Een kerkfabriek: wat is dat? hoor ik vele lezers al denken? Is dat een fabriek waar ze allerhande kerkmateriaal maken? of nieuwe pastoors?...
Het is inderdaad een nogal rare benaming voor de officiële instelling die in elke parochie instaat voor het kerkgebouw en de organisatie van de eredienst.
Een beetje geschiedenis
Meer dan 200 jaar geleden ontstond het systeem van de kerkfabrieken, onderhandeld in het concordaat tussen Napoleon en het Vaticaan. Het regelde het materiële beheer van de kerkgebouwen, voordien eigendom van de Katholieke Kerk, maar bij de Franse revolutie geconfisceerd door de staat.
Samengevat behoren de kerken tot de gemeenschap, maar worden ze exclusief ter beschikking gesteld van de eredienst.
Om deze situatie te beheren, die uniek is in haar soort, werd, per kerk, het beheer van dit patrimonium toevertrouwd aan een officieel orgaan, “Kerkfabriek” genoemd. Deze instelling heeft als opdracht erover te waken dat de uitvoering van de erediensten kan doorgaan onder materiële gemoedrust. Haar leden zijn vrijwilligers, verkozen uit of aangesteld door de parochianen. Zij moeten betreffende de ernst van hun werk verantwoording afleggen aan de overheden, zowel de gemeentelijke als de kerkelijke. Elke Fabriek moet ernaar streven financieel zelfbedruipend te zijn, maar indien ze niet bij machte is een budget in evenwicht voor te leggen, mag zij bij de overheden een subsidie aanvragen. Na nazicht en overleg moeten de overheden deze vraag gunstig beantwoorden.
Aanvankelijk en gedurende lange tijd was het katholicisme bijna de enige door de Belgische staat erkende eredienst. Geleidelijk aan werd dit systeem van katholieke Kerkfabrieken, zo goed als mogelijk, uitgebreid naar de andere erediensten naarmate zij erkend werden (protestant, anglicaans, joods, islamitisch,…). Daarenboven werden er recentelijk grondwetswijzigingen doorgevoerd die de regionalisering van het beheer van de erediensten beogen.
Het was dus hoog tijd om het beheersysteem van de erediensten aan te passen.
Zoals de andere gewesten -Vlaams en Waals- heeft ook het Brussels Hoofdstedelijk gewest dit nu gedaan. Na jaren van overleg en politieke discussies werd er heel recentelijk een gewestelijke ordonnantie uitgevaardigd die op alle erediensten van toepassing is. Deze wetgeving werd onlangs gestemd en zal op 1 januari 2023 in voege treden.
De hoger vermelde principes blijven van toepassing maar in een grondig herwerkte organisatievorm.
De belangrijkste wijzigingen zijn:
-Toeziende Overheden zijn het Gewest en het Bisdom (niet meer de gemeente)
-Modernere boekhoudnormen, gelijkaardig aan deze voor vzw’s
-Pariteit van mannen/vrouwen
-Leeftijdsgrens van het lidmaatschap op 75 jaar
-Beperking van de duur en het aantal mandaten
-Mogelijkheid om verkiezingen te organiseren binnen de gemeenschap
-Mogelijkheden tot solidariteit tussen Fabrieken
Het is de verantwoordelijkheid van de plaatselijke parochiale gemeenschappen om vóór het einde van dit kalenderjaar alle directieven die voortvloeien uit deze ordonnantie te integreren binnen de Pastorale werking.
Wat ons, Nederlandstalige Kerkgemeenschap, betreft, moet dat gebeuren in samenspraak met de Franstaligen voor de Sint-Pieterskerk in Ukkel (Betlehem) en voor de Sint-Annakerk in Oudergem (Ruusbroec), de twee kerken waarin wij nog actief zijn en liturgie vieren.
Dit houdt in dat we een raad van beheer moeten organiseren, samengesteld uit vrijwilligers die wat tijd willen vrijmaken om een bijdrage te leveren voor het beheer van deze kerk. Het is een taak die solidair in ploegverband zal vervuld worden en waarvoor de huidige leden van de “oude” Kerkfabriek natuurlijk zullen “coachen”.
Deze wijziging is een uitgelezen kans voor de pastorale gemeenschappen om nieuw bloed aan te trekken, een hernieuwde “drive”, voor de nieuwe Fabriek.
Ben jij een parochiaan die over technische, administratieve of financiële vaardigheden beschikt, én een beetje vrije tijd hebt en de wil om de zaken vooruit te helpen, aarzel dan niet om je kandidatuur te melden bij:
Zr. Lea Moerenhout, verantwoordelijke Pastorale Eenheid Zuid, tel. 0475 42 58 51, e-mail: lea.moerenhout@scarlet.be
Nog vóór de samenstelling van het bestuursorgaan kan starten, moet elke lokale parochiegemeenschap vóór 5 juni 2022 beslissen of ze
- verkiezingen wil organiseren, om de nieuwe Bestuurders te kiezen en te aanvaarden
- een bestuurdersploeg wil samenstellen om ze vóór 17 oktober 2022 voor aanstelling voor te dragen aan het bisdom.
Deze informatie en consultatie zal in beide kerken gebeuren op zondag 22 mei en nogmaals op zondag 29 mei.
Breng je stem uit volgens de procedure in de kerk waar je meeviert.