Op wie of wat vertrouwen?

Op wie of wat stellen wij ons vertrouwen? Zo luidt de vraag die de profeet Jeremia ons voorlegt in de eerste lezing van zondag (Jeremia 17,5-8). Een vraag die voor de profeet niet zomaar in de lucht hangt, maar heel concreet is. Jeremia ziet het slecht aflopen met Jeruzalem en zijn bewoners. Ze vertrouwen meer op de schijnbare zekerheid die corrupte religieuze en wereldlijke leiders bieden dan hun leven te gronden op wat God welgevallig is. Dat brengt hen echter in ‘onvruchtbaar gebied’. Het levert niet alleen maar lucht en leegte op, dorre grond om in te wortelen. Het volk dreigt er zijn eigen toekomst mee te verkwanselen, doordat het z’n heil zoekt bij onbetrouwbare machthebbers die enkel op hun eigen belang uit zijn.

Ook in onze tijd zijn er populisten die de mensen mooie beloftes voorspiegelen, maar die het volk uiteindelijk niets opleveren en zelfs dreigen te verarmen. Jeremia stelt het ook religieus: alleen vertrouwen op schijnbaar sterke mensen is een smalle basis. Durf ook te vertrouwen op God. Dan ben je als een boom die altijd water zal vinden voor zijn wortels. Zulk een Godsvertrouwen is natuurlijk veel moeilijker. Het vraagt tijd en geduld om tot zulk een vertrouwen te komen. Zoals de wortels van een boom tijd nodig hebben om de diepte in te groeien, waar ze voedsel, water en houvast vinden.

Zalig en wee

Op wie of wat stellen wij ons vertrouwen? Afdalend van de berg waar hij met zijn leerlingen een tijd vertoeft, komt Jezus in de vlakte van het leven (Lucas 6,17.20-26). Hij ziet er een grote menigte voor zich van mensen die zeer weerloos zijn. Omdat ze arm zijn of honger lijden, omdat ze treuren of uitgestoten worden. Ze stellen niettemin hun hoop en vertrouwen op God en vinden daarin de kracht om op te staan en te streven naar solidariteit en naar wat mensen verbindt. Ze zijn in staat om Gods liefde te ontvangen en ervan te delen met anderen. Daarom noemt Jezus ze ook zalig, ze zijn te prijzen. Wie daarentegen genoeg aan zichzelf heeft, zal nooit vertrouwen op God. Hij heeft God niet nodig. Maar hij wordt ook niet uitgedaagd om wegen te gaan die ook voor anderen belofte van leven en toekomst inhouden. Zo’n een mens is te beklagen. Wee, zegt Jezus.

Op wie of wat stellen wij ons vertrouwen? Het is in onze situatie, waar we meestal geen honger of tekort lijden, geen gemakkelijke vraag. Het is een opgave om toch zo te leven dat we onze handen openhouden, dat God en medemens een plaats in ons leven mogen hebben. Maar dat is ons leven wortelen in goede grond. Het wordt ons toegewenst!