Vanuit het bisdom werd ik bericht van een verzoekschrift dat naar de bisschop gestuurd is (gedateerd op 21 september) en het antwoord dat de bisschop gaf (gedateerd op 12 oktober). Ik had er geruchten over opgevangen, maar had de tekst nooit onder ogen gekregen.
Ik publiceer zowel het verzoekschrift als het antwoord. Dit omdat de inhoud van belang is voor alle ondertekenaars (van wie ik de namen niet ken), daarnaast voor alle parochianen, maar tevens omdat ik openbaarheid van bestuur belangrijk vind.
Pastoor Johan
het verzoekschrift:
Ursel, 21 september 2022.
Geachte Monseigneur,
In naam van de 114 (Urselse) ondergetekenden van het hierbij gevoegde verzoekschrift voor het behouden van zondagvieringen in de kerken van Bellem, Lotenhulle, Sint-Maria-Aalter en Ursel richten wij dit schrijven tot u als eindverantwoordelijke van de katholieke kerk in ons bisdom.
Bij de pensionering van onze pastoor Jozef De Bodt staat de pastoor van Aalter er in principe alleen voor in de nieuwe grote parochie Marta en Maria (Aalter). Er zouden enkel nog twee zondagmissen zijn : één op zaterdagavond in Knesselare en één op zondagmorgen in Aalter-centrum.
Toch zien wij de mogelijkheid om in de andere vier grootste parochies van de nieuwe grote parochie (Bellem, Lotenhulle, Sint-Maria-Aalter en Ursel) regelmatig zondagvieringen te houden, zij het dan om de 14 dagen.
Indien de pastoor op zaterdagavond en zondagvoormiddag telkens in een extra mis voorgaat in één van die vier kerken, kan de kern van het christelijk leven in die vier levende gemeenschappen blijven bestaan, en is er in elk van die vier kerken om de 14 dagen een eucharistieviering.
Het betreft hier gemeenschappen waar wekelijks een behoorlijk aantal gelovigen deelnemen aan de vieringen : in Ursel bvb. gemiddeld 70 à 100 aanwezigen.
De essentie van de christelijke geloofsbeleving is toch sinds het begin van Jezus’ kerk het regelmatig samenkomen voor het beluisteren en overwegen van Gods Woord en het Breken en Delen van het Brood, zoals Jezus ons voordeed en ons aanspoorde dit te blijven doen. Daar komt Hij in ons midden als de bron voor een christelijk leven en krijgen wij inspiratie voor de beleving van ons geloof in de ruime maatschappij.
Voor de praktische uitvoering van ons voorstel is in elk van de vier bovenvermelde kerken een groep mensen bereid om mee te werken aan de vieringen als lectoren, acolieten, zangers, voor het kosterwerk en de zorg voor het kerkgebouw en zijn inrichting.
Onzes inziens is in dit voorstel de taak als voorganger voor de pastoor momenteel een haalbare kaart. Hij kan bovendien een beroep doen op meerdere rustende priesters op de parochie, die graag bereid zijn occasioneel in te springen als voorganger in de vieringen.
Ons voorstel houdt ook geenszins een weigering in om mee te werken in de grote parochie Marta en Maria Aalter. In Ursel werken wij reeds vele jaren samen met de parochie Knesselare voor gezamenlijke vieringen in sterke tijden als rond Pasen, voor de voorbereiding van vieringen, de Vormselcatechese, Welzijnszorg, Broederlijk Delen, enzomeer.
Wij begrijpen ook dat ons voorstel in de verdere toekomst wegens het priestertekort minder uitvoerbaar zal worden, maar zolang dit mogelijk blijft kan op die manier de geloofsbeleving in stand gehouden worden. Misschien evolueren we nu stilaan naar iets meer gecentraliseerde vieringen, maar op korte termijn zal dit niet lukken, en zal een bruusk afschaffen van de plaatselijke vieringen vooral massaal afhaken veroorzaken. De vooral oudere gelovigen blijven gehecht aan hun gemeenschap en hun kerk waar zij gedoopt, gevormd en gehuwd zijn, waar de uitvaart van hun ouders, familieleden en kennissen plaatsvonden, enz. Het is een vrome, maar vooral utopische wens dat zij plots zouden aansluiten bij een grote gemeenschap.
Om al deze redenen verzoeken wij u, geachte Monseigneur, de nodige inspanningen te doen om ons voorstel te ondersteunen en aan te bevelen bij de betrokkenen.
In de hoop op een spoedig antwoord
met de meeste hoogachting
In naam van de 114 ondergetekenden van bijgevoegd verzoekschrift
Ludwig De Meyere
het antwoord:
Gent, 12 oktober 2022
Geachte heer Ludwig De Meyere,
Beste H. Martha en Maria – parochianen uit Bellem, Lotenhulle, St-Maria-Aalter en Ursel
In CC ook naar pastoor Johan Balcaen en de leden van de parochieploeg.
Ik dank u voor uw brief en de petitie die toont dat velen begaan zijn met het actief beleven van hun geloof.
Ik lees in uw brief graag dat jullie eraan hechten regelmatig samen te komen op zondag om de eucharistie te vieren. Christus als gebroken brood ontvangen, stelt ons in staat om ons christelijk leven elke dag te beleven. Met Paulus worden we ook geroepen om één lichaam van Christus te vormen. U begrijpt dat Kerk-zijn in de huidige tijd vraagt dat we de krachten bundelen. Daarom sta ik ten volle achter de implementatie van nieuwe parochies. Het gaat daarbij niet alleen over de draagkracht van onze priesters. In de eerste plaats gaat het erover dat we één volk van God zijn en samen uitgedaagd worden om stad op de berg en zout van de aarde te zijn.
Naast de theologische redenen om samen te komen rond Christus en vandaaruit terug naar de lokale leef- en geloofsgemeenschap gezonden te worden, zijn er ook belangrijke economische en ecologische redenen. De beslissing om het aantal zondagse eucharistievieringen tot één zaterdagavondmis en één zondagvoormiddagmis te beperken is te nemen en is ook genomen door de parochieploeg, maar staat in de theologische, economische, ecologische en demografische realiteit. Het zou niet goed zijn dat ik als bisschop zo’n beslissing in twijfel zou trekken.
Wel mag ik samen met pastoor-moderator Johan, met de parochieploegleden en met jullie hopen op een zo verbindend mogelijke uitwerking van deze beslissing. Dat heeft zeker potentieel om te slagen, want een groep mensen staat klaar om mee te werken aan de vieringen waarvoor gekozen is. Lectoren, acolieten, zangers, kosters en allerhande kerkverzorgers… Al die mensen zijn nodig, en wellicht nog meer. Kunnen er mensen gevonden worden om de minst mobielen toch nog naar één van de kerken te brengen voor de wekelijkse eucharistie? Zijn er vrijwilligers die een regelmatige of occasionele lokale gebedsviering in de week willen en kunnen ondersteunen zolang de kerken open blijven? Zijn mensen bereid om af en toe of regelmatig de communie te brengen en samen te bidden met hen die niet meer aan de eucharistie kunnen deelnemen?
Misschien nog een woord over de priesters op rust. Het is goed dat er nog zijn en als ze bereid en in staat zijn om nog bij te dragen aan kwaliteitsvolle liturgie, kunnen ze door de pastoor en zijn beleidsploeg aangesproken worden om in geval van nood te vervangen. Misschien is het zelfs denkbaar dat ze op bepaalde hoogdagen concelebreren. Maar het is niet goed dat een parochie structureel op hen bouwt. Naast alle andere vieringen van één pastoor vragen om wekelijks in vier weekendvieringen voor te gaan, is niet haalbaar en gezond. In zo’n model zou het vervangen door emeriti bijna een structurele keuze zijn, waarvoor ik dus niet pleit.
Ik wil nadrukkelijk meeleven met jullie verdriet om wat niet meer kan zijn. Het is een rouwproces dat op vele plekken te gaan is en waarin ik zelf ook sta: was het maar zo dat er nog voldoende praktiserende gelovigen waren om alle kerken te vullen, waren er maar voldoende actieve priesters om die vieringen voor te gaan, waren er maar voldoende diakens, parochieassistenten om de pastoraal zo dicht mogelijk bij de mensen te brengen. Maar wie zo denkt, droomt en staat niet in de realiteit.
Ten slotte, hoe kan het verder concentreren van de praktiserende gemeenschap bruusk genoemd worden als die realiteit zich sinds 2010 en eigenlijk al veel vroeger opdringt? De jongste beslissing is slechts een stapje in wat al veel langer aan het gebeuren is. Bovendien is deze beslissing nú genomen als antwoord op het verdiende pensioen van de plaatselijk gewaardeerde pastoor Jef, en dat pensioen is een noodzakelijk antwoord op zijn helaas onzekere gezondheid. Misschien is er omwille van het respect voor wat geweest is, op verschillende plekken wel te lang gewacht om te doen wat nodig is om hier en daar – 43 parochies lijken nu al wat veel – een vitale en draagkrachtige plek te behouden waar het geloof in al haar facetten kan beleefd worden.
U verhoopte een ander antwoord. Toch is het mijn hoop dat jullie samen met de parochieploeg en de pastoor een weg vinden binnen de huidige parochiale context. Want de éne parochie H. Martha en Maria heeft alle goede krachten nodig om catechese, diaconie en liturgie een goede invulling te geven.
Intussen zijn er gesprekken bezig en worden er nog opgestart door mijn medewerkers. Ik heb alle vertrouwen in hen. Ik zal ook niet interveniëren in die gesprekken. Anderzijds ben ik natuurlijk bereid om te luisteren naar uw beweegredenen en om die beter te begrijpen. Ik kan dan ook onze argumenten verhelderen.
U bent welkom in het bisschopshuis. Als u dat wenst, neem dan contact op met mijn secretaris, Peter Malfliet, om verder af te spreken. Dat kan via sec.bisschop@bisdomgent.be .
Met veel begrip en nog meer aansporing
Uw Bisschop Lode
