Gespreksnotities april: Dimensies van menselijke waardigheid

1. notities april op A-4
2. notities april als katern
3. extra-bijlage: collage Bijbelwoorden
4. extra-bijlage: verdere getuigenissen
5. extra-bijlage: Puin ruimen na Kroongetuigen

We staan deze maand stil bij de vraag wat het betekent als mens gerespecteerd te worden in je menselijke waardigheid. Dit gebeurt vanuit drie invalshoeken. Wat betekent dat Aas je in de gevangenis zit, als je in armoede leeft, als de dood nadert? Wat is in deze situaties menswaardig, en wat niet?

Als je in de gevangenis zit (Lambert Vanherk)
Gedetineerden blijven mens, wat er ook gebeurd is. Ze zijn van hun vrijheid beroofd, worden onderworpen aan allerlei verhoren, zijn afhankelijk van een streng gevangenissysteem, verliezen zowat hun persoonlijkheid. Ze worden gekweld door schuldgevoelens en zijn vaak afgeschreven door de buitenwereld. Voor velen is dit verblijf ook de plaats van nadenken, een breuk met hun verleden. Met een evangelisch oog hen benaderen is hen als persoon blijven waarderen. Hen niet vastprikken op hun verleden, maar eenmaal ze vrij komen hen een nieuwe kans in de samenleving gunnen. Allerlei acties proberen de band tussen de gevangenenwereld en de samenleving te behouden en te verstevigen. Ze willen de waardigheid van het mens-zijn van (ex-)gevangenen niet verminderen.

Als je in armoede leeft (Welzijnsschakel Ûze plekke, Brugge)
Mensen in armoede en mensen zonder armoede ontmoeten elkaar op basis van gelijkwaardigheid. Ze willen geen betutteling, geen overheidsgeld, werken samen aan heel concrete projecten die het zelfvertrouwen vergroten. Er zijn ontmoetingen in groep, maar ook ten huize van. De vooroordelen tegen mensen in armoede verkleinen door correcte informatie. Het verhaal van die mensen en hun strijd om te overleven maakt dat we getroffen zijn door hen en dat we verrijkt worden in ons eigen mens-zijn door de ontmoeting met hen. Ûze plekke wil kansarmen hun waardigheid niet afnemen, integendeel.

Als je de dood nadert (Nancy Criel)
Aanwezig zijn bij iemand die stilaan stervende is, doet je machteloosheid ervaren: “Zou moeder dat wel zo gewild hebben?” Sommigen nemen het levenseinde zelf in handen en vinden dat ze het recht hebben dat te doen. Ze wensen niet af te takelen, zijn angstig voor pijn, voelen zich een last en willen hun waardigheid behouden. Daarom kiezen sommigen voor euthanasie. Media zetten die zelfgekozen dood soms extra in de verf. Het andere verhaal, dat van mensen die het levenseinde natuurlijk beleven en de kunst van het loslaten leren, warm afscheid nemen van naastbestaanden, komt soms minder aan bod. Warme palliatieve zorg en de overtuiging dat ze tot het einde nabijheid zullen ervaren, kan wonderen doen en heel mooie momenten mogelijk maken. De auteur pleit niet tégen euthanasie, maar pleit vóór een doorgehouden zorg tot het levenseinde gekomen is, waarin de palliatieve mens in de relatie met de andere mag ervaren hoe de waardigheid elk moment opnieuw vorm kan krijgen.