In de vroegte van dinsdag 28 mei eindigde onze te korte ‘supportersreis’ naar Afrika met Broederlijk Delen, door de mensen ter plekken steevast ‘BeDe’ genoemd, omdat de lange naam voor hen moeilijk uit te spreken valt.
We waren moe, maar allemaal – de 18 deelnemers – enorm dankbaar omdat we de kans kregen deze ongelooflijk boeiende en verrijkende ervaring mee te maken.
We werden ondergedompeld in een totaal andere wereld, met enorm grote armoede – Burundi is een van de allerarmste landen ter wereld, waar 56% van de bevolking lijdt aan chronische ondervoeding – maar tegelijk met heel veel mensen die hun lot en dat van de meest kwetsbare van hun medemensen ter harte nemen en samen hoopvol stappen zetten om te werken aan beter leven voor iedereen. We mochten er de partnerorganisaties ontmoeten en leren kennen, die met de steun van Broederlijk Delen (mee mogelijk gemaakt door onze giften) boerengezinnen samenbrengen, vormen en begeleiden. In Burundi, waar koffie de belangrijkste bron van inkomsten voor het land is, ontdekten we welk enorm verhaal van werk van heel veel kleine mensen er achter ons kopje koffie zit; we zullen het nooit meer zoals tevoren drinken…
In Rwanda, waar 25 jaar geleden de vreselijke genocide plaatsvond waarbij een miljoen mensen op vaak heel gruwelijk wijze omgebracht werden, mochten we schroomvol getuige zijn hoe de organisatie A.M.I, ook een partnerorganisatie van BD, overlevenden/slachtoffers van de genocide aan de ene kant en de moordenaars van toen aan de andere kant, via een lang en delicaat proces begeleidt naar echte vergeving en verzoening tussen beiden, en de keuze om verder samen te leven en te bouwen aan een gezamenlijke toekomst van vrede. We maakten in dat kader een bijeenkomst mee van een verzoeningsgroep van 40 mensen: 20 overlevenden en twintig beulen. We luisterden naar het getuigenis van een vrouw van wie de man en 9 van de 10 kinderen vermoord werden, én naar dat van de man die twee van haar kinderen eigenhandig gruwelijk vermoord had; ze stonden nu naast elkaar, hij met zijn arm om haar heen. Deze ontmoeting staat, denk ik, voor altijd in ons geheugen gegrift. Is dit echt wel mogelijk? Jean-Baptiste, verantwoordelijke van de organisatie, zei nadien: ‘Ja, vergeving en verzoening en opnieuw samen leven zijn mogelijk, hoe ongelooflijk ook; voor mij, als christengelovige, is dit meer dan mensenwerk: hier is de Geest van God aan het werk. Hoe moeilijk en delicaat ons werk ook is, we moeten ervoor gaan, want alleen zo is er toekomst voor ons zwaar beproefde land’. In Kigali bezochten we ook het voormalig legerkamp met het gedachtenismonument -10 afgeknotte zuilen- voor de tien Belgische paracommando’s die daar op 7 april 1994 werden vermoord; een plek om heel stil bij te worden. De luitenant-aanvoerder van de groep van 10 was Thierry Lotin; zijn weduwe keerde onlangs nog met haar zoon, die ze in 1994 verwachtte, terug naar dezelfde plek in Rwanda. Dat was onlangs te zien in een aflevering van de vijfdelige reeks “Terug naar Rwanda” op Canvas.
Er zijn heel veel andere pakkende en inspirerende verhalen te vertellen. Als deelnemers aan de reis hebben we van de mensen in Afrika de opdracht gekregen om ambassadeurs-getuigen te zijn hier bij ons. Dat zullen we zeker doen, bij al wie we ontmoeten, want we kunnen er niet over zwijgen.
Jan, Klaar en reisgenoten
