1 januari: Feest van de Moeder Gods Maria
In het evangelie van deze dag neemt Maria ogenschijnlijk een bescheiden plaats is. Toch speelt ze er een essentiële rol. staat in het centrum van het gebeuren, en rond haar komen en gaan de herders en de bewoners van Bethlehem. Ze zijn er om zoals in een licht- en schaduwspel Maria beter te doen uitkomen.
Klaarblijkelijk heeft Lucas er plezier in deze beweeglijke en spraakzame herders te beschrijven. De boodschap van de engelen maakt hen onrustig. Ze lopen heen en weer en houden niet op er over te spreken. Hun opwinding en hun gesprekken laten nog beter de stomme verwondering van de burgers van Bethlehem uitkomen, die niets doen en niets zeggen.
Maria blijft rustig en zwijgzaam. Haar houding steekt af tegen die van de herders en van de mensen uit Bethlehem. Ook zij is verwonderd, maar dit maakt haar niet onrustig. Zonder terug te plooien op zichzelf, is ze uiterst aandachtig voor wat ze ziet en hoort. Ze “bewaart alles in haar hart”, registreert het daar en verdiept het voorval. In de innige overtuiging dat dit alles voor haar van uiterst groot belang is, onthoudt zij wat er gebeurt. “Zij overwoog het bij zichzelf”, schrijft Lucas. Vanuit de bijbelse context krijgt deze uitdrukking een heel nauwkeurige betekenis: Maria onthoudt en overweegt hij zichzelf wat ze vernomen heeft van de herders en bereidt zich zo voor op wat de toekomst zal brengen (vergelijk Lucas 1, 66). Het gaat hier ongetwijfeld om de toekomst van haar kind, maar ook om die van haarzelf: hoe zou men deze twee van elkaar kunnen scheiden ? Ongetwijfeld heeft zij alles pas goed begrepen onder het kruis, en nog beter na de verrijzenis.
Is het geen mooi thema op de drempel van een nieuw jaar, waarin God met ons zal zijn ? Wij moeten leren dit te ontdekken en er God dankbaar om zijn.
2de weekend na Kerstmis: Feest van de Openbaring van de Heer
Op dit feest dat Kerstmis kroont met een mysterieuze tover, baadt alles in het duister en toch is alles door een lichtkrans omstraald. Dit licht ontspringt niet aan de legende waaraan Matteüs wellicht enkele trekken ontleende. Het straalt uit een tenger kind, Zoon van de eeuwige Vader, Messias van de Joden, God voor de heidenen, en voor Herodes de Koning der Volken.
God hanteert een wondere pedagogie. Met tekens naar ieders maat, verkondigt Hij de boodschap van Kerstmis. Voor de herders is er een kribbe, voor de wijzen een ster, voor de godgeleerden de Schrift, en voor Herodes zelf de geleerden uit het Oosten. Deze heidenen blijven voor ons een beeld van de ontelbare menigte. Ontrukt aan het paradijs, behield de mensheid als verre herinnering een onbestemde, ongestilde honger. Hoeveel waren er die een voorgevoel hadden van de Koning der Joden, geboren onder een goed gesternte ? Alleen de wijzen vatten de tocht aan, en gingen de weg tot het einde.
“De hemel verkondigt Gods heerlijkheid” (Psalm 19, 2). Steunend op menselijke wijsheid, gaan de wijzen eerst naar Jeruzalem, het centrum van het joodse mysterie. Want volgens Gods plan moest hun menselijke wetenschap de hand reiken aan de geopenbaarde Schrift. Daaruit zouden zij leren waar het Kind zich bevond. Hun ontluikend geloof, toen reeds beproefd, kan nu de laatste etappe aan, die hen in de pasgeborene van Bethlehem de koning van een onzichtbaar Rijk laat herkennen. Er rest hen nog terug te keren langs een andere weg: de weg van een ander leven, met de ster diep in het hart, voor altijd.
Bij de Schriftgeleerden merkt men geen enkel teken van belangstelling. Ingeslapen schildwachten zijn het. De toevertrouwde levende Waarheid ontaardt in hun handen tot een dode vrucht. En Herodes, die zijn troon onder zich voelt wankelen, broedt moorddadige plannen uit. Maar God is daar, en Hij waakt over allen die opgaan naar de ster.
Hans Demoen, pastor
