Het experiment van God: een volk
Daarom heeft God een volk geroepen en verzameld, altijd weer opnieuw tot op vandaag. Om het leven met Hem te delen. Om door Hem gekend en bemind te zijn. En om barmhartig met elkaar om te gaan en elkaar niet te behandelen zoals zij in Egypte werden behandeld. Het is een lange geschiedenis geworden van vallen en opstaan, van trouw en ontrouw. Altijd weer het terugvallen in het geloof aan de andere goden. Altijd weer de onbarmhartigheid tegenover elkaar.
En altijd weer de oproep van de profeten tot bekering. Harde woorden soms, maar altijd met de zekerheid dat God trouw blijft en altijd weer wil herbeginnen en vergeven. Ook in het donkerste uur als alles lijkt voorbij te zijn en mislukt.
Dat donkerste uur is de ballingschap. Wanneer het volk naar Babel is gedeporteerd en er niets meer overschiet. En ook dan, daar in Babel, zijn er weer profeten die het woord nemen: Ezechiël en profeten in he spoor van Jesaja. En van de 'derde Jesaja' zijn de woorden bewaard die Jezus citeert in de synagoge van Nazaret:
"De geest van de Heer rust op mij, want Hij heeft me gezalfd. Hij heeft me gezonden om aan de armen de blijde boodschap (het evangelie) te brengen, om gebroken harten te verbinden, om gevangenen vrijlating te melden en aan blinden het licht in hun ogen, om verdrukten in vrijheid te laten gaan, en een jaar van genade af te kondigen van de Heer" (Js 61, 1-2).
Jezus in Nazaret (Lc 4)
Na zijn verblijf in de woestijn gaat Jezus op de Sabbat naar de synagoge en leest hij deze tekst voor. In deze oude woorden begrijpt hij zijn zending. Opnieuw gaat het om Gods groot experiment met zijn volk. Wanneer een Schriftgeleerde Hem vraagt: wat is het grootste gebod? Waar gaat het eigenlijk om? Dan antwoordt Jezus met verwijzing naar het 'dubbelgebod': God beminnen en je naaste als jezelf.
Dat dubbelgebod van de liefde staat bijvoorbeeld op de joodse synagoge in Brussel. Dat heeft me toen ik hulpbisschop was in Brussel telkens getroffen bij elk bezoek aan de synagoge en de joodse gemeenschap. Het is de kern van Oud en Nieuw Testament.
Dat is het wat Jezus voor ogen staat: dat we op Hem, die het tegendeel is van de onverschilligheid, toch niet zouden antwoorden met onverschilligheid. Dat, als God zo barmhartig met ons omgaat, we toch niet onbarmhartig en hooghartig zouden zijn voor onze medemens. Het evangelie is niet een godsdienst naast het leven en naast de samenleving. Het wil juist het leven én de samenleving van binnenuit veranderen naar Gods bedoelingen.
Het is de kortst mogelijke homilie: "Dit woord dat ge zojuist hebt gehoord, is nu in vervulling gegaan." En alle nadruk ligt juist op dit nù, vandaag.
Dat is de grondovertuiging van Jezus: dat Gods koninkrijk nu, met Hem doordringt en werkelijkheid wordt. Niet vroeger, ooit wel eens, niet morgen of op het einde van de wereld, maar nu! En dat dit Koninkrijk heel concreet is: war mensen zich gewonnen geven voor dit experiment van God met deze wereld en er op ingaan.
Oproep
Je kunt twee wegen gaan: de weg van de onverschilligheid, aan jezelf genoeg. Maar dat maakt je eenzaam en uiteindelijk zonder perspectief. Ofwel wil je echt van je leven iets maken en loskomen van wat alleen maar je eigen belangen dient. Loskomen van waarin je zelf gevangen zit en open komen voor het andere dan alleen jezelf.
Die tweede weg betekent allereerst open komen voor God. Het geloof maakt je niet onvrij. Integendeel: het betekent radicale openheid. Er is een God. Geen onverschillige, anonieme kracht. Een God die het leven heeft geschonken met en het met jou wil delen. Het is die relatie die je leven zin geeft: niet een zin die je zelf moet zoeken, maar een die je ontvant. Die je ruimte geeft en adem en toekomst.
Open voor God betekent meteen ook open voor de wereld en voor de mensen. Kortom, voor Gods project en experiment met deze wereld. De relatie met God maakt van ons solidaire mensen, mensen die niet onverschillig zijn, zich engageren. Die zich niet hoger achter dan anderen, maar mild en vergevend, vol respect.
Lees hier de impressie van Emilie over de catechese van mgr De Kesel
