De precieze datum van de oprichting van de Kapel van het Venerabel of Kapel van het Allerheiligste Sacrament in de kathedraal van Antwerpen is onbekend. Fernand Donnet, oud-voorzitter en historicus heeft in 1924 de geschiedenis van de Kapel geschreven (1). Hier vermeldt hij dat een zekere Peeter Ryniere in 1394 een huis verkoopt aan een Peter van Steene op voorwaarde dat hij jaarlijks een rente betaalt aan de gilde van het Heilig Sacrament in de Kathedraal. De auteur vermeldt echter niet waar hij deze informatie heeft gehaald. In de archieven van de Kapel is wel een ander document aanwezig, waar het einde van deze rente is opgenomen, zonder echter de expliciete vermelding van de gilde. In 1500 wordt de gilde een Kapel onder paus Alexander VI en de leden ervan, kapelmeesters. Deze oprichting is vijf jaar later bekrachtigd door paus Julius II. In 1590 wordt de Kapel onder de hoede van de aartsbroederschap van Rome in Sint Pieter geplaatst. De insignes van de Kapel krijgen hun rode kleur. De Kapel heeft haar eigen plaats in de kathedraal aan de zuidkant.
In 1725 vraagt de Kapel de bevestiging van haar privileges aan de Oostenrijkse keizer Karel VI. In dit verzoekschrift vermeldt ze dat ze reeds meer dan 400 jaar onophoudelijk en zonder enige subsidie het Heilig Sacrament hebben vereerd. De toenmalige kapelmeesters moeten toen over de nodige documenten beschikt hebben om dit te staven.
Deze beweringen laten veronderstellen dat de Kapel reeds bij de bouw van de kathedraal bestond (1351-1521) en dus minstens 650 jaar oud zou zijn.
Jozef II heft in 1786 alle broederschappen af omdat ze geen onderwijs verstrekken of een ander sociaal doel dienen en dus ‘nutteloos’ zijn in zijn ogen. Ze worden allen samengebracht onder de overkoepelende ‘broederschap der werkende liefde tot den evenaeste’. In de praktijk worden deze maatregelen in Antwerpen weinig nageleefd. De Franse revolutie gaat draconischer te werk en schaft de Kapel volledig af. Ze neemt haar bezittingen in beslag en de opbrengst ervan vloeit naar de Franse schatkist. Tussen 1797 en 1805 komen er geen nieuwe leden bij. De Kapel zelf wordt helemaal ontmanteld. Napoleon herstelt de eredienst in 1802 en de Kapel krijgt haar oude plaats terug in de kathedraal. In de loop van de 19de eeuw is ze hersteld volgens het oude grondplan.
De leden van de Gilde en later de Kapel waren allen mannen. Hun namen zijn gekend vanaf 1475 en ze behoren veelal tot de meer vermogende klasse. De Kapel is dan ook rijk als men afgaat op wat de Franse Revolutie in beslag heeft genomen. Na Vaticanum II wordt de nadruk gelegd op de godsdienstige motivatie. In 2014 wordt de eerste Kapeldame opgenomen.
1)Fernand Donnet, Notice historique sur la Chapelle du Très Saint Sacrement en l’Eglise Cathédrale d’Anvers, Antwerpen, 1924², uitg. Jules De Winter.
