Naar jaarlijkse gewoonte organiseerde het diocesaan comité van het bisdom Gent in maart een bezinningsnamiddag voor de verschillende Adem-Tochtkringen. De namiddag begon met een hartelijke begroeting door de diocesaan voorzitster Renée Smet. Na een openingsgebed om vrede voor de mensheid hield pastor Fernand Verheggen een uiteenzetting over een gevoelig en actueel thema: “Hoe kunnen wij, christenen, eerlijk dialogeren met onze moslimbroeders? Van interreligieuze dialoog naar interreligieuze gastvrijheid.”
Pastor Fernand Verheggen is een zeer belezen man, hij illustreerde zijn uitleg dan ook met tal van citaten van gezaghebbende personen over dit thema, getuige daarvan de uitgebreide bibliografie. Hij beperkte zich tot de monotheïstische godsdiensten, nl. het joods-christendom en de islam. Sommigen proberen verdeeldheid te zaaien tussen aanhangers van verschillende overtuigingen, maar het beste antwoord daarop is de ontmoeting met dialoog, het is de enige weg om een angstcultuur te bestrijden. Voor de gelovige zijn de anderen Christus. Als we het zo kunnen bekijken, dan hoeft de ander niet langer een vijand of een concurrent te zijn maar vormt hij een kans tot verrijking. Vaak wordt godsdienst misbruikt, denken we maar aan de oorlog in Bosnië waar in een etnische zuivering duizenden moslims vermoord werden. Hans Küng schrijft daarover: “Geen vrede tussen naties zonder vrede tussen de godsdiensten.”
Het is opvallend hoe positief de Kerk staat tegenover andere religies. Dat blijkt al uit de hele teneur van Vaticanum II dat het als haar taak zag om de vijandschap van het verleden vaarwel te zeggen en te focussen op wederzijds begrip. Getuige daarvan de constitutie 'Lumen Gentium' (1964). Ook uit de verklaring 'Nostra Aetate” (1965) blijkt dat de Kerk vooral kijkt naar gelijkenissen tussen religies en niet naar de verschillen. Op die manier probeert zij de eenheid tussen de mensen te bevorderen. Hebben de verschillende religies trouwens niet hetzelfde doel: een antwoord vinden op de grote levensvragen zoals wat de zin en het doel zijn van ons bestaan? De katholieke kerk verkondigt dat Christus de Weg, de Waarheid en het Leven is (Joh. 14, 6) maar toch waardeert zij ook wat heilig en waar is in andere godsdiensten zoals de islam die zij met hoogachting beschouwt. Net als christenen verwachten ook moslims de dag van het oordeel waarop God hen zal doen verrijzen en hen volgens hun werken zal vergelden. Een hoogstaand zedelijk leven met gebed, vasten en aalmoezen is daarom noodzakelijk.
Interreligieuze dialoog is altijd interpersoonlijke dialoog die gebaseerd is op de ontmoeting van gelovige mensen, en niet van geloofssystemen. Het is menselijke communicatie waarbij het erop aankomt de vijanden van dialoog opzij te zetten nl. vooroordeel, onwetendheid en het eigen gelijk. Religies zijn niet statisch: ze evolueren mee met de volkeren en de tradities. Pastor Verheggen verwees ook even naar de ontmoeting van Franciscus van Assisi met de sultan al-Kamil, het was een mijlpaal in het interreligieus dialogeren.
In de pauze schetste Fernand Verheggen een toekomstbeeld in het jaar 2050. Al dan niet utopisch? Dat laat ik over aan de mening van de aanwezigen.
In zijn tweede deel ging onze spreker dieper in op het fundamentalisme en dat niet alleen bij de islam, maar ook bij christenen en joden. Fundamentalisten zijn heel selectief in hun lezing van de Bijbel of de Koran. Oproepen tot barmhartigheid, verdraagzaamheid, vergeving en naastenliefde laten ze met opzet weg. Op die manier verengen zij de rijkdom van het geloof. Ook de Franse priester Jacques Hamel werd even herdacht. Priester Hamel was ervan overtuigd dat dialoog tot vrede kan leiden en nam daarom dikwijls deel aan ontmoetingen en uitwisselingen met moslims. Maar op 26 juli 2016 werd hij vermoord door een moslimterrorist. De vertegenwoordigers van de christelijke kerken, de islam en het jodendom veroordeelden unaniem deze moord en engageerden zich om de strijd verder te zetten tegen iedere houding van extremisme of uitsluiting.
We sloten deze bijzonder leerrijke namiddag af met een lied waarin we droomden over een wereld die door de Liefde gekleurd wordt.
Lucie Browaeys