De Victor Jacobslei
Bepalende as in het centrum van het oude Berchem, ten noorden afgesloten door de Sint-Hubertuskerk en zijstraten, ten zuiden door plein en Sint-Mariagasthuis. Brede beplante middenberm.
Victor Jacobslei tussen Vrede- en Statiestraat
Voor 1920 zogenaamd Van Cruyckenborghstraat. De naam Van Cruyckenborgh verwijst naar de bijtitel van de graven van Fourneau, heren van Berchem. Wanneer de Verbondstraat in 1920 herdoopt werd in Fourneaustraat, kreeg het oudere gedeelte van de Victor Jacobslei haar huidige benaming.
De straat is aangelegd in 1875 op gronden A. Moretus-Dellafaille en op huidige breedte gebracht in 1896. Neoclassicistische en eclectische burgerhuizen, circa 1900, met bepleisterde of bakstenen lijstgevel, nummer 69 met bouwaanvraag van 1903 naar ontwerp van Ch. De Roeck, nummers 38-40 met bouwaanvraag van 1904.
Het Mariagasthuis is een ommuurd bak- en zandstenen gebouwencomplex in eclectische neorenaissancestijl naar een ontwerp van Richard Vaes (Retie, 14-06-1857), gebouwd in 1903-07; ontworpen als regionaal ziekenhuis. In 1988 omgevormd tot Rust- en Verzorgingstehuis Sint-Maria,
Victor Jacobslei tussen Statiestraat en de kerk
Dat gedeelte is samen met Beernaert-, Daenen- en Maloustraat, aangelegd op verzoek der Maatschappij "Nieuw kwartier van Berchem" en goedgekeurd in 1900.
Alle huizen hier dateren van 1900-1906, voor het overgrote deel ontworpen door architect François Toen, behalve de nummers 2-4 naar een ontwerp van aannemer J. Peeters, het nummer 25 naar ontwerp van R. Horta, het nummer 16 naar een ontwerp van G. Maes en het nummer 26 naar een ontwerp van Jan De Vroey; het nummer 26 in de aanpalende Beernaertstraat, van 1901, eveneens naar ontwerp van François Toen. Jan De Vroey studeerde samen met François Toen aan de academie.
Zeer homogene bebouwing van enkelhuizen in eclectische stijl, drie traveeën en twee bouwlagen onder pseudo-mansarde- of zadeldak (leien) met vorstkam, dakkapellen en oeils-de-boeuf; nummers 3 en 7: identiek, nummers 13-19: één symmetrisch opgebouwd geheel; hoekpanden met winkels of cafés. Gekleurde bakstenen lijstgevels op sokkel van arduin, de nummers 11, 6, 8, 10, 12 met verhoogde begane grond; natuurstenen speklagen, kordons, sleutels, diamantkoppen, balusters en panelen; gekleurde baksteenversiering en mozaïeken; nummer 16 met art-nouveau-inslag. Vrijwel alle huizen met risaliet, geaccentueerd door houten erker of balkon, waarboven ruim dakvenster gevat in entablement of uitgewerkt als topgevel met pinakels, sierbollen, frontons. Rechthoekige en boogvormige muuropeningen met sleutel en versierde borstwering; gekoppeld in het risaliet; hoge deuren met bovenlicht.
Tegen de Statiestraat aan staat een beeld van Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekte Ontvangenis door Alfons Strijmans, 1905, geplaatst op kolom met composietkapiteel, hoog basement en omringd met een smeedijzeren hek naar een ontwerp van Jan De Vroey.
