Gespreksnotities februari: Godsdienst en geweld

notities op A-4, notitities als katern + 1. De mythe van het religieuze geweld, 2. 10-stappenplan van ORBIT, 3. Hommage public au Père Jacques Hamel, 4. Reactie nà de moord op de priester in Rouen, 5. Vijf ongemakkelijke waarheden

Meer weten over de islam? Lees Khalid Benhaddou, Is dit nu de islam, Borgerhoff & Lamberigts, 2016
of bekijk het filmpje over de islam in Theotalks op de website Thomaswebsite

Godsdienst en geweld: wat denken kinderen en jongeren erover? Wat zegt oud-testamantica Bénédicte Lemmelijn erover? Bekijk het filmpje in Theotalks op de Thomaswebsite.

Artikel van Jan Vanden Berghe - samenvatting door Guido Debonnet

De actualiteit van gewelddaden in naam van de islam gepleegd, doet de vraag rijzen naar: Is er een band tussen godsdienst en geweld?

Christenen en moslims: veel geweld in de loop der eeuwen
De strijd onder christenen sinds het opkomen van het protestantisme was gewelddadig. Recent nog in Ierland. Tussen christenen en islam eveneens: kruistochten.

Zou de wereld dan niet beter zijn zonder godsdiensten?
Het lijkt als een voor de hand liggende conclusie! Trouwens in de Bijbel komt er heel veel geweld voor ‘in naam van God’. Hoe te rijmen met het vijfde gebod: ‘Je zult niet doden’?

Wat zeggen onze bronnen?
Je kan de Bijbel selectief lezen en letterlijk als ‘Woord van God’ opvatten. Maar steeds zijn het mensen geweest die woorden of gebeurtenissen aan God hebben toegeschreven. Er is overigens een hele ontwikkeling te merken tussen ‘Je zult niet doden’, wat er in naam van God werd bedreven en Jezus’ houding van geweldloosheid die zelfs aanstuurt op het beminnen van de ‘vijand’.

Niet zonder risico is het als mensen menen te kunnen zeggen wat God - de ene ware-  zegt te doen: dat leidt onvermijdelijk tot dwang en geweld om dat geloof anderen op te dringen. Vaticanum II heeft met de erkenning van de waarde van andere godsdiensten, de godsdienstvrijheid en het ‘recht om te dwalen’ daar definitief een einde aan gesteld.

Geweld ‘in naam van religie’, dus ‘in opdracht van’, dient voorkomen te worden. Professor Bielefeldt stelt in een rapport: het zijn niet de religies als dusdanig en niet de hooggeplaatste religieuze leiders die oproepen tot dit geweld, maar mensen die vaak niet of maar heel weinig vertrouwd zijn met de religieuze traditie waarbinnen zij geboren zijn.

De echte oorzaken van al dat religieus geweld zijn heel vaak de frustraties en de haat bij jonge mensen die zelf geen toekomst zien en die niet kunnen aarden in een samenleving die zomaar rijkdom en slaagkansen voorspiegelt. Als jonge moslim dien je daarbij de Westerse goddeloze wereld te verketteren en te hopen op een ‘zuivere moslimstaat’. Haat en wraak tegenover de rijke, geslaagde ‘Westerse’ samenleving, een enorme frustratie die daarbij gevoeld wordt én een aangeprate religieuze motivatie, zijn de echte oorzaken van al dat geweld dat met een ‘religieuze saus’ overgoten wordt …

Hoe daartegen ingaan? Er is nood aan méér religie! Plaatsen en gemeenschappen waar jonge mensen opgeroepen worden om mens te worden, betrouwbaar en zorgzaam: een goed mens die kan bijdragen tot meer echt welzijn in verbondenheid met elkaar. Na de gruwelijke dood op de Franse priester Hamel benadrukte de bisschop van Oran zich niet te laten verleiden als christen om de eigen identiteit af te zetten tegen die van de moslims. Zelf leeft hij midden de moslims. Sommigen van hen maken ons bang en willen ons terroriseren, maar zo zijn DE moslims niet! Ze voelen zich zelfs vernederd door de wreedheden in naam van hun godsdienst bedreven. Ten allen prijs dienen wij het wij- zij- denken te vermijden waarbij wij, de goeden, de moslims als slechten bestempelen.

Hoopvolle tekens zijn er, zeker in de reacties op de dood van die Franse priester. De plaatselijke iman weigerde de dader zelfs de gewone islamitische uitvaart als wou hij zeggen: “Niet in mijn naam, niet in naam van mijn religie!” heb je deze terreurdaad gesteld. De ontmoeting van de meer dan 400 religieuze leiders in Assisi sept. 2016, 30 jaar nadat Johannes Paulus II dat daar op gang bracht, liegt er niet om. Kinderen van eenzelfde vader zijn àlle mensen van onze wereld.