Vrijdag 12 juli 2024 geselden hevige regenbuien het dak van de Heilig Kruiskerk in Stekene, net toen een uitvaart moest beginnen. De restauratiewerken aan de daken waren nog volop aan de gang. De folie die de kerk moest beschermen tegen wateroverlast begaf het en statie II van de kruisweg kreeg een volle lading regenwater te verduren. Dat alles gebeurde op de laatste dag voor het groot bouwverlof. Dankzij de goede samenwerking met onze aannemer Jens De Vos konden diezelfde middag twee arbeiders een nieuwe beschermlaag aanbrengen, alvorens van een verdiende vakantie te genieten.
Het ongemak van insijpelend regenwater was geweken, maar het schilderij bleek zwaar gehavend, kader incluis. Enkel een grondige restauratie kon het kunstwerk nog redden. De 14 staties van de kruisweg zijn van de hand van de in Stekene geboren Leo Steel (1878). De kruisweg in de Heilig Kruiskerk van Stekene is de eerste die hij schilderde (1903), waarna hij nog kruiswegen maakte voor andere kerken (Denderleeuw, Sint-Truiden (Zusters van Liefde), Saint-Servais, Aalst-Mijlbeek en Zomergem) en tal van portretten van kloosteroversten, priesters, industriëlen, adel en personaliteiten, landschappen en stillevens. Er hangen twee reuzegrote schilderijen van zijn hand in de dekanale Sint-Vincentiuskerk in Eeklo. Leo Steel woonde en werkte vanaf 1904 in Sleidinge, waar hij in 1938 overleed.
Anton Van Wilderode maakte zijn grafschrift:
Vader en kunstenaar en beide: geven, geven
den rijken overvloed van liefde, kleur en licht.
Ontsliep het lijf, de eeuwige ziel blijft leven
in duurzaam werk, door zijne hand gesticht.
Na een onderzoek door experten van onze verzekering werd besloten het schilderij te laten restaureren door de firma Salvartes uit Leefdaal. Deze restauratie nam enkele maanden in beslag, gezien de complexiteit van de opdracht. Sedert 16 januari 2025 bevindt het zich terug in de kerk. Het resultaat mag als een klein wonder aanzien worden wanneer de staat van het kunstwerk vóór, vergeleken wordt met deze erna. Ook de lijst kreeg een flinke opknapbeurt. Alles samen een opwaardering.
De 14 staties van een kruisweg vormen één geheel. Ze kenmerken zich door eenzelfde stijl. Een kruisweg is geen volwaardige kruisweg meer wanneer één van de staties ontbreekt. In statie II neemt Jezus het kruis op zijn schouders, het begin van een verschrikkelijke lijdensweg. De stijl kenmerkt zich door een liefde voor volkse realiteit. Schilder Leo Steel mag gerust zijn: we bewaren dit religieus erfgoed met zorg. In de Goede Week zal het terug op de vertrouwde plaats hangen.
Gert Laekeman
namens de kerkfabriek Heilig Kruis Stekene
Verduidelijking bij de foto:
Links: Statie II vóór de restauratie. Door waterschade is de verflaag van het doek aan het loskomen. De protectielaag is over het hele doek vol blaren. Onderaan het doek is een scheur over de hele breedte. In de mantel, kleed en onderaan zijn er stukken verf weg.
Rechts: Statie II na grondige restauratie. De verflaag werd terug gefixeerd na stabiliseren van het doek onder licht vacuüm. De afgebladderde schilfers op het kleed van Jezus werden opnieuw geïntegreerd en bijgeschilderd. De scheur onderaan het doek werd hersteld.
