Als we horen lezen uit de ‘Bergrede’ schudden we meestal het hoofd: “Veel te goed is halfzot”, zeggen we dan. Kunnen we wel en mogen we het onrecht zomaar aanvaarden? Het evangelie klaagt ook wel het onrecht aan, maar het zegt nergens dat wij daarvoor geweld mogen gebruiken. Wanneer Jezus aangehouden wordt in de Olijfhof en een van zijn gezellen naar het zwaard wil grijpen, verhindert Jezus dit: “Steek het zwaard terug in de schede” (Mattheüs 26;52).
Mogen we dan geen weerstand bieden tegen het geweld?
Ja, maar we mogen dit niet doen met geweld. Anders komen we in een ‘spiraal van geweld’ terecht. En mogen we wapens gebruiken? Kan een oorlog gerechtvaardigd zijn?
De stem van vredebrengers moet blijven doorklinken: deze van Gandhi en van Martin Luther King, deze van Mandela en de Dalia Lama, vooral deze van Jezus.
Vijanden beminnen
In de ‘bergrede’ gaat Jezus nog een stapje verder: Wij moeten onze vijanden als mens blijven beminnen. Een leerling zei me dat we de vijand het best kunnen aanspreken met: ‘Beste vijand!’ Iedereen lachte!
Jezus leert ons dat wij allemaal mensen zijn. ‘De zon gaat op en onder voor goeden en slechten, ja voor alle mensen’. Wij hopen dat wij in elke vijand ook de mens blijven zien en dat de vijand ook ons als mens wil bekijken. Daarvoor moet je wel veel geloof hebben in het goede in elke mens.
Maar er is nog meer:
Jezus roept ons op om de vijandschap te overstijgen bij God. “Wees volmaakt zoals je hemelse Vader volmaakt is”. Het is het wezen van God dat Hij barmhartig is. Hoorden we niet: “Wees barmhartig zoals uw hemelse Vader barmhartig is” (Lucas 6, 36-38).
Bij God horen barmhartigheid en gerechtigheid samen. "Rechtvaardigheid zonder barmhartigheid is wreedheid; barmhartigheid zonder rechtvaardigheid is ontwrichting" (Thomas van Aquino).
Vrede aan dit huis
In onze wereld krijg je veel boodschappen van dit demoniseren van de vijand; we stellen andere groepen mensen voor als verderfelijke vijanden. Het omgekeerde kan ook, verbindingsmensen zijn die in staat zijn om elk vijandsbeeld te ontkrachten.
Bij de Indianenvolkeren bood men de vredespijp aan als een aanbod tot verzoening. Wie samen de vredespijp rookt, heeft vrede gesloten en maakt geen ruzie meer.
Jezus riep op om in elk huis waar zijn leerlingen kwamen te zeggen: “Vrede zij dit huis.” Franciscus van Assisi riep zijn medebroeders op, om zich te onthouden van twistgesprekken en om steeds te zeggen: ‘Pace è bene’-‘Vrede en alle goeds’.
Walbert
