Ze brachten een vrouw bij Jezus, die op overspel betrapt was. (…) “Wie zonder zonde is, mag de eerste steen op haar werpen.” Weer boog hij zich voorover om op de grond te schrijven (…) “Vrouw, waar zijn ze gebleven? Heeft niemand u veroordeeld?” … “Ook ik veroordeel u niet. Ga heen en zondig voortaan niet meer.”
Bevrijd uit het verleden
Op vele manieren proberen mensen in het reine te komen met het verleden, zeker met wat daarin niet goed was of wat op hen blijft drukken. Twee weken geleden vond in het Heizelstadion te Brussel de herdenking plaats van de terreuraanslagen zes jaar geleden. Het is een gruwel die niet vergeten kan worden. Zo zijn er nog tal van andere verschrikkingen die aan ons blijven kleven. Maar het is ook een verleden waaruit we bevrijd willen worden. In de liturgie van de vijfde vastenzondag lezen we tot tweemaal toe in de Schrift hoe God ons daarbij wil helpen.
"Ik ga iets nieuws beginnen"
“Blijf niet staren op wat vroeger was. Zie, ik ga iets nieuws beginnen. Het is al begonnen, merk je het niet?” Woorden van de profeet Jesaja (Jesaja 43,16-21) waarmee hij zijn volk in de Babylonische ballingschap hoop inspreekt. Dat ze Gods wegen verlaten hebben en daar nu de gevolgen van dragen, drukt op hen. De profeet wil hen wijzen op de mogelijkheid om daar komaf mee te maken en te reiken naar wat voor hen ligt. Dat kan, als ze opnieuw leren vertrouwen op God en op het goede dat Hij met hen voorheeft. Als ze Gods wegen gaan, zal hen dat helpen om in hun situatie van onmacht toch tekenen van hoop te zien waaruit ze kracht kunnen putten.
Relaties herstellen
In het evangelie klinkt dat nog veel (Johannes 8,1-11). Een vrouw die op overspel betrapt was, wordt tot voor Jezus gebracht. Ook hier moet toekomst opnieuw mogelijk gemaakt worden. Jezus doet dat op twee manieren. Hij wil vooreerst de relaties tussen mensen onderling herstellen, door de patriarchale structuren aan te klagen die iemand zo vernederen en kleinhouden als deze vrouw hier. Jezus buigt zich voorover, hij maakt zichzelf klein. Als mensen staan wij niet boven elkaar; wie zich klein maakt voor de ander, zal die ander ook in de ogen kunnen kijken. Ten tweede daagt Jezus ook uit tot een hernieuwde relatie met God. Die mannen van de wet wilden Jezus op de proef stellen door hem te doen kiezen voor de Joodse wet of voor de wet van de Romeinen. Maar Jezus doorbreekt die heilloze patstelling door een profetische handeling te stellen. Zijn enige gebaar is schrijven in het zand: wat je in zand schrijft vervliegt, het pint je niet vast zoals iets dat gebeiteld staat in steen. Zo is het ook voor God. Voor God is niemand volmaakt. Maar Hij pint ons ook niet vast op ons verleden. Hij wil integendeel telkens opnieuw toekomst mogelijk maken.
Woorden van bevrijding
“Ga heen en zondig niet meer.” Woorden van bevrijding door Jezus gesproken tot die vrouw, maar ook tot ons. Ze mogen ons helpen te geloven in een telkens nieuw begin in alle kleine en grote samenlevingsverbanden tussen mensen. Ze helpen ons te reiken naar wat voor ons ligt.