Hierbij een korte opfrissing van de geschiedenis.
De eerste watermolen
De oudste vermeldingen over de ‘watermolen van Neerdorp’ gaan terug tot 1382. Aanvankelijk werd er graan gemalen met de hulp van waterkracht. Maar zoals vele molens in onze streek is de graanmolen geëvolueerd naar een papiermolen. Met de primitieve middelen uit die tijd en op een zeer ambachtelijke en arbeidsintensieve manier kwam er het eerste papier tot stand.
Demeurs settelt zich in Neerdorp
Op 1 november 1824 streek Ferdinand Demeurs daar neer. Met grote investeringen wilde men van de molen de meest geïndustrialiseerde papierfabriek van België maken. Later, met de aanleg van de spoorlijn Brussel-Tubize in 1840, had de fabriek zelfs een rechtstreekse aansluiting op het spoorwegnet! Van de familie Demeurs is geweten dat zij zeer christelijk ingesteld waren. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zij aan de ingang van hun industriële site, tegen de garage van de stoomlocomotief, een kapel lieten bouwen.
Op de gedenksteen in de sokkel van de kapel staat de datum 16 augustus 1855. Het deurtje voor de nis is een smeedijzeren traliewerk. In het midden staat het monogram JMJ (Jezus Maria Jozef). Dat is een ondubbelzinnige verwijzing naar de Heilige Familie, als patroonheilige van de kapel. Het hart dat subtiel is verwerkt in de cirkel tegen de nok van de rondboognis verwijst naar het Heilig Hart van Jezus. De devotie rond het Heilig Hart was toen nog vrij nieuw. Ze werd pas in 1854, één jaar voor de bouw van deze kapel, officieel erkend door Paus Pius IX. De Latijnse aanroeping “Ave Maria gratia plena” die in de blauwe steen gebeiteld staat, geeft een bijzondere verering aan van Onze-Lieve-Vrouw. Al deze elementen tonen aan dat de kapel gebouwd werd om de goddelijke gunst af te smeken voor het welslagen van de papierfabriek met zijn nieuwe en erg vooruitstrevende techniek.
Geen windeieren en een sterk papiermerk
Het opzet van de kapel mag geslaagd worden genoemd. De industriële ontwikkeling van de papierfabriek heeft de familie Demeurs in die periode geen windeieren gelegd. Het meeste papier bleef wel in België. Al had men ook enkele grote klanten in Nederland. Zelfs de Verenigde Naties in Genève behoorden ooit tot het klantenbestand. Meer dan 100 jaar werd er in Neerdorp een sterk papiermerk neergezet. Het was er hard werken voor de vele buurtbewoners die er werk vonden.
Familiale bedrijven krijgen het moeilijk
Sinds de tweede helft van vorige eeuw kregen echter vele familiale bedrijven het alsmaar moeilijker om het hoofd boven water te houden. Ook de papierfabriek van de familie Demeurs is daar niet van gespaard gebleven. Op 18 december 1970 werd de ‘NV Papierfabriek van Huizingen’ overgenomen door de NV Intermills. Op 14 oktober 1981 ging de NV Intermills Huizingen in faling. De toon was gezet. Via een ommetje langs de NV Nova Paper, dochteronderneming van de NV Catala uit Drogenbos, probeerde het moederbedrijf nog te redden wat er te redden viel. Op 17 juli 2003 stopte ook de NV Catala onherroepelijk met de papierproductie in Huizingen.
Het verval
De fabriek raakte daarna razendsnel in verval en een groot gedeelte van de gebouwen werd gesloopt. Op aandringen van het Heemkundig Genootschap van Witthem Beersel werd de beschermingsprocedure voor de belangrijkste gebouwen succesvol opgestart. Intussen is de site in 2009 in handen gekomen van De Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) Vlaams-Brabant.
De metamorfose
De gebouwen met erfgoedwaarde werden gerestaureerd en de omgeving onderging een ware metamorfose.
Ook de kapel was intussen compleet vervallen. In 2014 werd zij helemaal gerestaureerd, heropgebouwd en terug in haar originele kleuren gezet. Enkel het dak kreeg een hogere dakhelling. Sindsdien staat de kapel echter leeg.
Eerherstel en nieuwe bewoning
Tijdens de omvorming van een deel van de site tot Neerdorppark heeft de kapel er woelige tijden meegemaakt. Eerstdaags zal zij echter in alle eer hersteld worden en zal er terug bewoning kennen. Nina Cooreman en Jean Vanderheyden hebben als gulle weldoeners hun beeld van het Heilig Hart aan de kapel geschonken.
Uitnodiging voor de herinwijding van de kapel
Op zondag 3 juni 2018 om 15 uur zal federatiepastoor Jos Houthuys de kapel en haar bewoners opnieuw inwijden. De buurtbewoners René Onkelinx en zijn echtgenote Josette Robaer hebben toegezegd om het peter- en meterschap van de kapel op te nemen. Tevens zal het nieuwe park in Neerdorp officieel ingewandeld worden en zijn er dienaangaande nog diverse festiviteiten waarover meer zal gecommuniceerd worden via andere kanalen. Iedereen is uitgenodigd op de wijding van de kapel en op de overige activiteiten die weldra zullen worden aangekondigd.
Met dank aan de heer Schiettekat
Sinds eind 2017 is de heer Schiettekat met zijn vennootschap Le Wine eigenaar van de zogenaamde erfgoedcluster, de oude industriële gebouwen en de kapel. Hij zal de site verder ontwikkelen met respect voor ons plaatselijk cultureel erfgoed. Zo wordt het op een bijzondere manier bewaard voor ons nageslacht. Dankzij de zeer gewaardeerde medewerking van deze ondernemer kan ook de kapel na 163 jaar een nieuw leven en nieuwe bewoners krijgen.
Alex Wauters
