Homilie – Heilige Drie-Eenheid

Deut. 4,32-34.39-40
Rom. 8, 14-17
Mt. 28, 16-20

Goede vrienden in Jette

Vandaag vieren we het hoogfeest van de Heilige Drie-Eenheid. Pasen, Hemelvaart, Pinksteren, nu dit feest. Het is alsof er aan de kerkelijke feestperiode geen einde komt. Voor wie oprecht met God – Vader, Zoon en Geest – op weg gaat, is dat inderdaad zo. “Count your blessings”, zeggen ze in het Engels.

Een van die grote “blessings” van de afgelopen jaren is voor mij de deelname aan de bisschoppensynode in Rome geweest. Nee, ik ben geen bisschop, maar was als getuige van het synodaal proces tijdens de continentale fase in Europa toch stemgerechtigd lid van de Algemene Vergadering van de Bisschoppensynode. Dat er kardinalen, aartsbisschoppen en bisschoppen deelnemen aan zo’n synode, dat wisten we al. Maar sinds deze synode nemen ook een 90-tal niet-bisschoppen deel. Onder die niet-bisschoppen: ook 54 vrouwen. Een één rooms-katholieke permanent diaken.

De lezingen van vandaag zouden gerust als leidraad kunnen dienen voor de gesprekken in de Geest die we in die oktobermaand hadden. Door ons doopsel zijn we “kinderen van God”, schrijft Paulus aan de christenen van Rome. Als kinderen van God zijn we allen gelijkwaardig door ons doopsel Kardinaal, (aarts)bisschop, priester, diaken, religieuze, familievader of -moeder – dat maakt allemaal niet zoveel uit, hebben we tijdens de synode ervaren. Ons doopsel geeft ons het gezag om het woord te nemen. En als één van onze broers of zussen het woord neemt, kunnen we maar beter luisteren. Misschien gaan we akkoord. Misschien ook niet. Welnu, als we écht naar elkaar luisteren en willen luisteren, is dat op zich zelfs geen probleem.

“Ik ben met u alle dagen tot aan de voleinding der wereld”, horen we in het evangelie van vandaag. En wees maar zeker dat de Geest erbij was, daar in Rome. Daarvoor moesten we elkaar leren kennen, op een retraite voor de synode. Naast inleidingen van dominicaan Timothy Radcliffe was er ook tijd voor uitwisseling in kleinere groepen. Daar werden vriendschapsbanden gesmeed, die ook na de synodezitting blijven doorwerken. Om u een idee te geven: ik heb dit jaar nieuwjaarswensen gestuurd naar alle uithoeken van de wereld, te beginnen op 31 december om 12u ’s middags (dan was het Nieuwjaar in Australië en Nieuw-Zeeland) en de laatste op 1 januari rond 9u (Nieuwjaar in Los Angeles). Om nog een idee te geven: ik had uitnodigingen om op vakantie te gaan dit jaar op vijf verschillende continenten.

Die vriendschapsbanden – we zijn vrienden van Christus, maar ook vrienden in Christus – hebben tot een eigen dynamiek geleid tijdens de synode zelf. Wellicht zag je de foto’s van de ronde tafels. Je kijkt je gesprekspartners letterlijk in de ogen. Dan ga je vanzelf anders spreken en luisteren. En naar vrienden luister je anders. Je wil hen begrijpen, écht begrijpen. En dus stel je vragen: “waarom zeg je wat je zegt?”

Nogmaals: je hoeft het niet met elkaar helemaal eens te zijn. Ik herinner me een bisschop. Bij alles wat ik zei, zag ik aan zijn lichaamshouding dat hij niet akkoord ging met mij. Blijkbaar was dat omgekeerd ook zo, want tijdens een koffiepauze zei hij mij: “Je was het niet eens met mij, he?” We hadden een mooi gesprek over onze roeping – hij als bisschop, ik als diaken – en kwamen tot het besluit: onze passie voor Christus delen we; dat is zo veel belangrijker dan wat ons verdeelt. Nee, we gaan niet akkoord met alles, maar we vinden het ook niet erg.

Vrienden, daarover gaat deze synode, die nog altijd aan de gang is en die een tweede sessie zal hebben in oktober 2024. Verwacht geen al te grote beslissingen. Die zullen er misschien niet zijn. Maar er zullen wel ronde tafels zijn. Er zullen diepgaande gesprekken zijn. We zullen opnieuw de kans krijgen te oefenen om op een andere manier met elkaar in gesprek te gaan. Om anders met elkaar om te gaan. Om als gedoopte te spreken tot een andere gedoopte – van vriend tot vriend. Om in de stilte tussendoor de heilige Geest tot ons te laten spreken. Ook dat is een belangrijk inzicht van deze synode: “we zijn allemaal radicaal onvolledig”, stelde Radcliffe in zijn openingswoord. We hebben elkaar nodig om de heilige Geest te leren kennen. We hebben elkaar en de heilige Geest nodig om zelf helemaal mens te worden.

Daar liggen de grote kansen voor de synodaliteit bij onze geloofsgemeenschappen. Hoe gaan we met elkaar om? Hoe nemen we de beslissingen? Hoe stralen we ons geloof af op de maatschappij rondom ons? Het is een leerproces waarmee we altijd opnieuw kunnen beginnen, maar dat ook nooit helemaal af zal zijn. Het is tegelijk de kans en de grote uitdaging van het proces waar de wereldkerk nu door gaat. Waartoe het ons zal voeren, weten we niet. Één ding staat wel vast: de Vader komt zijn belofte altijd na. In de woorden van zijn Zoon het evangelie van vandaag: “Ik ben met u alle dagen tot aan voleinding der wereld”.

Daartoe heeft hij ons zijn Geest geschonken. Vader – Zoon – Geest. Een mooier geschenk is er niet.