Met menselijke ogen
Het Lam Gods, het schilderij van de gebroeders Van Eyck in de Sint-Baafskathedraal te Gent, is wereldberoemd. C
entraal in het schilderij staat het Lam, dat de toeschouwer aankijkt met menselijke ogen. Dat alleen al is een vondst van de schepper ervan. Het zijn de ogen van de mens Jezus zelf, die ons uitnodigt naar elkaar en de wereld te kijken met zijn ogen. Dat zijn liefdevolle ogen, die niet dwingen of hun wil opleggen. Het zijn ogen die uitnodigen om te leven zoals Jezus. Als een lam, niet gewelddadig, niet bekommerd om eigen goed of lijfsbehoud. Zie wat ervan komt als jaloezie, machtswellust en rijkdom je leven beheersen, schijnen die ogen ook te zeggen. Dan worden onschuldige mensen geofferd. Als een lam ter slachtbank. Als je wil, kun je leven zoals dit lam, zoals Jezus, die hét Lam Gods is.
Als je wil
Als je wil, zo begint de eerste lezing van deze zondag (Jezus Sirach 15,15-20), dan kun je de geboden onderhouden die God ons geschonken heeft. Als je wil … Je hebt de vrijheid om daar op in te gaan of niet. Dat zegt Jezus Sirach, een Bijbelse wijsheidsleraar in een tijd dat het mode was om te zeggen dat het lot het leven van mensen bepaalt. Jezus Sirach laat een andere stem klinken. Hij beklemtoont dat de God van Israël een God is die mensen de vrije wil heeft geschonken om zelf verantwoordelijkheid op te nemen voor hun daden. Als je wil, kun je zo leven dat je bestaan zinvol en gelukkig makend is. Niet perfect of volmaakt, dat kan niet, maar toch zoals het je eigen keuze is.
De kracht van weerloze liefde
Het leven van Jezus kan ons daarbij tot richtsnoer zijn. Hij is het Lam waaraan we ons mogen spiegelen. Zijn geboden, zijn manier van leven geeft ons daarbij richting. Nogmaals, niet dwingend. Maar uitnodigend, met de kracht van de weerloze liefde. Op die weg wil hij dat we recht doen aan God, door recht te doen aan de medemens (Matteüs 5,17-37). Geen gebod kan radicaal genoeg zijn om het recht en de integriteit van de ander te vrijwaren. Dan begint ‘doden’ al bij het schade berokkenen aan iemand door een verkeerd woord. Meer nog, als je merkt dat je in onvrede leeft met iemand, is het aan jou om die relatie pogen te herstellen. Wie ‘ja’ zegt aan God, dient ‘nee’ te zeggen aan elke vorm van intermenselijk kwaad.
Is dat mogelijk, vragen wij ons af? Ja, als je wil, zegt Jezus Sirach. Ja, als je je laat leiden door de kracht van het lam, dat het Lam van God is. Het kijkt je aan, het nodigt je uit, het wil de beste en zuiverste krachten in jou losweken. Als je maar wil.
