Pastorale Ploegen Emmaüs en Kleopas
Verslag gezamenlijke vergadering
Op dinsdag 28 mei 2024 kwamen de pastorale ploegen Emmaüs (Sint-Jans-Molenbeek – Verrijzeniskerk) en Kleopas (Ganshoren, Koekelberg, Sint-Agatha-Berchem) bijeen voor gezamenlijk overleg. Onder meer de deelname van onze pastorale eenheden aan een ‘Brussels samenwerkingsverband’ stond op de agenda. De vergadering werk gemodereerd door Tijmen Schouws van de vormingsdienst.
Na een gebedsmoment en een geloofsgesprek over het evangelie van de zondag, gaf Gino Mattheeuws, priester en coördinator van het samenwerkingsverband Nederlandstalige pastoraal Brussel toelichting bij dit nieuw toekomstgericht initiatief.
Dit samenwerkingsverband kwam er op vraag van enkele pastores die verlangden naar meer samenwerking. Daarbij is er ook de bekommernis om de toekomst van de Nederlandstalige pastoraal in het vicariaat Brussel. Er zijn minder priesters en enkel onder hen hebben al de pensioengerechtigde leeftijd en er komen geen nieuwe pastores bij. Zo zou er binnen vijf jaar slechts drie Nederlandstalige priesters meer zijn in het vicariaat Brussel die eindverantwoordelijkheid hebben.
Hoe werkt dit samenwerkingsverband?
Om de 14 dagen vergaderen de pastores afwisselend digitaal en fysiek. Eén keer per jaar is er een tweedaagse bijeenkomst. De pastorale ploegen kwamen al enkele keren samen. Een inspiratiegroep met eerder jongere mensen (40-50-jarigen) kwam enkele keren samen om over de toekomst na te denken.
En sinds september 2023 – na de pensionering van Zuster Lea als verantwoordelijke voor de pastorale eenheid Zuid – gaan de priesters in een beurtrol voor in de eucharistie in de Sint-Pieterskerk te Ukkel. Als velen dachten dat daar geen pastoraal leven meer zou zijn na de pensionering van de pastores, dan zij hadden het verkeerd voor. Ter plaatse heeft de gemeenschap en de pastorale ploeg het pastorale leven in handen genomen en doen ze wat haalbaar is. Pastores van het samenwerkingsverband ondersteunen de plaatselijke pastoraal. Ukkel bewijst dat een kerkgemeenschap met een zekere zelfstandigheid kan functioneren.
Vier gemeenschapskerken
Er wordt gewerkt rond vier gemeenschapskerken: Sint-Jozef Evere, Bijstand Centrum, Onze-Lieve-Vrouw van Vreugde Anderlecht en Sint-Pieter Ukkel. Er wordt ook op andere plaatsen eucharistie gevierd – soms afgewisseld met woord- en communiediensten – in de mate dat de gemeenschap ter plaatse levensvatbaar is.
En verder
Er kwamen ook gezamenlijke initiatieven: adventsconferenties, pinksterwakes, gezamenlijke artikels voor Kerk & leven. En af en toe is er een uitwisseling van voorgangers in de gemeenschapskerken.
Pastores ontvingen een nieuwe benoeming
In september 2023 werden de pastores door de aartsbisschop benoemd voor de coördinatie van de Nederlandstalige pastoraal rond de 4 gemeenschapskerken. Het zijn Johnny De Mot van Brussel-Centrum, Guido Vandeperre van Anderlecht, Peter Baekelmans van Anderlecht en Brussel-Centrum en pastores Chris Ruelens, Mariette Dhondt, Gino Mattheeuws en Tony Frison van pastorale eenheid Aleidis in Brussel-Noord.
Ondertussen heeft Benno Haeseldonckx (65 jaar) zijn pensioen genomen en nam ook Tony Frison ontslag als pastor sinds hij benoemd is als bisschoppelijke vicaris. Twee pastores minder op korte tijd: de toekomst haalt ons in.
Paulusgemeenschappen
Met Pinksteren werd tijdens een wake in de kerk van de Goede Bijstand de nieuwe naam van het samenwerkingsverband gelanceerd: Paulusgemeenschappen. Want pastores zijn eerder Paulus-figuren dan Petrus-figuren. Paulus ondersteunde van onderuit verschillende gemeenschappen. zodat deze zelfstandig konden functioneren. Een verslag over de pinksterwake lees je verder in dit nummer
Aandachtspunten voor de nabije toekomst
De komend maanden wil men verder werk maken van de communicatie: Kerk & leven en een gemeenschappelijke website.
Ook wil men verder zien hoe de initiatiecatechese kan georganiseerd worden. Het wordt steeds moeilijker vooral omwille van het ontbreken van catechisten. In die gemeenschappen waar er geen catechisten (meer) zijn, worden geen nieuwe kinderen aanvaard. Een jaar wil men nemen om na te denken over de initiatiecatechese en een nieuw project te starten.
Bespreking
Enkele vragen kwamen er over de initiatiecatechese vormsel en communie. Worden de gezinnen die vragen naar vormsel en communie niet in de kou gelaten?
Het is goed dat we nu al nadenken over de nabije toekomst. Er zijn weinig gezinnen in onze vieringen. In juli 2028 zal pastor Johan Dobbelaere met pensioen gaan. Een andere aanpak is nodig. Centraliseren wordt noodzakelijk.
Daarbij blijft verscheidenheid en de eigenheid van elke gemeenschapskerk wel gewaardeerd en is een positieve ondersteuning vanuit het bisdom en het vicariaat nodig.
Ook zijn vijf eucharistievieringen in onze pastorale eenheden op lange termijn niet meer houdbaar. Woord- en communiediensten kunnen maar dan goed voorbereid worden.
Onze pastorale eenheden stappen dus in dit samenwerkingsverband en zullen vanaf september deel uit maken van de Paulusgemeenschappen. Een van de streefdoelen is om de kerkgemeenschappen rond de gemeenschapskerken zelfstandiger te maken. Myriam Grootaert van de pastorale eenheid Emmaüs gaf hierbij toelichting bij het takenpakket van de Verrijzeniskerk waar heel wat van het kerkelijk leven in handen is van mensen ter plaatse.
Andere agendapunten
Na het toekomstgerichte gesprek over de nieuwe aanpak in de Brusselse Kerk kwamen nog enkele meer praktische punten aan bod.
Volgend werkjaar plannen we twee vastenconferentie. Op dinsdagnamiddag 18 maart komt Katrien Cornette en deze zou doorgaan in gemeenschapscentrum De Kroon. Het onderwerp moet nog gepreciseerd worden. Een tweede conferentie ’s avonds zou gaan over het jaarthema van het komende jubeljaar 2025 en zal gaan over ‘hoop’. Deze zou kunnen doorgaan in de vernieuwde zaal van de Verrijzeniskerk. En we denken eraan om een gebedsmoment in Sint-Martinus te houden met de Oekraïense christenen. Ook bekijken we bij het begin van het komende werkjaar hoe er synodale gesprekken kunnen gebeuren en wat synodaliteit in onze pastorale eenheden kan betekenen.
Vakantie
De vakantie komt eraan. Niet elk weekend zijn er priesters beschikbaar. Zo zullen er woord- en communiediensten doorgaan op zaterdag 3 augustus en zondag 4 augustus. En in september is het uitkijken naar het bezoek van paus Franciscus, onder meer aan de basiliek van Koekelberg.
Johan Dobbelaere
