“Synodaliteit betekent dat we meer dan we nu doen samen de goede weg zoeken. Naast structurele aanpassingen in de manier waarop de Kerk zichorganiseert, vraagt dat in de eerste plaats een persoonlijke bekering”, beklemtoont Jos Moons. “Samen zoeken vraagt openheid en luisterbereidheid. In wat de ander zegt, kun je goede ideeën op het spoor komen. Maar dan moet je soms wel je eigen ideeën loslaten. In die zin is enige onzekerheid een deugd.”
De 44-jarige Nederlandse jezuïet is goed geplaatst om het over synodaliteit te hebben. Hij werkt momenteel aan de KU Leuven als onderzoeker synodaliteit en gastdocent en is daarnaast pastor in de Universitaire Parochie. Bij uitgeverij Halewijn verscheen van zijn hand het boek Op weg naar een luisterende Kerk over de geschiedenis en actualiteit van synodaliteit.
“Als je de term nog breder trekt, kom je uit bij de theologie van Paulus, waarin het draait om het delen van talenten”, vervolgt Jos. “Zo groeit de Kerk zoals Paulus die beschreef in zijn eerste brief aan de christenen van Korinthe: ‘Er zijn verschillende gaven, maar er is één Geest; er zijn verschillende dienende taken, maar er is één Heer; er zijn verschillende uitingen van bijzondere kracht, maar het is één God die ze allemaal en bij iedereen teweegbrengt. (...) Een lichaam is een eenheid die uit vele delen bestaat; ondanks hun veelheid vormen al die delen samen één lichaam. Zo is het ook met het lichaam van Christus. Wij zijn allen gedoopt in één Geest en zijn daardoor één lichaam geworden. (...) Welnu, u bent het lichaam van Christus en ieder van u maakt daar deel van uit’ (1 Kor 12).”
Onderscheiding
“Synodaliteit begint dus met ontvankelijk luisteren. Vervolgens moet je innerlijk ‘(af)wegen’ wat er klinkt, wat binnen de ignatiaanse traditie ‘onderscheiding der geesten’ wordt genoemd”, legt de jezuïet uit. Om meteen te vervolgen: “De aanpak van de jezuïeten is niet de enig zaligmakende. De dominicanen bijvoorbeeld wegen af in discussies en gesprek, om zo tot de waarheid te komen, overeenkomstig het motto van hun orde, ‘veritas’ of waarheid.” Het doet de jezuïet besluiten: “Er zijn meerdere manieren om samen de goede weg te zoeken.”
De akker voorbereiden
In juli verscheen het nieuwe instrumentum laboris of werkdocument voor de synode van oktober 2024. “Dat document stelt gerust wat betreft het proces”, meent Jos. “Anders dan het vorige werkdocument, dat vooral vragen stelde, bevat dit reeds een tekst. Toen was het goed dat er vragen waren, nu is het van belang dat we met iets concreets eindigen. De synode zelf zal verder aan de tekst schaven. Ik ben ook gerustgesteld omdat de tekst een aantal duidelijke voorstellen bevat, met name in verband met de taak van vrouwen in de Kerk.”
Het voorliggende document kiest voor brede, fundamentele veranderingen, maar houdt hete hangijzers zoals vrouwenwijding, lgbti+’ers en gehuwde priesters buiten de synode. Een verstandige zet, in de ogen van Jos. “Door vrouwen mee te laten preken, door hen te benoemen in kerkelijke rechtbanken, door hen te laten doceren in seminaries enzovoort, groeit hopelijk een brede ervaring dat het de Kerk verrijkt. Zo wordt de akker voorbereid en het zaadje geplant voor wat dan later ‘evident’ zal blijken: de wijding van vrouwen.”
Dat vraagt geduld, beseft Jos terdege. “En dat is delicaat, want het kan een zoethoudertje zijn. Je mag maar geduld vragen als er ondertussen wél al dingen gebeuren. Dus, hup, aan de slag met de suggesties die gegeven worden. ‘Mensen laten wennen’ en ‘de deugd van de onzekerheid cultiveren’ zijn immers ook uitdagingen voor een synodale Kerk,” klinkt het hoopvol.
Marc Phlips
Lees meer in ‘Relevant’.
Abonneren kan via abonnementen.relevant@kerknet.be. Info op www.relevant-bisdomantwerpen.be.
Een abonnement kost 25 euro. Een los nummer kost 10 euro.
Info op 03 202 84 30.
