De cursussen aan het Johannes XXIII-seminarie, die in de eerste plaats georganiseerd worden in het kader van de priesteropleiding, staan ook open voor al wie als gelovige of als pastoraal werkende de eigen geloofskennis wil verdiepen en verruimen. Zij volgen dan de lessen als ‘vrij student’. Wel wordt verwacht dat wie de lessen volgt minstens een diploma van secundair onderwijs heeft. Ook van de ‘vrije studenten’ wordt in principe verwacht dat zij van de gevolgde vakken examen afleggen (uitzonderingen kunnen in overleg worden toegestaan). Wie met vrucht examen van de cursus(sen) heeft afgelegd, ontvangt hiervan een getuigschrift. De lessen worden gegeven op de weekdagen in het Johannes XXIII-seminarie, Lemmensberg 1, 3000 te Leuven.

 

Propedeuse en filosofie

 

- Lezing Bijbel – Carine Devogelaere

- Inleiding OT II – Carine Devogelaere – 2u/3sp

- Inleiding NT I – Hans Vandenholen – 2u/3sp

- Inleiding liturgie–Kristof Struys/Christhuraja Lourdhusamy – 4u/5sp

- Inleiding Eucharistie – Bart Paepen – 2u/3sp

- Inleiding tot het spirituele leven – Walter Ceyssens

- Inleiding lokale en wereldgeschiedenis – Anton Milh – 2u/3sp

- Inleiding catechismus – Sarah-Immanuel Prové – 2u/3sp

- Lezing teksten priesterschap – Christhuraja Lourdhusamy – 2u/3sp

- Christendom en kunst – Anne Desplenter – 2u/3sp

- Inleiding psychologie – Lieve Gommers – 2u/3sp

- Inleiding filosofie (eerst jaar) – Jeroen Moens – 4u/5sp

- Lezing filosofische teksten – Jeroen Moens – 2u/3sp

- Logica – Stefaan Cuypers – 2u/3sp

- Metafysica I – Luc Anckaert – 2u/3sp

- Metafysica II – Luc Anckaert – 2u/3sp

- Wijsgerige antropologie – Dennis Vanden Auweele – 2u/3sp

- Wijsgerige stromingen oudheid – Robin Van Damme – 2u/3sp

- Wijsgerige stromingen middeleeuwen – Robin Van Damme – 2u/3sp

Klassieke talen

 

- Latijn – Sarah-Immanuel Prové – 4u/5sp

 

Paper

 

- Methodologie – Kristof Struys – 0,5u/0,5sp

- De seminaristen maken jaarlijks een paper – 4sp

 

Theologie (A-jaar)

 

Dogmatiek

 

- Fundamentele Theologie – Kristof Struys – 2u/3sp

- Triniteitsleer – Hans Tercic – 4u/5sp

- Lezing Kerkvaders – Bart Benats – 3u/4sp

 

Exegese

 

- Oud Test.: Wijsheid/Psalmen – Etienne Heyse – 4u/5sp

- Nieuw Test.: Synoptici – Filip Noël – 4u/5sp

 

Moraaltheologie

 

- Sociale ethiek – Mathias Dick – 2u/3sp

 

Sacramentenleer en liturgie

 

- Doopsel en vormsel – Stefaan Franco – 4u/5sp

- Theologie van de Eucharistie – Bart Paepen 2u/3sp

 

Kerkgeschiedenis

- Kerkgeschiedenis Oudheid – Jan De Volder – 2u/3sp

- Geschiedenis liturgie en ritussen – Herman Teule 2u/3sp

 

Kerkelijk recht

- Kerkelijk Recht Capita Selecta – Tim Peeters – 2u/3sp

 

Klassieke talen

 

- Grieks: lezing teksten – Sarah-Immanuel Prové – 4u/5sp

 

Paper

- Methodologie – Kristof Struys – 0,5u/0,5sp

- De seminaristen van het derde jaar maken een scriptie – 6sp

 

 

Lezing Bijbel – Carine Devogelaere

 

Opzet van dit wekelijks uur is om de inhoud van de Bijbel te leren kennen door er grote delen van te lezen. Vooraf wordt telkens een korte inleiding gegeven en na de lectuur is een groepsgesprek voorzien over de inhoud. Van de studenten wordt verwacht dat zij het opgegeven deel (zo’n 30 bladzijden) zorgvuldig gelezen hebben vooraf. Tijdens het groepsgesprek is er tijd voor vragen maar ook om de inhoud te verbinden met hedendaagse situaties en ervaringen.

 

Inleiding Oud Testament II – Carine Devogelaere

 

Deze cursus is opgevat als eerste kennismaking met de Bijbel en meer specifiek met het Oude Testament. Dit jaar wordt deel II gedoceerd en ligt de nadruk op een aantal hermeneutische principes en exegetische benaderingen. Vervolgens komen alle boeken van het OT aan bod met een korte samenvatting van hun inhoud en met de vermelding van bekende passages en/of belangrijke thema’s.

Tijdens het tweede lesuur wordt telkens een passage uit het OT gelezen en becommentarieerd. Bij deze leesteksten worden enkele exegetische methodes geïllustreerd en komen sleutelbegrippen uit het OT aan bod.

 

Inleiding Nieuw Testament I – Hans Vandenholen

 

In een eerste hoofdstuk van de cursus behandelen we de historische en sociaal-culturele achtergronden van het Nieuwe Testament. Vervolgens wordt stilgestaan bij het ontstaan en de evolutie van de Jezustraditie, en de verschillende literaire genres waaruit het Nieuwe Testament bestaat. Als leidraad bij de lessen wordt gebruikt: F. Van Segbroeck, Het Nieuwe Testament leren lezen. Achtergronden – Methoden – Hulpmiddelen, Leuven, VBS-Acco, 5^de verm. druk 2004, 231 p.

 

Inleiding liturgie – Kristof Struys/Christhuraja Lourdhusamy

 

Vanuit onze (dagelijkse) ervaring met liturgie gaan we op zoek naar het wezen van de liturgie: Wat? Waarom? Bijbelse, theologische en pastorale inzichten en ook de constitutie ‘Sacrosanctum Concilium’ geven de richting van onze zoektocht aan. Bovendien nemen we ruim de tijd om halt te houden bij de vraag hoe we liturgie vieren: in handelingen en in de tijd. Deze inleidingscursus reikt daartoe ook fundamentele inzichten aan in de ars celebrandi en in het liturgische jaar. Zo ontdekken we de volste rijkdom van het Christusmysterie.

 

Inleiding tot het spirituele leven – Walter Ceyssens

 

Dit traject beoogt een groeiproces. Daarin verbindt de aspirant steeds verder zijn relatie tot God met alle andere dimensies van zijn eigen leven. Een andere doelstelling is dat de aspirant een grotere helderheid verwerft aangaande zijn roeping. We willen dit doen door een solide basis te leggen voor een vruchtbaar gebedsleven.
We beginnen met vier inleidende sessies rond gebed (getijdengebed; lectio divina; bidden met de Schrift en met het leven); het hoe en waarom van geestelijke begeleiding; het schrijven van een geestelijk dagboek; mogelijke groeikansen en obstakels voor het geestelijk leven.
Hierna volgt een persoonlijk begeleid traject van gebed en reflectie, geïnspireerd door de Geestelijke Oefeningen van Ignatius van Loyola. Dit traject zal gedurende de rest van het seminariejaar lopen, met dagelijks gebed en wekelijkse geestelijke begeleiding. 
Na het vruchtbaar doorlopen van dit traject en van het propedeutische jaar in het algemeen zal aan de aspirant gevraagd worden tijdens de maand juli een persoonlijke stille retraite te doen.

 

Inleiding Eucharistie – Bart Paepen

 

Vertrekkend van het Romeins Missaal en de inleiding erop, maken we kennis met de orde van dienst van de Eucharistie. Doelstelling is vooral dat de student inzicht krijgt in de opbouw en dynamiek en zo ook de rijke betekenis van de Eucharistie. 

 

 

Inleiding lokale en wereldgeschiedenis – Anton Milh

 

In een eerste fase richten we onze blik breed en wereldwijd op het ontstaan en de historische ontwikkeling van het christendom. Als leidraad volgen we het boek 'Heerschappij. Hoe het christendom het Westen vormde' (Uitgeverij Athenaeum - Polak & Van Gennep, Amsterdam, 2020) van de Engelse historicus Tom Holland. In een tweede fase zoomen we in op de lokale kerkgeschiedenis van ons land en onze eigen streek. De studenten worden uitgedaagd om hedendaagse ontwikkelingen in kerk en geloof - zowel op lokaal als op wereldniveau -  te leren begrijpen in de bredere historische context en ruimte.    

 

Lezing teksten over priesterschap – Christhuraja Lourdhusamy

 

Vanuit een aantal betekenisvolle teksten denken we na en wisselen we uit over priester zijn vandaag, roeping, Jezus navolgen, pastoraal in dienstbaarheid aan de Kerkgemeenschap en aan wie klein, arm of in nood zijn… We lezen Walter Kasper (Dienaar van de vreugde), enkele toespraken en brieven van paus Franciscus en zijn voorgangers, getuigenissen en reflecties van inspirerende figuren.

 

Inleiding catechismus – Sarah-Immanuel Prové

 

In deze basiscursus maken we kennis met de Catechismus van de Katholieke Kerk, die onder impuls van paus Joannes Paulus II bij het einde van vorige eeuw werd geredigeerd en waarin alle belangrijke punten van ons Rooms-Katholieke geloof werden bijeengebracht en toegelicht. Na een korte historiek, een overzicht van de structuur en een aanwijzing voor gebruik, willen we vooral de geloofsinhoud zelf ontdekken, door lectuur en bespreking van omvattende passages. Van de studenten wordt verwacht dat zij zich actief in de materie verdiepen door wekelijkse lees-, kijk- of zoekopdrachten.

 

Inleiding filosofie – Jeroen Moens

Deze jaarcursus geldt als een fundamentele inleiding in de wijsbegeerte. De cursus bestaat uit twee grote delen. In het eerste deel doorlopen de studenten van bij het ontstaan van de wijsbegeerte op een chronologische wijze de groei, crisis en bloei van de wijsbegeerte in de Griekse Oudheid. Specifiek worden de natuurfilosofen, sofisten, Socrates, Plato en Aristoteles behandeld. De band tussen Aristoteles en Thomas van Aquino wordt hierbij in het licht gesteld. We eindigen met enkele nota’s uit de verdere groei van de filosofie in de christelijke middelleeuwen en met een filosofische woordenlijst die de studenten dienen te memoriseren. In het tweede deel wordt het bekende boek van Jostein Gaarder De Wereld van Sofie. Roman over de geschiedenis van de filosofie gelezen. Dit boek geldt als een verfrissende instap in de wereld van de filosofie. De studenten bereiden beurtelings een les voor waarbij specifiek getracht wordt om tot zelfstandig filosoferen te komen.

 

Wijsgerige stromingen Oudheid – Robin Van Damme

 

In dit college volgen we de ontwikkeling van de geschiedenis van de wijsbegeerte in de oudheid, met speciale aandacht voor evoluties in het begrip van mens en wereld, en daarmee samenhangend, een veranderend godsbeeld. Auteurs en stromingen die zullen worden besproken zijn de presocratici, de sofistiek en Socrates, Plat, Aristoteles, het stoicisme en Neoplatonisme. Ook de invloeden van deze wijsgerige stromingen op het ontluikende Christendom komen aan bod.

 

Lezing filosofische teksten – Jeroen Moens

 

De belangrijkste doelstelling van het vak “Lezing van filosofische teksten” is dat de studenten vertrouwen opbouwen in het lezen van filosofische teksten en in staat zijn om er zelfstandig mee aan de slag te gaan. Dat vereist het aanleren van vaardigheden en attitudes die eigen zijn aan wetenschap in het algemeen en filosofie in het bijzonder. De gekozen teksten zijn op verschillende manieren geschikt voor dialoog met theologie en maatschappij.

Als lesmethode wordt gekozen voor een interactief college, waarbij in groep teksten worden doorgenomen en besproken. Daarnaast wordt ook verwacht dat de studenten tegen elk college de tekst voorbereiden.

 

 

Logica – Stefaan Cuypers

 

De westerse christelijke traditie wordt gekenmerkt door een spanningsrelatie tussen geloof en rede. Logica codificeert de normen van de rationaliteit waaraan alle rationele argumenten of redeneringen moeten beantwoorden. Deze cursus biedt een inleiding tot de logica. Na een Aristotelische bepaling van de logica als de wetenschap van het geldig redeneren, worden de twee, basale systemen van formele logica behandeld: de propositie- en predikatenlogica (van de eerste orde). Het maken van oefeningen vormt een integraal onderdeel van de cursus.

 

Inleiding psychologie – Lieve Gommers

 

‘Wat is psychologie en waarom is psychologie zo wezenlijk in het Kerk-werk?' Tijdens het vak ‘inleiding in de psychologie’ denken we na over deze vragen. Aan de hand van enkele teksten, video’s en reflectie-oefeningen staan we stil bij de levensloop van een mens. Wat verandert er gedurende het leven van een mens en kunnen we hierin leeftijdsgebonden ontwikkelingen ontdekken? We gaan nader in op de sociale ontwikkeling, de emotionele ontwikkeling, de taalontwikkeling, de cognitieve ontwikkeling, de morele ontwikkeling en de identiteitsontwikkeling. Tevens bestuderen we het verband tussen deze ontwikkelingsdomeinen en de religieuze ontwikkeling van kinderen, jongeren en volwassenen. Op basis van deze inzichten formuleren we ook enkele tips voor catechese met eerste communicanten, voor bijeenkomsten met vormelingen, voor intergenerationele activiteiten en vieringen, … .

 

Christendom en kunst – Anne Desplenter

 

Elke kunstuiting is in wezen transcendentaal, in die zin dat zij de mens in contact brengt met het onuitspreekbare, dat wat hemzelf in grote mate overstijgt. De artistieke mens is eeuwenoud. In deze lessenreeks zullen we uit deze lange geschiedenis een welbepaalde periode lichten, namelijk de evolutie van de christelijke religieuze kunst in het Westen. In architectuur, beeldhouwkunst, schilderkunst, muziek en allerlei toegepaste kunsten probeerde de mens uitdrukking te geven aan zijn ontzag, bevangenheid, verbondenheid of jubel. De ontdekkingstocht brengt ons van de vroegste kunst in de catacomben en de vroegchristelijke luister van fonkelende, met

mozaïek beklede basilica’s, via de middeleeuwse pracht van kerken en kathedralen, miniaturen en hemelse muziek naar de overdonderende perfectie van de renaissance en de barok. Maar verder nog, in de romantiek, het modernisme en de hedendaagse tijd blijft de religieuze thematiek aanwezig. Tot op de dag van vandaag is de figuur van Jezus van Nazareth een bron van inspiratie. ‘Magnum miraculum est homo’, en het is doorheen de kunst dat dit wonder gestalte kreeg.

 

Wijsgerige stromingen Middeleeuwen – Robin Van Damme

 

In deze cursus doorlopen we het verhaal van de middeleeuwse filosofie. Daarbij richten we ons niet uitsluitend op de Latijns-christelijke (West-Europese) traditie. Ook de Arabische, joodse en Grieks-christelijke (Byzantijnse) tradities komen aan bod. Bij het schetsen van de overgangsperiode tussen late oudheid en vroege middeleeuwen, vangen we aan met Boëthius als eerste belangrijke figuur. Vervolgens worden doorheen de colleges telkens de voornaamste stromingen en denkers aangehaald, waarbij we ook voldoende aandacht vestigen op hun historische context (bijv. het ontstaan van de universiteiten). Ten slotte concentreren we ons op de (dis)continuïteiten met de moderne periode.

 

Wijsgerige antropologie – Dennis Vanden Auweele

 

'Wat is de mens?' Dit was volgens Immanuel Kant de meest essentiële filosofische vraag. In deze cursus kijken we inleidend naar de grote vragen en discussies in de filosofische benadering van wat een mens nu precies tot mens maakt. We doen dit in twee delen. In het eerste deel van de cursus komt een overzicht van de grote historische verschuivingen van het mensbeeld beginnende in de Antieke Oudheid over de Middeleeuwen richting Moderne Tijd en de Eigen Tijd. In het tweede deel van de cursus kijken we naar een aantal hete hangijzers in hedendaagse discussies in de wijsgerige antropologie, zoals de verhouding tussen lichaam en geest, de vraag naar het authentieke zelf, de rol van gender in de persoonsidentiteit, onze blik op genezen en verbeteren van de menselijke toestand, en nog anderen.

 

Metafysica I – Luc Anckaert

 

De zin en het zijn hebben een merkwaardige verhouding. Is de werkelijkheid uiteindelijk zinvol of is de zingeving iets dat in de werkelijkheid binnenbreekt? Deze metafysische vraagstelling wordt verkend door de zingeving uit de Middeleeuwen te vergelijken met deze van de Moderne Tijd en hedendaagse tijd. Het leesrooster dat hier wordt ontwikkeld wordt vervolgens op verschillende teksten toegepast. De Kantiaanse problematiek stelt de vraag naar de mogelijke kennis over God-wereld-mens. Nietzsche heeft dit geradicaliseerd in de proclamatie van de dood van God. Zijn tijdsgenoot Dostojewski gaf een radicaal ander antwoord. Kafka suggereert dat de werkelijkheid ontoegankelijk en versplinterd is waardoor de zingeving een persoonlijke uitdaging wordt. De scheppingsproblematiek situeert de zin in de relationaliteit van de werkelijkheid.

 

Metafysica II – Luc Anckaert

 

In het eerste deel van de cursus werd aandacht besteed aan Aristoteles en Thomas. Ze zijn voorbeelden van het analogiedenken dat in de katholieke theologie belangrijk is. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de tekst van Thomas De ente et essentia. Het tweede gedeelte is een verdere uitwerking van de metafysische problematiek vanuit het dialectische standpunt. De idealistische Hegel heeft het zijn op een historische en dialectische wijze gedacht. Hiermee bracht hij de filosofie tot een absoluut hoogtepunt. Enkele passages uit de beroemde Vorrede van zijn Fenomenologie worden toegelicht. Tevens reikte dit denkpatroon nieuwe mogelijkheden aan voor de theologie. Na Hegel wordt er ook aandacht gevraagd voor de materialistische dialectiek van Karl Marx. Heidegger heeft in zijn latere denken de voorrang van het werkwoordelijke zijnsgebeuren op de concrete zijnden benadrukt. Ten behoeve van de nieuwe studenten wordt er een korte inleiding gegeven.

 

Latijn – Sarah-Immanuel Prové

 

In deze cursus worden de beginselen van het kerkelijk Latijn aangeleerd en ingeoefend. Tijdens de lessen leren we het Latijn correct uitspreken, bestuderen we de belangrijkste grammaticale fenomenen en maken we hierop ook telkens een aantal oefeningen. Van de studenten wordt verwacht dat zij wekelijks de geziene stof en een gedeelte van het aangeboden basisvocabularium instuderen. Zo komen we al gauw tot de ontleding van een aantal eenvoudige Latijnse gebeden, liederen en teksten. Het is de bedoeling de studenten in staat te stellen aan de hand van enkele basishulpmiddelen zelf een nieuwe tekst te ontsluiten.

 

Methodologie – Kristof Struys

 

Het gebruik van bibliotheek en naslagwerken, de lectuur van teksten, de samenstelling van een bibliografie en de redactie van een eigen tekst: dat zijn de basiselementen die in dit eerste deel van het seminarie methodologie ingeoefend worden. Wij volgen hier de algemene en typografische richtlijnen zoals die aan de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen worden gehanteerd:

www.theo.kuleuven.be/nl/studenten/richtlijnen.  

 

Fundamentele Theologie – Kristof Struys

 

In deze cursus beogen wij de fundamenten van de theologie bloot te leggen: wij denken na over de betekenis van fundamenteel theologische begrippen als geloof, ervaring, openbaring en traditie. De heilshistorische en incarnatorische grondstructuur van het Bijbels geloof vraagt daarbij een specifieke aandacht voor de historisch-contextuele ontwikkeling van deze begrippen, alsook voor hun onderlinge verhouding: wij denken na over de verhouding tussen traditie en ervaring, waarheid en geschiedenis, openbaring en dogma, geloof en rede. Bij dit alles willen wij bewust uitgaan van de concrete inhoud van het Bijbels geloof. Wij bekijken hoe de genoemde begrippen ook in de hedendaagse theologie en theologische discussies kunnen doorwerken. De methode die we hanteren is hoorcollege en lezing van kerkelijke en theologische teksten.

 

Triniteitsleer – Hans Tercic

 

In de cursus zal worden toegelicht hoe de belijdenis van de drie-ene God de voltooide monotheïstische belijdenis vormt. Behandeld zal worden de problematiek van eenheid en veelheid, de godsvraag in het licht van filosofie, religies en cultuur, het eigene van Israëls Godsgeloof, Jezus Christus als de openbaring van Vader en Geest en omgekeerd. Vervolgens zullen de schriftuurlijke gegevens behandeld worden, dit uitmondend in een dogma-historisch overzicht waarbij telkens aandacht geschonken wordt aan de liturgie als bron van theologie. Het geheel wordt afgesloten met een beschouwing van de antropologische consequenties van een trinitair Godsgeloof.

 

Lezing kerkvaders – Bart Benats

 

Omwille van hun grote betekenis voor de christelijke geloofsgemeenschap die ze mee vorm gegeven hebben, worden gezagvolle figuren uit de eerste acht eeuwen ‘kerkvaders’ genoemd. Vooral door het lezen van een aantal van hun teksten willen we voeling krijgen met wat ze verhelderen zowel over de ‘inhoud’ van ons geloof, als over het ‘nieuwe leven’ dat christenen ontvangen hebben. Bovendien komen we via hun leven en geschriften veel te weten over Kerk zijn in een context die – ook toen – vaak niet zomaar mee was met een doorleefd geloof. Bijzondere aandacht zal gaan naar de kerkvaders vóór Nicea (met Ignatius van Antiochië, Justinus, Ireneüs van Lyon, Tertullianus, Cyprianus en Origenes).

In het kader van deze cursus maken we ook kennis met de apocriefe christelijke literatuur: vanuit de lezing van aantal van deze teksten (Thomasevangelie, het Evangelie van de Waarheid en het proto-evangelie van Jacobus) situeren we dit type geschriften en bieden een aantal sleutels om hen niet oneigenlijk te interpreteren.

 

Exegese OT: Wijsheid/Psalmen – Etienne Heyse

 

Het eerste deel van de cursus besteedt aandacht aan het boek Psalmen, het gebedenboek van het oude Israël, van Jezus en zijn leerlingen, van Joden en christenen tot op vandaag. We benaderen in eerste instantie het boek in zijn geheel: zijn opbouw, de ordening van de psalmen, de afzonderlijke verzamelingen. We bestuderen tevens de literaire kenmerken van de psalmen. Ook enkele algemene thema’s komen aan bod: het heil van God,  de ervaring van God, het koningschap van God, vloek en geweld, enz. Het eerste deel wordt afgesloten met de bespreking van enkele afzonderlijke psalmen.

In een tweede deel behandelen we de Bijbelboeken die behoren tot de Wijsheidsliteratuur van het oude Israël: Spreuken, Job, Prediker, Wijsheid en Wijsheid van Jezus Sirach. Ook hier wordt aandacht besteed aan de opbouw en de inhoud van de boeken.

 

Exegese NT: Synoptici – Filip Noël

 

De cursus behandelt de synoptische evangeliën als afzonderlijke geschriften en de synoptische traditie als zodanig.

In het eerste deel worden de evangeliën van Matteüs, Marcus en Lucas voorgesteld als redactioneel-theologische geschriften. Hun auteur, ontstaansgeschiedenis, literaire structuur en theologische aandachtspunten worden besproken, alsook worden enkele teksten geanalyseerd die kenmerkend zijn voor de taal, stijl en theologie van de auteur. Ook de spreukenbron Q krijgt aandacht.

In het tweede deel wordt de rijkdom van de synoptische traditie voorgesteld aan de hand van voorbeeldteksten. Naargelang de mogelijkheden worden volgende themata behandeld: de kindsheidsverhalen, Jezus’ doopsel en bekoringen, de wonderverhalen, de programmatische redevoering van Jezus, de evangelische wonderverhalen, de parabels, passieverhaal en verrijzenistraditie.

 

Doopsel en vormsel – Stefaan Franco

 

In deze jaarcursus komen twee van de drie sacramenten van de christelijke initiatie aan bod: het doopsel en het vormsel. Wat het doopsel betreft onderzoeken we de bijbelse achtergrond, de ontwikkeling van de dooptheologie en -liturgie in de eerste eeuwen, de latere evolutie alsook de problematiek van het kinderdoopsel. Tot slot gaan we in op de vernieuwde dienstboeken voor de doopselliturgie. In de capita selecta komt o.a. de vraag naar het doopsel in crisissituaties aan bod.

De studie van het vormsel vangen we aan met een studie van de nieuwtestamentische getuigenissen over de ‘uitstorting van de heilige Geest’. We gaan in op de geschiedenis van het vormsel en bestuderen de theologie van het vormsel, vooral vanuit de krachtlijnen van Vaticanum II. Als afronding komt de liturgie van het vormsel aan bod.

 

Theologie van de Eucharistie – Bart Paepen

 

In deze cursus vertrekken we van een studie van de Bijbelse getuigenissen, de theologische aanzetten die daarin te vinden zijn en van de joodse wortels. Vervolgens behandelt de cursus de ontwikkelingen in het denken rond de Eucharistie, vanaf de patristiek tot de vernieuwing van Vaticanum II. Speciale aandacht gaat naar de studie van het eucharistisch hooggebed. Tenslotte volgt ook hier een kijk op de concrete liturgische vormgeving en enkele pastorale vraagstukken.

 

Kerkgeschiedenis Oudheid – Jan De Volder

 

In deze cursus maken we kennis met de christelijke auteurs uit de eerste eeuwen van de kerkgeschiedenis die als de kerkvaders bekendstaan. Door de inhoud en de diepgang van hun geschriften, hun inzet voor de kerkgemeenschap en hun levensgetuigenis hebben ze de basis gelegd voor de verdere ontwikkeling van de Kerk en het theologische en spirituele denken. Omdat zij nog behoorden tot de ‘Ongedeelde Kerk’, zijn zij ook oecumenisch van belang. Velen van hen gingen bovendien het gesprek aan met hun culturele context, en bieden zo de eerste voorbeelden van inculturatietheologie. De kerkvaders waren betrokken op alle aspecten van het kerkelijke leven van de oudheid. Dit brede kerkelijke leven komt eveneens aan bod in de cursus. De kerkvaders schreven in het Latijn of het Grieks, maar in de cursus doen we een beroep op betrouwbare Nederlandse vertalingen.

 

Kerkelijk Recht Capita Selecta – Tim Peeters

 

In deze cursus zoomen we in op een aantal zorgvuldig geselecteerde items uit de Codex, m.n. op een aantal kerkjuridische grondbegrippen en principes, op de voorschriften inzake de priesteropleiding en de vorming van religieuzen, op de voorschriften inzake de goedkeuring van liturgische boeken, verkondiging, homilie, catechese en onderwijs, en op de territoriale structuur van parochies en de ambten van pastoors, onderpastoors, dekens en parochieassistenten.

 

 

Sociale ethiek – Mathias Dick

 

Wie het heeft over Sociale Ethiek of de Sociale Leer van de Kerk noemt in een adem «Rerum novarum», de eerste sociale encycliek. Met deze encycliek probeerde paus Leo XIII een antwoord te bieden op de nieuwe maatschappelijke uitdagingen aan het einde van de 19^de eeuw. Met een bijzondere aandacht voor armen en kwetsbaren, knoopte de paus aan bij een door en door Bijbelse traditie. Tegelijk stond «Rerum novarum» aan het begin van een reeks sociale encyclieken waaruit blijkt dat de Kerk niet buiten de maatschappij staat, maar juist betrokken wil zijn bij de vragen en problemen die de samenleving het hoofd moet bieden. Tijdens deze lessenreeks laten we ons op sleeptouw nemen door de belangrijkste sociale encyclieken en verdiepen we enkele grote thema’s zoals het recht op arbeid, solidariteit, welvaart en welzijn, politieke organisatie en ecologie.

 

Geschiedenis liturgie en ritussen – Herman Teule

 

De Rooms-Katholieke Kerk kent verschillende ritussen. Vaak denkt men daarbij allereerst aan de liturgie – de Latijnse ritus, de Byzantijnse, de Chaldeeuwse, enz. Het begrip ritus is echter veel omvattender en heeft naast liturgie ook te maken met spiritualiteit, theologie en kerkrecht of kerkdiscipline. In deze cursus gaan we in op het ontstaan van de verschillende ritussen binnen de catholica, anders gezegd, het ontstaan van de verschillende met Rome verbonden oosterse Kerken, de zgn. geünieerde Kerken, en bespreken we hun liturgische, spirituele en canonieke eigenheid. Daarnaast geven we ook aandacht aan de ontwikkeling in de houding van Rome ten aanzien van deze veelheid van ritussen, van moeizaam gedogen tot een onvoorwaardelijke acceptatie, en bespreken we een aantal belangrijke documenten: de encycliek Orientalium dignitas van paus Leo XIII, het decreet over de oosterse Kerken aangenomen op het Tweede Vaticaanse Concilie en de verklaring van Balamand (1992) en de rol van de oosters-katholieke Kerken binnen de oecumene. Tot slot bespreken we kort de uitdaging waar deze Kerken voor staan in een diaspora situatie: Hoe trouw te blijven aan het “Oosten” in een setting waar de Latijnse Kerk de meerderheid vormt.

Grieks: lezing teksten – Sarah-Immanuel Prové

In deze cursus slaan we het Griekse Nieuwe Testament open. We bestuderen in detail een aantal passages, met aandacht voor grammaticale ontleding en betekenisnuances. We herhalen het geziene basisvocabularium en breiden de woordenschat uit. Nieuwe grammaticale fenomenen die tijdens de lectuur aan bod komen worden alleen kort toegelicht, in functie van het tekstbegrip. In deze cursus gaat het om het lezen en begrijpen van de teksten, zodat de studenten in staat zijn op het examen zelf een kort fragment van een geziene tekst toe te lichten en hun eigen ontleding en vertaling van een niet-besproken fragment voor te leggen.

 

 

PROPEDEUSE - Eerste semester

 

Maandag

11.00-12.45 Inleiding OT II – C. Devogelaere

14.00-15.45 Lezing teksten over priesterschap – C. Lourdhusamy   

16.00-17.45 Inleiding tot het spirituele leven[1] – W. Ceyssens

 

Dinsdag

09.00-10.45 Inleiding filosofie – J. Moens

14.00-15.45 Inleiding liturgie – K. Struys

 

Woensdag

09.30-10.30 Persoonlijk gebed

 

Donderdag

11.00-12.45 Inleiding catechismus – S.I. Prové

16.00-17.30 Sport

 

Vrijdag

Sociaal engagement

 

PROPEDEUSE - Tweede semester

 

Maandag

10.00-11.00 Lezing Bijbel – C. Devogelaere

11.30-12.30 Persoonlijk gebed

14.00-15.45 Inleiding liturgie – C. Lourdhusamy

 

Dinsdag

11.00-12.45 Inleiding filosofie – J. Moens

14.00-15.45 Exegese NT I – H. Vandenholen

16.00-17.45 Inleiding lokale en wereldgeschiedenis – A. Milh

 

Woensdag

09.30-10.30 Persoonlijk gebed

11.00-12.45 Inleiding Eucharistie – B. Paepen

 

Donderdag

11.30-12.30 Persoonlijk gebed

16.00-17.30 Sport

 

Vrijdag

Sociaal engagement

 

FILOSOFIE - Eerste semester

 

Maandag

11.00-12.45 Inleiding OT II – C. Devogelaere

14.00-15.45 Lezing teksten over priesterschap – C. Lourdhusamy   

 

Dinsdag

11.00-12.45 Wijsgerige stromingen oudheid ­– R. Van Damme

14.00-15.45 Inleiding liturgie – K. Struys

 

Woensdag

14.00-15.45 Latijn – S.I. Prové

 

Donderdag

09.00-10.45 Logica – S. Cuypers

11.00-12.45 Inleiding catechismus – S.I. Prové

14.00-15.45 Lezing filosofische teksten – J. Moens

16.00-17.30 Sport

 

Vrijdag

09.00-10.45 Inleiding psychologie – L. Gommers

 

FILOSOFIE - Tweede semester

 

Maandag

09.00-10.45 Christendom en kunst – A. Desplenter

14.00-15.45 Inleiding liturgie – C. Lourdhusamy

 

Dinsdag

14.00-15.45 Exegese NT I – H. Vandenholen

 

Woensdag

09.00-10.45 Wijsgerige stromingen middeleeuwen ­– R. Van Damme

14.00-15.45 Latijn – S.I. Prové

16.00-17.45 Wijsgerige antropologie – D. Vanden Auweele

 

Donderdag

16.00-17.30 Sport

 

Vrijdag

11.00-12.45 Metafysica – L. Anckaert

14.00-15.45 Metafysica – L. Anckaert

 

THEOLOGIE - Eerste semester

 

Maandag

09.00-10.45 Exegese NT: Synoptici – F. Noël

11.00-12.45 Lezing Kerkvaders – B. Benats

14.00-15.45 Lezing teksten over priesterschap – C. Lourdhusamy   

 

Dinsdag

 

Woensdag

09.00-10.45 Fundamentele theologie – K. Struys

11.00-12.45 Triniteitsleer – H. Tercic

14.00-15.45 Lezing Kerkvaders – B. Benats[2]

14.00-15.45 Kerkelijk Recht Capita Selecta – T. Peeters[3]

 

Donderdag

09.00-10.45 Grieks – S.I. Prové

11.00-12.45 Doopsel en vormsel – S. Franco

14.00-15.45 Kerkelijk Recht Capita Selecta – T. Peeters[4]

16.00-17.30 Sport

 

Vrijdag

11.00-12.45 Exegese OT: Wijsheid/Psalmen – E. Heyse

THEOLOGIE - Tweede semester

 

Maandag

14.00-15.45 Kerkgeschiedenis Oudheid – J. De Volder

 

Dinsdag

09.00-10.45 Sociale ethiek – M. Dick

14.00-15.45 Geschiedenis liturgie en ritussen – H. Teule

 

Woensdag

09.00-10.45 Theologie van de Eucharistie – B. Paepen

11.00-12.45 Triniteitsleer – H. Tercic

 

Donderdag

09.00-10.45 Grieks – S.I. Prové

11.00-12.45 Doopsel en vormsel – S. Franco

16.00-17.30 Sport

 

Vrijdag

09.00-10.45 Exegese NT: Synoptici – F. Noël

11.00-12.45 Exegese OT: Wijsheid/Psalmen – E. Heyse

 

 

september

19              vr               openingsviering seminariejaar (18.00u)

22              ma             begin lessen eerste semester

 

november

1                za              Allerheiligen 

10              ma             vrij

11              di               Wapenstilstand

                 

december/januari

8                ma             papers – eerste 5 pagina’s

19-4/1        vr-zo          laatste lesdag – Kerstvakantie na laatste colleges

 

januari

5-23           ma-vr         blok en examens eerste semester

 

februari

9                ma             begin lessen tweede semester

18              wo             Aswoensdag

 

april

4-19           za-zo          Paasvakantie 

20-25         ma-vr       vrij

 

mei

4                ma             papers eindversie
13-17         wo-zo        Hemelvaartweekend

25              ma             Pinkstermaandag (vrij)

29              vr               laatste lesdag

 

juni

1-22           ma-ma       blok en examens tweede semester

25              do              deliberatie (18.00u) – vespers (19.15u)

26              vr               zomervakantie (na middagmaal)

 

 

 

 

 

Waar?

 

De lessen hebben plaats in het Johannes XXIII-seminarie te Leuven – gelegen tussen het UZ-Gasthuisberg en het Lemmensinstituut.

 

Wegbeschrijving:

 

Auto -E314 (A2), afrit UZ-Gasthuisberg nemen (volg de pijlen naar 

           het Lemmensinstituut)

 

Trein -tot Leuven, dan de bus richting UZ-Gasthuisberg: halte

           Lemmensinstituut.

 

Bus   -vanuit O.L.V.- Tielt en Aarschot: halte Lemmensinstituut of

           UZ- Gasthuisberg.

         -vanuit Kortenberg en Brussel-Noord: halte Brusselsepoort.           -vanuit Kraainem en Tervuren: halte Lemmensinstituut

 

inschrijvingen en info:

 

Voor meer info en inschrijvingen kan je contact opnemen met het secretariaat. Elke aanvraag tot inschrijving door nieuwe cursisten dient vooraf persoonlijk goedgekeurd te worden door de president, Prof. Dr. Kristof Struys (afspraak via secretariaat of via mail kristof.struys@kuleuven.be).

De inschrijvingen lopen van 1 september tot 30 september 2025 (voor de vakken die enkel in het tweede semester gegeven worden, kan je eventueel later inschrijven, ten laatste tegen 30 januari). De lessen beginnen op maandag 22 september 2025.

 

 

 

 

 

Betaling

 

De inschrijving is definitief na storting van het collegegeld

         per semester uur                                   30 euro

         met als maximum per semester            150 euro

 

Voor studenten en bewoners van het seminarie is het collegegeld

         per semester uur                                   15 euro

         met als maximum per semester              35 euro

 

Rekeningnummer                BE83 4310 2666 0115

                                                     BIC:   KREDBEBB

                                    

vzw Aartsbisdom Mechelen-Brussel

Johannes XXIII-seminarie

Lemmensberg 1, 3000 Leuven

Met vermelding: fichenummer 7151

 

De betaling van de cursusnota’s is hierin niet begrepen. Dit bedrag wordt geregeld met het secretariaat.

 

Secretariaat en Onthaal

 

Florin Vlad

 

Johannes XXIII-seminarie

Lemmensberg 1, 3000 Leuven

Tel. 016/31 02 00

E-mail: secretariaat.johannes23@proximus.be

 

Het secretariaat is elke werkdag open van 8u30 tot 16u30 (niet op vakantiedagen).