-ze post en de brandweerzone.
Binnen de brandweerpost Middelkerke kunnen we rekenen op een 15-tal goed opgeleide en gemotiveerde ambulanciers.
Voor het ogenblik is er alleen overdag, van 7 tot 19 uur, een ziekenwagenpermanentie. Er wordt achter de schermen hard gewerkt om een licentie voor een 24/24 uren permanentie te bekomen.
Hoe ziet een doorsneedag als ambulancier er uit? Wat gebeurt er als een oproep binnenkomt?
Een gemiddelde dag bestaat bij ons niet.
Elke dag en elke interventie zijn anders, maar de procedure is steeds dezelfde.
Als je naar de 112 belt, kom je terecht in het dispatchingcentrum in Brugge.
De dispatcher ziet meteen op zijn computerscherm welke ziekenwagen het dichtst geplaatst is én op dat moment beschikbaar is.
Via een ingenieus communicatiesysteem loopt de informatie bij ons binnen: eerst de essentiële informatie op onze pager of bieper, en bijna gelijktijdig verschijnt uitgebreide info op het grote tv-scherm in de kazerne en rolt dezelfde informatie en de routebeschrijving uit de printer.
Ook de GPS in onze ziekenwagen wordt vanuit de dispatching in Brugge geprogrammeerd.
Alles verloopt vliegensvlug: tussen het moment van de oproep via de luidsprekers in de kazerne en het buitenrijden uit de kazerne ligt niet meer dan 1 minuut!
Daarna krijgt de begeleider nog een telefoontje van de dispatcher waarin alle gegevens nog eens overlopen worden.
En dan in volle concentratie naar de plaats van het ongeval?
Inderdaad. De focus moet 100 % zijn!
Het verkeer wordt steeds drukker en we bereiden ons mentaal zo goed mogelijk voor op wat ons te wachten staat.
We zijn opgeleid voor het toedienen van de eerste dringende zorgen aan de patiënt in nood, maar indien de toestand van de patiënt ernstig is, kunnen we een beroep doen op een MUG-equipe. Dit zijn een spoedarts en spoedverpleegkundige die vanuit de spoedafdeling van een ziekenhuis met een MUG-voertuig vertrekken om doorgedreven dringende zorgen toe te dienen.
Eenmaal de toestand van de patiënt onder controle is, wordt hij/zij met de ziekenwagen vervoerd naar de dichtst-bijzijnde spoedafdeling.
Bij dringende hulpverlening moeten jullie goed op elkaar ingespeeld zijn?
Zeker! We vormen een hecht team, kennen elkaar goed en weten precies wie wat moet doen. We kunnen blindelings op elkaar vertrouwen zonder dat daar veel woorden aan te pas komen.
Ook een goede communicatie met de andere hulpverleners ter plaatse, zoals politie en brandweer, is cruciaal.
Het is belangrijk – soms van levensbelang! – dat iedereen zijn taak goed kent en accuraat handelt.
Bij ons in Middelkerke is er een zeer goede verstandhouding tussen de verschillende disciplines.
Iedereen kent iedereen en er wordt gewerkt in een groot wederzijds respect.
De situaties waarin jullie terechtkomen zijn zeer verschillend. Van gewone en onschuldige voorvallen tot zeer dramatische ongelukken.
Inderdaad. We kunnen ons bij de oproep al een idee vormen van wat ons te wachten staat, maar soms worden we nog verrast in de positieve of negatieve zin.
De ene rit brengt ons bij iemand die een schaafwonde opgelopen heeft ten gevolge van een val door intoxicatie, de rit erna begeven we ons naar een zwaar verkeersongeval en de volgende rit brengen we een terminale patiënt naar het ziekenhuis.
Tijdens het vervoer zorgt de begeleider voor de nodige medische en mentale ondersteuning. Als er tijd is, wordt ook alle info ingevoerd op de tablet.
Bij aankomst in het ziekenhuis gebeurt de briefing en dan zit onze interventie erop en melden we aan het dispatchingcentrum dat we opnieuw beschikbaar zijn.
Welke bijzondere interventies zijn je bijgebleven?
Er zijn er heel wat, al zul je begrijpen dat we omwille van de privacy van de patiënt zeer discreet willen blijven.
De ‘leukste en mooiste’ oproep was wel: ‘zwangere vrouw gevallen’!
De jonge dame was langs straat gevallen en na een kort onderzoek was meteen duidelijk dat de geboorte voor elk moment was.
We hebben de vrouw snel in de ziekenwagen geplaatst en nog voor de deur goed dicht was, stond ik met een pasgeboren baby in de handen.
Maar de interventie die me het diepst geraakt heeft, was toen de Herald of Free Enterprice in 1987 zonk voor de kust van Zeebrugge en 193 mensen verdronken.
De dag na de scheepsramp moesten we in een grote sportzaal samen met de families de overleden slachtoffers helpen identificeren.
Wat ik daar meemaakte, staat nog steeds op mijn netvlies gebrand!
Als hulpverlener kom je in heel stressvolle situaties terecht en zie je veel erge ongevallen. Kun je dat van je afzetten?
Van ons wordt verwacht dat we kalm blijven in moeilijke omstandigheden. Dat is een gave die ik van Moeder Natuur heb meegekregen.
Ik prijs me gelukkig dat ik tot op vandaag alles goed kan plaatsen, al moet ik toegeven dat ongevallen met kinderen zeer zwaar zijn.
En natuurlijk ook ongevallen waarbij familieleden of dichte vrienden betrokken zijn. Dat heb ik gelukkig nog niet moeten doorstaan.
Ik vraag me af hoe ik in die omstandigheden zou reageren.
De dag dat ik echt problemen ondervind, kan ik steeds terecht bij collega’s die een speciale opleiding hebben gekregen om hulpverleners met een traumatische ervaring op te van-en en te begeleiden.
Zo te horen geeft je taak jou een grote voldoening?
Dat is ook zo, al moet je me zeker geen held noemen die op een spectaculaire manier levens redt.
Het is gewoon een deel van mezelf of beter: iets wat in mijn natuur zit.
Niets geeft me meer voldoening dan mensen te helpen en zo mijn steentje bij te dragen aan de maatschappij.
Het vervult mijn hart met warmte en geluk als ik samen met mijn collega mensen in nood zorgend nabij kan zijn.
Jo Broucke
