De tweede patrones van de Onze-Lieve-Vrouwkerk in Alsemberg, ook een Elisabeth (maar niet de bijbelse Elisabeth, moeder van Johannes de Doper), heeft een leven geleid ten dienste van de Heer en de armen. Volgens de legende kreeg zij een verschijning van een engel met de boodschap in Brabant een kerk ter ere van Maria te bouwen. Deze legende is schitterend uitgebeeld op de wandschilderijen die sedert eeuwen de kerk van Alsemberg sieren en in het stripverhaal dat ter beschikking ligt in de kerk . Ook het miraculeus Mariabeeld vooraan in de kerk komt van de heilige Elisabeth en werd geschonken door haar dochter Sofia. Dit jaar vieren wij de wijding van de eerste stenen kerk, dank aan Elisabeth en haar dochter Sofia 775 jaargeleden.
Wie is de heilige Elisabeth?
De heilige Elisabeth van Thüringen wordt ook Elisabeth van Hongarije genoemd. Daar werd zij geboren in 1207 en bracht er haar eerste vier jaar aan het hof door tot zij door ridders uit het verre Thüringen naar haar nieuwe woonplaats in Eisenach werd gebracht. Haar vader had bepaald dat zij prinses van Thüringen zou worden, centrum van pracht en cultuur. De landgraaf was in de 13de eeuw een van de meest invloedrijke vorsten in Europa. Op vierjarige leeftijd werd haar huwelijk al geregeld en zij werd opgenomen in het gezin van haar toekomstige echtgenoot Ludwig.
Elisabeth verliet Hongarije met een rijke bruidsschat. Zij had van jongs af aan een grote voorliefde voor de armen en zo zal ook haar bruiloftsfeest verlopen, zonder pracht en praal. Een deel van de uitgaven voor het feestmaal ging naar de armen. Nadat haar echtgenoot zijn vader opvolgde, werd zij een voorbeeld voor iedereen die een leidinggevende rol vervult, als een dienst aan de rechtvaardigheid en de naastenliefde en met het oog op het algemeen welzijn. Elisabeth beoefende ijverig de werken van barmhartigheid. Op vele plaatsen zijn er liefdadigheidsinstellingen, opvanghuizen en verzorgingsinstellingen die haar naam dragen. Een uitspraak van de Heilige Elisabeth verwoordt goed haar innerlijke overtuiging:
“Uw liefde is leven gevend in het leven staan.”
Haar huwelijk was diep gelukkig, samen met haar echtgenoot, diep gelovig, edelmoedig voor de armen en in de beleving van de godsdienstpraktijken. Onder invloed van het voorbeeld van Franciscus van Assisi raakte Elisabeth nog meer begeesterd op haar weg van christelijk leven.
Noden lenigen
Haar echtgenoot stierf op 27-jarige leeftijd eind juni 1227, een harde beproeving voor Elisabeth. Zij trok zich terug in de eenzaamheid. Haar schoonbroer eigende zich het bestuur van Thüringen onrechtmatig toe en Elisabeth werd met haar drie kinderen uit het kasteel van Wartburg verdreven. Zij ging van dorp tot dorp, een ware kruistocht die zij met veel geduld, geloof en toewijding aan God opdroeg. Na haar rehabilitatie trok zij zich terug in het kasteel van Wartburg. Op Goede Vrijdag 1228 met de handen op het altaar van de kapel in Eisenach heeft Elisabeth afstand gedaan van haar wil en van de ijdelheid van de wereld. Elisabeth wilde ook heel haar bezit wegschenken maar een verstandige monnik, haar geestelijke leider, kon dit verhinderen door haar te overtuigen zelf initiatieven te nemen om aan de noden tegemoet te komen (vandaag noemt men dit een ‘structurele aanpak’). Kort nadien bouwde zij een hospitaal, ontving zieken en gebrekkigen, en bediende de meest ellendigen en verlatenen aan haar tafel.
In 1229 werd Elisabeth lid van de Derde Orde van Franciscus van Assisi. Nadat Elisabeth begin november 1231 door hevige koorts werd getroffen, ontsliep zij op 17 november 1231 op 24-jarige leeftijd zacht in de Heer. De getuigenissen van haar heiligheid waren zo talrijk dat paus Gregorius XI haar reeds vier jaar later heilig verklaarde.
De Heilige Elisabeth is door haar voorbeeldige aanpak van de noodsituaties ook de patrones van de Caritas. In ons land maar ook elders in Europa zijn er naar haar voorbeeld vele Hospices of Godshuizen voor de opvang van noodlijdenden en pelgrims gebouwd, de voorlopers van onze ziekenhuizen en woonzorgcentra. De patrones Elisabeth was dus een echte voorloper van wat nu de mantelzorg heet.
(Hugo Casaer)
