KLOKKEN VAN DE H. KRUISKERK IN STEKENE
Klokken luiden
Op 28 april 2024 bracht klokkenmeester Tim Martens een bezoek aan de Heilig Kruiskerk en de klokken. Van zijn onderzoek, geluid en beelden, maakte hij een film van 20 minuten. Dit geeft nu iedereen de kans om een bezoek te brengen aan de toren, een goede indruk te krijgen hoe de klokken zich daar kunnen uitleven.
Stekense luidklokken
Tijdens het torenbezoek nam Tim foto's van de opschriften en versieringen. De diameter van de klokken wordt gemeten.
We luiden elke klok kort solo (gedurende 1 tot 1,5 minuut) en nadien de klokken samen (3 tot 4 minuten). Het resultaat wordt in een filmpje verwerkt dat nu te zien is op de website van de d'Euzie.
Heilige Kruiskerk.
ttps://www.deuzie.be/A/klok
ttps://www.deuzie.be/klok.mp4
Zelf plaatste Tim al zijn opnames op YOU-TUBE. Het resultaat van Stekene vind je op: https://www.youtube.com/watch?v=K5Vpp0Y9H8E
Ook de klokken van Sint-Gillis-Waas heeft hij bezocht in de Sint-Egidiuskerk. Luister maar. https://www.youtube.com/watch?v=CwcGTnPcfJ8&authuser=0
We laten Tim hier zelf aan het woord.
Klokkenmotief
De drie luidklokken van Stekene vormen een majeur akkoord (do-mi-sol) met als absolute tonen Re-bemol, fa, la-bemol ofwel des1, f1, as1. Het is een klokkenmotief dat vrij vaak te vinden is, onder andere in Wachtebeke, Zwijnaarde, Erpe, Nazareth, Zele, Watervliet, Knesselare... Met exact dezelfde tonen is het ook te horen in het West-Vlaamse Torhout en Reningelst.
Het gaat om drie bronzen klokken uit 1949 die gegoten zijn door Marcel Michiels Jr. te Doornik. Ze vervangen de voorgaande die in 1943 door de Duitsers opgeëist zijn. De gieterij Michiels was gelegen aan de Boulevard Eisenhower (toen nog Boulevard du Nord) in Doornik, nabij het station. Michiels goot in 1948 een nieuwe Klokke Roeland voor het belfort van Gent (met 6200 kg zijn zwaarste klok), een heel groot aantal luidklokken ter vervanging van degene die in WO II opgeëist zijn en meerdere beiaarden zoals die van Veurne, Nieuwpoort, Harelbeke…
In 1962 overleed Michiels. Het jaar nadien sloot de gieterij.
Tot 1900 kg
Klok 1 is gewijd aan het H. Kruis en weegt ongeveer 1900 kg (toon re-bemol/des1).
Klok 2 is gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw en weegt ongeveer 1200 kg (toon fa/f1).
Klok 3 is gewijd aan Jozef en weegt ongeveer 600 kg (toon la-bemol/as1).
De klokken hangen aan metalen krukassen en luiden met vallende klepel (de klepel beweegt in tegengestelde richting ten opzichte van de beweging van de luidende klok en raakt zo de onderrand). Het klokkengelui van Stekene is iets zwaarder dan een gemiddeld klokkengelui in Vlaanderen. Als gemiddeld beschouw ik zo'n 900 tot 1200 kg voor de zwaarste klok.
Goede staat
De drie luidklokken zijn in goede staat, de slijtage aan de slagring (het deel van de klok waar de klepel tegen botst) is normaal voor klokken van die leeftijd. Bij klok 2 moet de klepel even geslingerd hebben want daar is een groter vlak uitgeschuurd, maar dat moet ondertussen verholpen zijn. Klokken 2 en 3 hebben nog hun originele klepels. De grote klok heeft een recentere klepel in zachter materiaal (als ik mij niet vergis in mangaan-messing). Bij de kleinste klok zou de klepel op termijn eens vervangen mogen worden. Die klok luidt het angelus en wordt dus veelvuldig gebruikt. De klok heeft een scherpere klank dan de andere twee, vermoedelijk doordat de klepel al meer platgeslagen is. Een nieuwere klepel zou een warmere klank moeten geven en is ook beter voor de slijtage aan de klok. Dringend lijkt die vervanging niet te zijn.
Hobby
Het opnemen van klokken is gewoon een hobby van mij. Eind 2011 ben ik daarmee begonnen, toen nog met een heel eenvoudige digitale camera. Die oudste filmpjes zijn dus niet van zo'n goede kwaliteit, de meeste zijn ondertussen vervangen.
Ik ben bestuurslid van de Gentse Beiaardkring, een vereniging die vooral tot doel heeft om de Gentse beiaard te promoten (https://beiaardgent.be/) maar mijn voornaamste interesse gaat uit naar luidklokken. In Gent proberen we het volledige klokkenbestand in kaart te brengen. Daarnaast bezoek ik dan ook vooral in Oost- en West-Vlaanderen andere torens uit interesse. Voor zware klokkengeluien, historische klokken of uitgebreide klokkengeluien (4 of meer luidklokken), ga ik soms ook naar andere provincies.
Tim Martens en Luc De Brant
