Nieuw leven door de Geest
Het joodse pinksterfeest was oorspronkelijk het feest van de tarweoogst.
Later werd het tevens de herdenking van het Sinaïverbond.
Op de Sinaï gaf God aan Israël de Tora, de woorden van het Verbond: woorden ten leven.
In de Handelingen van de apostelen situeert Lucas de gave van de heilige Geest op de dag van het joodse pinksterfeest.
God schenkt zijn Geest aan de volgelingen van Jezus.
De Geest geeft hun nieuwe levenskracht.
In de synagoge wordt op Pinksteren het boek Ruth gelezen, een verhaal waarin de oogst een belangrijke rol speelt en waarin het gaat over een vreemdelinge die toetreedt tot het volk van het Verbond.
Ruth opent voor dat volk een nieuwe toekomst door haar trouwe solidariteit.
Het loont de moeite het christelijke pinksterfeest in het licht van de joodse traditie en van het boek Ruth te bekijken.
God sloot zijn verbond met Israël in de woestijn, niet in het beloofde land.
De Tora werd in de woestijn gegeven.
En Mozes, de grote wetgever van Israël, is het beloofde land niet binnengegaan maar is in de woestijn gestorven.
De rabbijnen zeggen dat Mozes wel in de woestijn moést sterven, precies omdat Mozes helemaal verbonden is met de Tora.
En waarom werd de Tora in de woestijn gegeven?
Omdat de Tora geen privébezit van Israël is.
De Tora is er voor alle mensen.
Een rabbijnse legende vertelt dat de stem van God zich bij de wetgeving op de Sinaï over de zeventig talen der volkeren verdeelde.
Ieder volk had de mogelijkheid, de Tora in zijn eigen taal te vernemen.
De woorden-ten-leven van de Tora worden aangeboden aan heel de mensheid.
Het joodse pinksterfeest is universeel van strekking.
In het boek Ruth worden eveneens grenzen verlegd.
Ruth is een Moabitische vrouw, een vreemdelinge.
Maar zij is een voorbeeld van solidaire trouw en waarachtig geloof.
Ruth was getrouwd met een Israëliet, maar haar man is gestorven.
Zij blijft alleen achter met haar Israëlitische schoonmoeder Noömi, die eveneens weduwe is.
Noömi ziet geen toekomst meer en heeft alle hoop opgegeven.
Maar Ruth helpt haar er weer bovenop: ‘Waar u gaat, ga ik; waar u blijft, blijf ik. Uw volk is mijn volk, uw God mijn God. Waar u sterft, zal ik sterven en daar ook begraven worden’ (Ruth 1,16-17).
Dankzij het grote vertrouwen en de daadwerkelijke inzet van Ruth krijgt Noömi – en met haar heel Israël – een nieuwe toekomst (zie Ruth 2–4).
De Geest van God waait waar hij wil, binnen en buiten Israël.
De Geest vuurt mensen aan, werkt met hen mee en baant nieuwe wegen.
Zo ook in het nieuwtestamentische pinksterverhaal.
Zoals de Tora in zeventig talen aan alle volkeren werd aangeboden, zo horen hier vertegenwoordigers van ‘alle volkeren onder de hemel’ de boodschap over de verrezen Christus, ‘ieder in zijn eigen moedertaal’.
Zoals Ruth, de vreemdelinge, toetrad tot Israël en daar een nieuwe dynamiek tot stand bracht, zo gebeurde het ook in de jonge kerk, na Pinksteren. Heidenen uit allerlei volkeren werden volgeling van Jezus en vormden samen met de joodse christenen een nieuwe, dynamische gemeenschap. Pinksteren is het feest van het universalisme.
‘Zendt Gij uw Geest, dan komt er weer leven, dan maakt Gij uw schepping weer nieuw’, zingt de dichter van antwoordpsalm 104.
In de tweede lezing beschrijft Paulus hoe de Geest van de verrezen Christus in ons werkzaam is en wat die Geest in ons bewerkt.
Hij doet ons nu al ten volle leven, ook al zijn wij sterfelijke mensen.
Hij geeft ons de kracht om het kwade (‘de praktijken van de zelfzucht’) te overwinnen.
Hij maakt ons duidelijk dat wij kinderen van God zijn en dat wij God mogen aanspreken zoals Jezus zelf dat deed: ‘Abba, Vader’.
En hij zal ons eens laten delen in de verheerlijking van Christus: samen met hem zijn wij ‘Gods erfgenamen’.
In de evangelielezing ten slotte spreekt Jezus met zijn leerlingen over de Geest.
De Geest is de ‘helper’ die de Vader hun zal zenden en die hun de woorden van Jezus in herinnering zal brengen.
Hij zal hen alles doen verstaan wat Jezus hun geleerd heeft.
Als zij die woorden van Jezus in praktijk brengen, als zij liefhebben zoals Jezus heeft liefgehad, dan zullen zij ervaren dat Jezus hen niet verlaat. Jezus’ Geest blijft hen bezielen en geeft hun nieuwe levenskracht.
Paul Kevers
