Op woensdag 30 november hebben we afscheid genomen van pater José Defruyt, pastor van de Nederlandstalige pastoraal in Vorst van 1991 tot 2014.
Pater José zag het levenslicht op 4 februari 1941 in Moerbrugge (Oostkamp) als zoontje van een bakker. De naam Defruyt is in de streek nog steeds bekend en geassocieerd met een ganse bakkersgeneratie. Pater José volgde niet de weg van de bakkers, maar koos na zijn humaniora in het Sint-Lodewijkscollege in Brugge voor een weg als missionaris bij de paters oblaten.
In 1960 startte hij zijn opleiding in het noviciaat van de paters oblaten in Gijzegem (nu deelgemeente van Aalst). In 1967 vertrok hij als missionaris naar Pietermaritzburg in Zuid-Afrika. Hij leert vlot Engels, alsook de lokale talen Tswana en Zulu en verdiept zich in de sociologie. Hij wordt tot subdiaken gewijd door de aartsbisschop van Durban. Als religieuze intellectueel met een hart voor mensen verzet hij zich openlijk tegen de apartheid, waarvoor hij het land wordt uitgezet.
Terug in België wordt hij in 1969 door monseigneur Leo Carolus De Kesel tot priester gewijd, waarna hij als missionaris vertrekt naar Japan. Hij is daar verbonden aan het Institute for Japanese Studies in Tokyo en bestudeert de Japanse economie, literatuur en godsdienst. Hij leert vlot de Japanse taal en wordt medepastoor in Kochi (op het eiland Shikoku) en vervolgens medepastoor in Tokushima (eiland Shikoku) en vervolgens in Itami (in de buuurt van Osaka).
Hij verblijft in Japan van 1969 tot 1984 met een korte onderbreking in 1975 voor een verblijf aan het Institute of Cultural Affairs in Chicago (USA). In november 1984 keert hij terug naar België waar hij animator wordt van de missiedienst van het bisdom Antwerpen en medepastoor wordt in de Sint-Walburgisparochie. In 1991 verhuist hij naar Jette en wordt hij aangesteld als aalmoezenier in de gevangenis van Vorst en als pastor voor de Nederlandstalige pastoraal van Vorst.
In Vorst leren we pater José kennen als heel belezen intellectueel religieus met heel veel aandacht voor mensen en de natuur. Zijn rijke culturele bagage nam hij op een bescheiden wijze mee in zijn boeiende homilieën in onze weekendvieringen. Zijn inzet voor de catechese blijft in ons geheugen gegrift, evenals zijn sprekende aanwezigheid op de parochieweekends in Nonceveux.
Pater José voelde zich niet te beroerd om de handen uit de mouwen te steken. In Jette en later in Vorst onderhield hij de tuin en het huis, maar ook bij zijn vrienden toonde hij zijn dienstvaardigheid. Marc en Sabine, die zich jarenlang voor de catechese inzetten, blijven hem dankbaar voor zijn hulp bij hun verbouwing. Onze kinderen kijken nog steeds met een glimlach terug naar zijn hulp en instructies bij het schilderen van onze gang.
Een heel belangrijk deel van zijn leven in Brussel was gewijd aan zijn inzet als gevangenisaalmoezenier. Hij ging uiterst discreet om met wat hij daar hoorde en zag, maar ik herinner me nog zijn uitspraak: “Er zitten zoveel mensen in de gevangenis die daar niet zouden moeten zitten” en de daaropvolgende filosofische en pedagogische redeneringen. Een boeiende man! Zijn werk in de gevangenis kreeg plots heel veel aandacht met het boek van Jan Beirens: Boete zonder schuld - rechter achter de tralies. In een interview in De Standaard van 10 juni 2006 wordt aan Jan Beirens gevraagd of hij nog contact heeft met gevangenen. Zijn antwoord op die vraag is sprekend: “Enkel pater José, de aalmoezenier in de gevangenis van Vorst, zie ik nog. Die man is een heilige. Hij is een van de weinige positieve dingen die uit mijn tijd in de gevangenis zijn voortgekomen. Hij heeft een andere wereld voor me geopend.”
Of pater José heilig moet worden verklaard, weet ik niet. Zijn moeder vond alvast van niet: “Jij belandt ooit nog in de gevangenis”, heeft ze hem ooit gezegd. Een beetje rebels was hij blijkbaar als kind en dat is hij misschien ook wel een beetje gebleven. Hij was in elk geval merkwaardig, interessant, belezen, innemend en dienstbaar. We blikken elk van ons met een milde glimlach terug op onze contacten met hem.
In 2014 verliet pater José Vorst om in te trekken bij een groep oudere oblaten in Waregem, waar hij aanvankelijk nog flink wat verantwoordelijkheden op zich nam, maar zijn gezondheid begon hem de laatste jaren echter meer en meer parten te spelen.
Laten we vooral dankbaar zijn voor zijn inzet wereldwijd en voor zijn periode in Vorst.
Jef Arnout
