Beste genodigden, parochianen en vrienden,
Wat doet een kerkfabriek?
Ik citeer uit de beschrijving van het decreet over de kerkfabrieken: “De functie van een kerkfabriek is het beheren van de materiële middelen en het faciliteren van de uitoefening van de eredienst in een parochie.
Dit omvat het onderhoud van het kerkgebouw, de zorg voor het erfgoed, en de aankoop van de benodigdheden om de misviering te laten plaatsvinden.
Ze houdt zich dus niet bezig met het liturgische, of de inhoud van de misvieringen.”
Als je dan als voorzitter van de kerkfabriek het woord neemt tijdens de laatste misviering in een kerkgebouw van de kerkfabriek, dan kan je daar niet blij om zijn. Nochtans geloven we dat we toch de juiste beslissing hebben genomen, ook al zullen er verschillende mensen zijn die hier bedenkingen bij hebben.
De parochie Sint-Hubertus is ontstaan als bijparochie van Sint-Willibrordus. Door deze 2 parochies terug samen te voegen brengen we terug samen wat ooit samen was. Dit merk je trouwens ook aan de straatnamen hier vlakbij: de Sint-Hubertusstraat ligt in de originele Sint-Wilibrordusparochie, en de Villegasstraat, die vroeger Sint-Willibrordusstraat heette, ligt in de originele Sint-Hubertusparochie.
De Sint-Hubertusparochie is begin vorige eeuw heel snel de status van bij-parochie ontgroeid, en werd snel een gezonde groeiende parochie in Berchem, met een groot kerkgebouw. Onze kerk heeft trouwens nog steeds als bijnaam: “de kathedraal van Berchem”, en als we nog eens rondom ons kijken, dan is dat ook terecht.
Als je de geschiedenis van dit kerkgebouw bekijkt, merk je dat er vele straatnamen zijn die ook met de stichters van de kerk te maken hebben: Theofiel Roucourt; Frans Van Hombeek; Jules De Lescluse; Mevrouw Coosemans.
Dit kerkgebouw werd dus gedragen door de notabelen van die tijd, en het resultaat mocht dan ook gezien worden. In 1916 stond te lezen in het verslag van de Gemeentezaken van Berchem: “Ten slotte weze opgemerkt dat de ruime en prachtige kerk aan eenieders verlangen voldoet en de algemene goedkeuring wegdraagt …”
Wat in deze kerk vooral opvalt zijn uiteraard de glasramen. Ik nodig jullie uit om die straks tijdens de receptie, nog eens grondig te bekijken. Zo vinden we het bouwjaar 1916 terug, en de datum van inwijding op 25 september 1924, dus net 101 jaar geleden.
Uiteraard zijn er veel religieuze taferelen, maar toch ook persoonlijke en lokale afbeeldingen. Vooral dan het glasraam waar de stichter van de parochie en eerste pastoor Tilemans staat afgebeeld met een kazuifel die nog steeds gebruikt wordt tijdens feestvieringen.
Je zal ook merken dat veel van deze glasramen gesponsord zijn door de parochianen, en dus verbonden met de parochie en de buurt.
Voor de goede zoekers, er staat ook ergens het schild van Berchem afgebeeld, maar jammer genoeg met de rood-witte kleuren omgekeerd …
Het voortbestaan van dit kerkgebouw heeft trouwens ook al eerder ter discussie gestaan.
Zo werd in 1941, op vraag van de Duitse bezetter, de torenspits afgebroken maar gelukkig niet de hele kerk. De houten balken van die spits liggen trouwens nog steeds in de toren. Even een leuk weetje: men wilde na de oorlog de toren terug opbouwen, maar niet met een spitse toren, maar met een peervormige toren, en die staat afgebeeld hier op het linkse glasraam, straks maar eens zoeken …
In 1967 wilde men de hekken rond de kerk afbreken om er parkeerplaatsen te maken… maar straffer nog, in 1968 was er zelfs sprake om het hele kerkgebouw af te breken en een moderne zaalkerk te bouwen, gefinancierd door de verkoop van een deel van de grond.
Sinds 1992 is de bescherming van het stadszicht een feit, en zullen plannen zoals die van 1968 niet meer kunnen uitgevoerd worden.
Maar als kerkfabriek hebben we wel een plicht om het kerkgebouw te onderhouden. En met de huidige secularisatie van de maatschappij wordt het hoe langer hoe moeilijker om hiervoor hulp te vinden, zowel vrijwilligershulp als financiële hulp.
Vandaar dat we als kerkfabriek reeds een hele tijd op zoek zijn naar een elegante oplossing om dit kerkgebouw als belangrijk ankerpunt in de wijk te behouden, maar het ook te onderhouden. Zoals jullie weten, hebben we reeds enkele pistes bewandeld, die jammer genoeg steeds misliepen. Ik wil dan ook het bisdom en de overheden zoals de provincie, de stad en het district bedanken om met ons te blijven zoeken naar een oplossing.
Een oplossing die respect heeft voor de geschiedenis en de rol van dit kerkgebouw, én ook voor het sociale weefsel in deze wijk. Maar zeker ook financieel gezond om het onderhoud te garanderen. We denken dat we nu dicht bij zo’n oplossing zitten, omdat we met enkele geëngageerde mensen met de juiste ervaring, kennis en netwerk zo’n oplossing aan het uitwerken zijn. Van zodra dit concreter wordt, zullen we jullie zeker op de hoogte houden.
We gaan alleszins door met de geplande dringende instandhoudingswerken in deze Sint-Hubertuskerk. Hiervoor hebben we een architectenteam aangesteld, en de stad en onroerend erfgoed aangeschreven, zodat de nodige fondsen beschikbaar zijn om dit gebouw in een goede staat over te dragen.
Maar niet alleen de toekomst van het kerkgebouw heeft ons geleid naar deze laatste misviering. Ook de beschikbaarheid van de voorgangers voor een eucharistie of gebedsviering is steeds moeilijker en moeilijker. Dat er dan keuzes moeten gemaakt worden is soms lastig, en zoals het spreekwoord zegt: “kiezen is soms ook een beetje verliezen”.
Maar laten we dit toch ook positief bekijken! Een parochie is meer dan een kerkgebouw. Een parochie is in de eerste plaats de mensen die samen dingen doen, en samen gemeenschap vormen.
Deze gemeenschap bestaat nog steeds, en heet nu Sint-Willibrordusparochie. Ik merk dat we meer en meer samenwerken, en als we nu allemaal naar Sint-Willibrorduskerk afzakken op zondag, zal deze gemeenschap nog verder groeien.
Ik heb de laatste jaren al ondervonden dat in dit verhaal 1 plus 1 meer is dan 2.
Maar ook voor heel Berchem is dit een mooie start en kans: we gaan met nog meer energie zoeken naar een socio-culturele oplossing voor dit mooie gebouw waar we allemaal van kunnen genieten, meer dan dit nu het geval is met slechts 1 misviering per week.
Dus ja, het is jammer, maar laten we kijken naar de mogelijkheden die nu voor ons liggen.
Ik dank jullie.
