Toekomst ontvouwd
Op de zondagen van de Veertigdagentijd belicht de eerste lezing de grote etappes van de heilsgeschiedenis.
Vandaag gaat het over Abraham, onze ‘vader in het geloof’.
God heeft aan Abraham een land en een talrijk nageslacht beloofd, en Abraham vertrouwt op die belofte.
Maar hij twijfelt ook, want zijn vrouw en hijzelf zijn al hoogbejaard en zij hebben geen kinderen.
Hij heeft overwogen om zijn dienaar Eliëzer te adopteren en tot erfgenaam te maken.
Maar God heeft bevestigd dat Abraham zelf een zoon zal krijgen en dat zijn nageslacht zo talrijk zal worden als de sterren aan de hemel (zie Genesis 15,2-5, de verzen die onmiddellijk aan de lezing voorafgaan).
Om de twijfel van Abraham weg te nemen, geeft God hem een teken.
Het is een vreemd verhaal. Abraham moet enkele dieren slachten en de stukken tegenover elkaar leggen.
’s Nachts ziet hij een rokende oven en een vurige fakkel tussen de stukken doorgaan.
Dat vreemde visioen heeft te maken met een oeroud verbondsritueel.
Daarbij worden dieren geslacht en in stukken gesneden.
De beide partijen die een overeenkomst sluiten, gaan tussen de stukken door.
Symbolisch laden zij een voorwaardelijke vloek op zich: wie ontrouw is aan de overeenkomst, mag het vergaan zoals deze geslachte dieren…
In ons verhaal gaat God tussen de stukken door, in de vorm van een vurige fakkel.
Maar er staat niet dat ook Abraham tussen de stukken doorgaat.
In dit geval is het dus een eenzijdig verbond, een onvoorwaardelijke belofte van God aan Abraham: ‘Aan uw nakomelingen schenk ik dit land’.
Abraham mag gerust zijn.
In het nachtelijke visioen heeft God hem zijn toekomst ontvouwd.
Abraham wordt uitgenodigd te blijven geloven.
Zijn vertrouwen zal niet beschaamd worden.
In de evangelielezing zijn het Petrus, Jakobus en Johannes die een blik in de toekomst mogen werpen.
Zoals Abraham zijn ook de leerlingen in een crisissituatie.
Jezus heeft zopas voor het eerst met hen gesproken over het lot dat hem te wachten staat.
De Mensenzoon zal veel moeten lijden.
Wie zijn volgeling wil worden, moet zichzelf verloochenen en elke dag opnieuw zijn kruis opnemen (zie Lucas 9,22-23).
Dat is geen prettig vooruitzicht.
Maar boven op de berg krijgen Petrus, Jakobus en Johannes een visioen dat hun een ruimer perspectief biedt.
Terwijl Jezus in gebed is, wordt hij van gedaante veranderd.
Zijn kleren worden schitterend wit.
Mozes en Elia, de vertegenwoordigers van Wet en Profeten, verschijnen in heerlijkheid.
De drie zijn met elkaar in gesprek over het ‘heengaan’ van Jezus, over zijn ‘exodus’ die hij in Jeruzalem zal voltrekken.
Dat is een zinspeling op zijn lijden, dood en verrijzenis.
Dat levenseinde van Jezus wordt hier een ‘exodus’ genoemd.
Lucas verwijst met dat woord naar de uittocht uit Egypte.
Zoals de Israëlieten eens zijn weggetrokken uit Egypte en, door de woestijn heen, in het beloofde land zijn gekomen, zo zal Jezus door de dood heen gaan en verheerlijkt worden bij God.
En zoals God bij de uittocht met zijn volk mee trok in een wolk, zo is er ook in dit verhaal een wolk die naar God verwijst.
Uit de wolk klinkt een stem.
God bevestigt dat Hij achter Jezus blijft staan: ‘Dit is mijn Zoon, de Uitverkorene, luistert naar hem’.
Lucas suggereert dat de gedaanteverandering van Jezus op de berg ’s nachts plaatsvindt.
Petrus en zijn metgezellen ‘waren door slaap overmand’.
In het vers dat onmiddellijk op de lezing volgt, staat dat zij ‘de volgende dag’ van de berg afdalen (Lucas 9,37).
Het is dus nacht wanneer zij de berg opgaan, letterlijk en figuurlijk.
Maar in de nacht klaart al de nieuwe dag voor de leerlingen – net als voor Abraham in de eerste lezing.
Hun wordt de toekomst ontvouwd.
God vernieuwt zijn verbond met Abraham.
De leerlingen mogen weten dat de weg van Jezus niet doodloopt.
Op zijn gezicht straalt al de heerlijkheid van Pasen.
Paul Kevers
