Vastenconferentie in Boutersem met mgr.Luc Van Looy : “Kerk zijn in deze tijd”
De pastorale zone Boutersem nodigde onlangs Mgr. Luc Van Looy uit voor een conferentie over Kerk zijn in deze tijd. Het werd een boeiende avond met een open, gemoedelijk gesprek met bisschop Van Looy die naast ons kwam zitten omdat hij één van ons is en dit ook wou tonen door samen in een kring naar ons te luisteren. Zijn uitgangspunt is dat we allemaal gelijk zijn en samen moeten spreken als verantwoordelijken voor de Kerk, in een synodaal gesprek.
Om te beginnen, wenst hij, als vriend van paus Franciscus, dat we deze man moeten kennen om te begrijpen wat hij doet in de Kerk, om de lijn te zien die hij volgt doorheen zijn pontificaat. Hij werkt aan een mentaliteitsverandering en dat is onder andere merkbaar aan de manier waarop de synodes tegenwoordig verlopen: waar vroeger de paus een plechtige intrede deed nadat iedereen op zijn plaats zat, staat deze paus de deelnemers aan de deur op te wachten om hen welkom te heten, en gaat hij ook samen met hen naar buiten. Hij wil een van hen zijn, een gelijke naast ieder ander, en samen één Kerk vormen.
Zo pakt hij de hervorming van de Kerk en de curie (zeg maar regering van het Vaticaan) aan als een strateeg, weldoordacht en in verschillende stappen:
* In een eerste stap spreekt Franciscus over de Kerk, als een missionaire Kerk. In zijn apostolische exhortatie (krachtige aansporing), de Vreugde van het Evangelie, Evangelii gaudium, in 2013 schrijft hij dat we moeten overgaan naar een missionaire pastoraal.
* In 2015 in de encycliek Laudato Si heeft hij het over de wereld: het klimaat, de technologie, het economisch en politiek systeem, maar ook over tederheid, relaties tussen mensen,… Hij vraagt zich af: hoe zijn wij de wereld aan het verknoeien?
* In 2015-2016, het Buitengewoon Jubeljaar van de Barmhartigheid, spreekt hij over barmhartigheid.
* Het gezin krijgt alle aandacht in 2016 in de postsynodale apostolische exhortatie over de liefde in het gezin Amoris laetitia.
* Over de jongeren in 2019 in de postsynodale exhortatie Christus vivit.
* Speciaal voor de mensen in het Amazonegebied schreef hij de postsynodale exhortatie Querida Amazonia. In het Amazonegebied zijn er gemeenschappen die decennnialang zichzelf in stand hebben gehouden en het geloof beleefd en gevierd en hebben zonder priester. Dit gebeurde dankzij de aanwezigheid van sterke en toegewijde vrouwen: catechisten, gebedleidsters, vrouwen die kinderen doopten, missionarissen. Eeuwenlang hebben vrouwen op die plaatsen de kerk in leven gehouden door hun diep geloof en hun opmerkelijk en volgehouden engagement. Sommigen van hen, die tijdens de synode het woord voerden, hebben hem diep ontroerd met hun getuigenis. Op de vraag naar priesters antwoordt de paus: zoek bij de mensen, vooral vrouwen, die het intussen goed gedaan hebben.
* In 2020 zet de paus uiteen hoe we tot een betere politiek kunnen komen: Fratelli tutti, Allemaal broeders. Hij roept politici op tot een liefdevolle en vriendelijke relatie met elkaar . Daar kijken mensen naar uit. Deze encycliek handelt over broederlijkheid en sociale vriendschap.
Een mentaliteitsverandering
Via deze stappen heeft paus Franciscus gewerkt aan een mentaliteitsverandering, die nodig was om zijn doel te realiseren. Gedurende 9 jaar heeft hij samengewerkt met een raad van 9 mensen om uiteindelijk tot een hervorming van de curie te komen. Op 19 maart 2022 maakte hij die hervorming bekend. De apostolische grondwet Praedicate Evangelium, Predikt het Evangelie, vervangt het oude curiereglement van Johannes Paulus II. Het stelt de Boodschap terug centraal, en nu kunnen ook leken, mannen én vrouwen, leiding nemen in de afdelingen (dicasteries) van de curie. Zo heeft hij intussen al zes van de belangrijke functies toegewezen aan vrouwen. Daarmee zet paus Franciscus de vervrouwelijking van het hoogste bestuursorgaan van de katholieke Kerk voort.
Als pedagoog bezoekt en beluistert hij mensen, in het bijzonder de armen. Altijd maakt hij tijd voor de mensen. Dialoog is voor hem heel belangrijk. Hij is streng wanneer hij aanvoelt dat mensen niet willen meewerken. Doordat hij zelf zo gewoon is, gewoon leeft, wordt dat ook aanvaard.
Hij is barmhartig, op de eerste plaats voor de armen en de zwakken. Als bisschop van Rome wil hij met mensen onderweg zijn. Zo brengt hij elke vrijdag van de vasten onverwacht een bezoek aan iemand. Hij wast de voeten van gevangenen, van mensen met een beperking, van vrouwen,… Hij maakt tijd om naar de mensen te gaan en te luisteren. Dat is onmiddellijk gebleken in de synodes.
De bisschop stelde ons drie vragen omtrent ‘kerk zijn in deze tijd’
Maar hij stelt vooraf drie voorwaarden:
* We luisteren naar iedereen. Bij een conflict blijven we praten tot we samen een oplossing vinden (we volgen de synodale weg, we oefenen geen macht uit, geen klerikalisme).
* Als missionaire Kerk kijken we vanuit het standpunt van de armen naar de wereld, vanuit de periferie naar het centrum, vanuit de miserie naar de rijken.
* Wij zijn allemaal samen verantwoordelijk voor de Kerk. Liturgie is geen machtsuitoefening. We moeten leren van elkaar als verantwoordelijken voor de kerk; begrijpbare taal is daarbij heel belangrijk.
Hij stelt drie vragen:
* Als je plots de paus zou ontmoeten, wat zou je hem zeggen?
* Wat doen we om nú samen Kerk te vormen?
* Wat moeten we doen om de Kerk nieuw leven in te blazen?
Er waren diverse antwoorden:
* Het beeld van de compressor: het stof wegblazen om tot het essentiële te komen, schoon maken, reinigen wat de boodschap verdoezelt.
* Zoals in het begin, naar de bron: opnieuw naar de mensen trekken.
* Wat moet IK doen?
* Zelf in relatie gaan met God en vanuit die relatie naar de mensen trekken.
* Luisteren (geduld hebben) en delen (boterhammen) en de mensen graag zien (liefde).
* Kerken openen.
*Mensen inschakelen, vrouwen toelaten tot het priesterambt,…
Van Looy besluit:
Er zijn drie stappen om te werken aan een kerk vandaag:
* luisteren, zien
* verifiëren, oordelen: heb ik het wel goed gehoord en begrepen, en dan...
* doen, handelen: samen op weg gaan met Jezus. In de Kerk zijn we nooit alleen, maar zijn we altijd in gemeenschap met elkaar en met Jezus. Het is Jezus die ons roept en samenbrengt!
Er waren diverse vragen, bedenkingen:
* Hoe kunnen ouders hun kinderen tot geloof brengen?
We moeten ouders actief laten deelnemen aan de initiatiesacramenten: doopsel (= opnemen in de gemeenschap, dus best in de eucharistieviering, waar de gemeenschap te zien is), eerste communie en vormsel. Het zijn de ouders die ervoor kunnen zorgen dat er geen hiaat is tussen eerste communie en vormsel. En we moeten zelf een christelijk huwelijk beleven.
* Hoe kunnen we ons opstellen tegenover andere religies?
We moeten Jezus centraal stellen, naar de “bron” gaan.
* Hoe moeten we omgaan met het kerkgebouw?
De kerk moet openblijven, want de kerk is ons huis. De kerk dient niet enkel voor liturgie en gelovige bijeenkomsten, maar voor ook sociale activiteiten, voedselbedeling,… een adres waar men terecht kan…
* We zijn zoekende gelovigen, we weten veel niet. Hoe moeten we omgaan met een wereld in verandering, de gebreken van deze tijd?
Het gebed is essentieel. We moeten aan God vragen: “Hoe zou Jij, God, het doen?” Dat vragen moeten we lang aanhouden. We moeten geduldig bidden.
* Hoe moeten we inzetten op een betere herverdeling in de samenleving?
Daar moeten jullie zelf in gemeenschap over spreken. Meewerken aan acties als Welzijnszorg, Broederlijk Delen,… er gebeurt reeds veel.
* Hoe bereiken we jongeren?
Dat is inderdaad een moeilijk en belangrijk onderwerp. Er bestaan wel mogelijkheden, zoals de muziek van Taizé. Het is in ieder geval belangrijk te luisteren naar de jongeren en ze zeker niet verplichten naar de mis te gaan.
Als afsluiting kregen we de zegen van Mgr. Luc Van Looy.
Wij dankten hem voor de manier waarop hij deze avond bij ons was. Als een gewone mens, met een luisterend oor, wijze raad, maar ook met humor. Hij bleef op het einde van de avond nog een hele tijd napraten met de aanwezigen, genietend van een glaasje.
Ondertussen heeft de bisschop gemaild dat hij genoten heeft van dit samenzijn!
Hij bezorgde elke aanwezige een synthese van een boek dat de paus in coronatijd schreef: ‘Let us dream. The path to a better future’
Naast een persoonlijk getuigenis over zijn eigen ‘covids’ in het verleden nodigt de paus ons in dit boek uit om te zien wat er vandaag leeft, om de juiste keuzes te maken en om dan te handelen.
Een echte aanrader! Dank zij de synthese van Mgr. Van Looy is het een heel toegankelijk instrument om over in gesprek te gaan!
Met dank aan Emiel Clerckx en Bettie Geelen voor hun notities.
