Hoe aangenaam is het niet, wanneer je op vakantie zomaar een kerk of kapel kan binnenstappen. Onderweg met de fiets, tijdens een lange wandeling, in een stad of op de buiten. Een kerkje in Normandië of in de Dordogne, in de Alpen of de Dolomieten. Het hoort bij een ontspannende vakantietijd. Alsof de natuur pas helemaal tot rust komt in dat stille kerkgebouw. Zomaar mogen zitten, kijken en luisteren. Al is het op een harde kerkbank of versleten kerkstoel. En alleen mogen zijn. Alleen met jezelf en met God. Al is het maar voor even. Gelukkig zijn staan vele kerkdeuren tijdens de zomermaanden open. En kun je zomaar binnenstappen. Weet je wat ik leuk vind? Wanneer je het ouderwetse metalen klepslot van de poort hoort weerklinken in het holle portaal. Als een resonantie uit verre tijden.
Heerlijke boodschap
Soms hangt naast een gesloten kerkdeur een bordje met een eenvoudig bericht, zoals: ‘Sleutel te bekomen Kerkstraat nr. 2, Mevrouw Janssens’. Wat een heerlijke boodschap! Iemand is dagelijks bereikbaar om je de sleutel van de kerk te geven. Vaak een bejaarde man of vrouw, die waakzaam toeziet op de parochiekerk, wanneer het halve dorp op vakantie is. Meer dan een gesprekje is niet nodig om hem of haar te bedanken voor die beschikbaarheid. Je houdt er een aangename kennismaking met een onvervalste dorpeling aan over. En een woordje lokaal dialect.
En toch ...
Soms ook hangt er geen bordje en kan je de kerk niet binnen. Jammer, maar ook begrijpelijk. Heel wat kerkbesturen hadden slechte ervaringen met open kerkdeuren. Diefstal van (vermeende) kostbaarheden. Klein of groot vandalisme op kerkmeubilair. Beschadiging van religieuze taferelen. Het is sneu, maar het gebeurt. Kerkbesturen kunnen dat risico niet nemen. Ze kiezen liever voor veiligheid en zekerheid. Ik kan hun geen ongelijk geven. Vrijwilligers vinden om dagelijks de kerk open te houden, is niet eenvoudig. Alarmsystemen gevolgd door een onmiddellijke interventie kosten veel geld. Betaald kerkpersoneel kunnen de meeste parochies zich niet veroorloven. En toch ... Toch zou het mooi zijn dat je ook die kerken kon bezoeken, minstens op bepaalde dagen of uren. Eventueel met steun van plaatselijke groepen of bewegingen. Of van de burgerlijke overheid. Het gaat in veel gevallen immers om historische gebouwen of geklasseerde monumenten.
Geen kerk zonder dorp
Terug buiten de kerk, kijk ik meestal nog eens goed rond. Hoe ziet het dorpsplein eruit? Waar staat het gemeentehuis? Welke namen dragen de straten die aan de kerk eindigen of beginnen? Hoeveel winkels zijn er (nog) te bespeuren? Is er een warme bakker (belangrijk in Frankrijk voor een kraakverse baguette)? Hangen er nog uithangborden uit (lang) vervlogen tijden? In een oogopslag kan je heel wat opsteken over de geschiedenis van het dorp of over de bedrijvigheid in de streek. Is dit een levend of een slapend dorp? Staat er een bank om even op te rusten? Geen kerk zonder dorp, geen dorp zonder mensen, geen mensen zonder verhaal. De kerk en de mensen: ze zijn met elkaar verweven. Ze zijn op elkaar berekend. Ze moeten het met elkaar stellen. Ze spreken van een gedeeld verleden. Ze hopen op dezelfde toekomst. ‘Buiten de kerk’ helpt om ‘binnen de Kerk’ beter te verstaan.
+ Johan Bonny
Lees meer in ‘Relevant’.
Abonneren kan via abonnementen.relevant@kerknet.be. Info op www.relevant-bisdomantwerpen.be.
Een abonnement kost 25 euro. Een los nummer kost 10 euro.
Info op 03 202 84 30.
