De profeet Elia is te gast bij een weduwe die met hem het laatste van wat haar rest aan voedsel deelt (1Koningen 17). In het evangelie waarschuwt Jezus voor het vertoon van de Schriftgeleerden; hij stelt integendeel een weduwe tot voorbeeld die twee koperen munten – ‘alles wat ze bezat’ – in de offerkist van de tempel werpt (Marcus 12,38-44).
Drieluik
De Schriftlezingen van zondag zijn als het drieluik van een schilderij. Kijken we eerst naar het middenpaneel, daar staan enkel mannen afgebeeld. Wie zijn ze? Het zijn de Schriftgeleerden waarvoor Jezus waarschuwt. “Wacht u voor hen,” zegt hij. Waarom? Schriftgeleerden kennen toch de Schrift, en vanuit die kennis weten ze wat ze echte godsdienstigheid is. Je zou dus denken dat ze doen wat in de Schrift staat, nl. recht doen aan de zwaksten. Maar neen, ze zijn enkel uit op eigen eer en voordeel. Huichelaars zijn het, en het oordeel van Jezus is niet mals.
Kijken we vervolgens naar de zijpanelen. Ja, het zijn werkelijk ‘zij’-panelen. Er staat telkens een ‘zij’ - een vrouw - op. Ze staan misschien opzij, maar wat ze ons leren plaatst hen eigenlijk in het midden. Ze zijn allebei weduwe. In de Bijbel horen zij samen met de vreemdelingen en de wezen tot de zwakste groepen. Net van hen hebben we te veel te leren. We mogen leren van de kracht die zij in zich dragen en die hen doet geven en delen van het weinige dat ze hebben. De weduwe uit Sarefat deelt met de profeet Elia het laatste meel en de olie waar zij voor zichzelf en haar zoon nog eenmaal brood kan van maken. De weduwe uit het evangelie offert heel haar bezit, alles waar ze moet van leven.
Geven en ontvangen
Wat is de kracht die hen zo alles doet geven? Het is het vertrouwen dat ze, ook al hebben ze alles gegeven, toch niet alles kwijt zijn. Door hun geven ontvangen ze zoveel meer terug. Ze maken iets zichtbaar van de liefde van God zelf. Die doet ook niet anders dan zichzelf geven, eindeloos geven. Dat vertolken deze vrouwen.
Aan wie is het besteed om zo’n kracht, zo’n vertrouwen op te brengen dat je zelfs het laatste waarvan je moet leven deelt met anderen? En toch, vaak zijn het precies de mensen die, al hebben ze zelf niets teveel, toch nog kunnen delen met anderen. Omdat ze weten wat het is honger te hebben. Vaak zijn het zij die zelf een zwaar verdriet dragen, bekwaam zijn om anderen te troosten. Omdat ze weten wat het is verdriet te hebben.
Zo vertrouwen heet geloven. Het is beseffen dat je leven in Gods hand ligt. Hij geeft het ons, en Hij zal er ook voor zorgen. Dat maakt ons ook zo verantwoordelijk voor elkaar. Twee vrouwen leren het ons. In hen mogen we Jezus zelf herkennen. Zijn leven was één en al gave, in de eerste plaats voor hen die opzij staan …
(jh)
