Nog niet zo lang geleden stuiterden er pingpongballen door de grote ruimte op de bovenverdieping van het Sint-Michielscollege (SMC) in Brasschaat, nu is het een Open Leercentrum. Er ligt tapijt op de grond, tegen de wand verrees een houten tribune en twee geluidsdichte ‘pods’ bakenen kleinere ruimtes binnen de zaal af. Op een ochtend in het voorjaar druppelen twee klassen vijfdejaars aarzelend binnen. Waarom de normale lessen even opgeschort zijn, weten ze niet goed. Een onderscheidingstraject? Kan iemand dat even uitleggen?
Jozefien Van Huffel
Eerder die week kreeg een groep leerkrachten van het SMC al de nodige uitleg. De school en IJD Jongerenpastoraal slaan dit en komend schooljaar de handen in elkaar voor een proefproject in de derde graad. Omdat we overtuigd zijn dat zingeving een grote meerwaarde kan hebben voor scholieren en de keuzes die ze moeten maken, toch wanneer je er op een brede en niet-schoolse manier mee aan de slag gaat.
Tegelijk willen we zo inspelen op signalen uit het werkveld dat steeds meer jongeren met mentale klachten kampen. Heel wat jonge mensen voelen zich eenzaam of angstig, ze ervaren abnormale stress, slaapproblemen of depressieve gevoelens, ze krijgen hun emoties moeilijk onder woorden. Dat alles leidt soms ook tot lichamelijke klachten. Neurowetenschappers, zoals de Leuvense professor Stephan Claes, erkennen dat spiritualiteit een rol kan spelen om dat alles tegen te gaan. Met in het achterhoofd de geestelijke onderscheidingsoefening uit de ignatiaanse traditie willen we daarmee iets doen vanuit IJD.
Spelenderwijs
Deze eerste ontmoeting, waarbij we twee uur doorbrengen met elke klas vijfdes, wil de jongeren spelenderwijs doen stilstaan bij hun zelfbeeld en bij hoe anderen naar hen kijken. Al ontvangen we elke groep wel eerst met een korte, maar stevige inleiding, waarin we de vier waarden toelichten die in het onderscheidingstraject centraal staan: mededogen, zelfbewustzijn, vergeving en dankbaarheid. Er wordt gefronst, maar dat is niet erg. De waarden ervaren en onderzoeken is op deze tocht belangrijker dan ze begrijpen. En dus spelen we een spel, meerdere spelletjes zelfs. Kennismaken doen we via Storycubes: we rollen met de negen dobbelstenen, die geen ogen hebben maar wel symbolen, en vertellen op basis daarvan kleine anekdotes of grote verhalen uit ons leven.
Sprookjes
Daarna halen we de Dixitkaarten boven, niet om het eigenlijke spel te spelen, maar om tussen de sprookjesachtige, fantasierijke illustraties een antwoord te kiezen op een aantal (levens)vragen. Waar sta jij op dit moment? Wat geeft je moed? Wat houdt je tegen? Hoe ga jij met tegenslagen om? En waar hoop je in de nabije toekomst te belanden? De leerkrachten die eerder de vorming volgden, kregen overigens dezelfde werkvorm voorgeschoteld. Weken later horen we van godsdienstleerkracht Christine Van Gerven dat het nog ter sprake komt. “Want wanneer doe je dat, als volwassenen, over dergelijke onderwerpen praten met collega’s? Niet aan de koffie alleszins. Die vorming deed duidelijk deugd.” Bij de leerlingen blijkt het ook aan te slaan. Niet bij iedereen misschien – bij tieners wint balorigheid het nu eenmaal soms van diepgang – maar de grote meerderheid laat zich wel op sleeptouw nemen, en sommigen geven aan gedachten of gevoelens verwoord te hebben die ze niet eerder met iemand deelden.
Doorspoelen
Even doorspoelen naar het einde van maart, naar de tweede sessie van het traject. Opnieuw brengt elke klas twee uur door met de jongerenpastores, maar deze keer laten we ook de leerkrachten aan het woord. Tien van hen lieten zich tussen de twee sessies door interviewen over de keuzes in hun leven. Wanneer voelden ze zich onvrij om te kiezen? Welke keuze draaide uit op een teleurstelling? En welke raad zouden ze, met alle kilometers die ze nu op de teller hebben, geven aan hun jongere zelf? Op basis van videomontages zetten we de vijfdes aan het denken over keuzevrijheid en veerkracht. In een hoogstpersoonlijk zonnestelsel visualiseren ze wie en wat er zoal invloed uitoefent op hun levenskeuzes en of dat voor rust dan wel voor stress zorgt, of het hun moed geeft of angst aanjaagt. Daarnaast focussen we tijdens deze tweede sessie op vergeving. Dat doen we vooral omdat mild zijn voor onszelf. Jezelf vergeven kan, bij uitstek voor tieners, moeilijk zijn. En omdat negatieve gedachten of ervaring die blijven hangen, je groei als mens kunnen belemmeren. Met een geleide meditatiesessie proberen we de wereld even op pauze te zetten, om de jongeren te laten verkennen wat wringt en zich af te vragen of ze klaar zijn om los te laten.
Vooruitkijken
Volgend schooljaar ontmoeten we de vijfdes van het Sint-Michielscollege een derde keer, nadat ze de Colombustest, een nieuwe oriëntatieproef in het secundair onderwijs, hebben afgelegd. En daarna zijn de pastores van IJD misschien wel nu en dan te spotten op scholen, om de pauzeknop in te drukken en tijd te maken voor onderscheiding.
IJD Jongerenpastoraal werkt dit jaar een rebrandingstraject af. Als alles goed ging, werd tussen het ter perse gaan van dit nummer van Relevant en het moment dat je dit leest, de nieuwe naam van de organisatie bekend. Meer hierover in het julinummer.
Lees meer in ‘Relevant’.
Abonneren kan via abonnementen.relevant@kerknet.be. Info op www.relevant-bisdomantwerpen.be.
Een abonnement kost 25 euro. Een los nummer kost 10 euro.
Info op 03 202 84 30.