Aprilthema: een goed gevormd geweten | Kerknet
Overslaan en naar de inhoud gaan

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
kerknet
  • Hulp
  • Startpagina portaal
  • Mijn parochie
  • Aanmelden of registreren
Menu
  • Startpagina
  • Kerk
  • Vieringen
  • Shop
  • Zoeken
Adem-Tocht Vlaanderen

Adem-Tocht Vlaanderen

  • Startpagina
  • Contacten
  • Zoeken
  • Meer
    • Zoeken
    • Welkom Wie zijn we? Contactgegevens Adem-Tocht Hoe werken we? Gespreksthema's en bijkomende overwegingen Werking Vlaanderenbreed Regionale werking per bisdom Tijdschrift Adem-Tocht Kalender diocesane activiteiten De naam Adem-Tocht Het logo van de beweging Ontstaan en groei van de beweging Andere publicaties van AT Interessante lectuur rond thema's die ons na aan het hart liggen We gedenken
Deel op Facebook
Deel op Twitter
Deel via e-mail
.
Welkom Wie zijn we? Contactgegevens Adem-Tocht Hoe werken we? Gespreksthema's en bijkomende overwegingen Werking Vlaanderenbreed Regionale werking per bisdom Tijdschrift Adem-Tocht Kalender diocesane activiteiten De naam Adem-Tocht Het logo van de beweging Ontstaan en groei van de beweging Andere publicaties van AT Interessante lectuur rond thema's die ons na aan het hart liggen We gedenken

Aprilthema: een goed gevormd geweten

Laatste aanpassing op zondag 19 maart 2023 - 18:10
Afdrukken
Maandthema geweten - Maurice Gilissen

1  Samenvattend overzicht van het artikel
Het ‘geweten’ is wat uit het gezichtspunt verdwenen. Toch weten we dat er in ons binnenste een instantie huist die ons over goed en kwaad, recht en onrecht laat oordelen. Het is ook een soort vreemd iets dat ons vooraf of achteraf oriënteert of schuldgevoelens geeft.
Het geweten dient te groeien. Een gulden middenweg  vinden tussen het perfecte, het ideaal en de realiteit voorkomt ‘ontmoediging’. Een onderontwikkeld geweten dat zich alleen weet te spiegelen aan de ‘autoriteit’ ontvlucht een persoonlijke toets.

Geweten, con’-scientia betekent een mede-weten, een samen-weten, een weten in verbondenheid

Samen: hoofd hart én handen. Het is niet iets puur verstandelijks. Maar ook het spontaan aanvoelen (het hart) en de wil om iets te doen moeten een eenheid vormen.
Samen: verleden, heden en toekomst. Ons moreel kompas heeft er baat bij als we vruchten kunnen plukken van onze jarenlange ervaringen. We hebben te leren uit (fouten of uit geslaagde ervaringen ) in het verleden uit dromen van de toekomst en uiteindelijk leven we vandaag.

Samen: de fundamentele grondhouding en de concrete gevolgen. Concrete daden dienen beoordeeld te worden vanuit de vraag of ze in de lijn zijn van de fundamentele grondtonen die wij belangrijk vinden.

Samen: niet één, maar meerdere waarden zijn in het gedrang. Steeds is het belangrijk het hele ‘plaatje’ te bekijken. Welke diverse dilemma’s zijn er in het spel? Bv. bij het levenseinde: zo lang of zo goed mogelijk leven? Wat zijn de gevolgen van ons concreet handelen op het geheel van de waardenschaal die wij hanteren. Kiezen en keuren: kieskeurig handelen.
Samen: ik samen met anderen. Met ons ‘spiegelgeweten’ sluiten wij aan bij de wijsheid van de generaties voor ons. Goede raad vragen is steeds nuttig, ook in overlegcomités en ethische commissies.

‘Samen’: wij samen als gelovige mensen. De vragen waarvoor wij als christenen staan zijn vaak niet vanzelfsprekend. Er kan tegenspaak zijn tussen officiële kerkelijke uitspraken die achterhaald, bevoogdend of autoritair zijn en het persoonlijk gewetensvol aanvoelen. Wij weten dat God ons oproept tot het goede, tot het ‘meer in ons’. Het evangelie en de kerkelijke uitspraken kunnen ons helpen om in te zien wat werkelijk het goede is in een concrete situatie. De kerk heeft een opvoedende taak in verband met gewetensvorming: ze dient ‘geluidsversterkend’ te werken om de ‘tekenen van de tijd’ vanuit het evangelie creatief te blijven horen.

2  Methodische aanwijzingen

* In dec. 2018 kwam het thema geweten ook reeds aan bod. Wat ik in de bijlage toen schreef kan je deels terugvinden in bijlage 3 van deze maand.

*Je kan de besprekingsvragen bij het artikel doornemen. Je zult vanzelf-sprekend bij héél concrete situaties belanden. Een aantal ervan vind je verder in deze bijlage onder nr. 3. Je kan oordelen of het nuttig is al dan niet daarvan gebruik te maken.

 3  Gewetensvol handelen in concrete situaties
De bijdrage van de auteur is een heel evenwichtige meer theoretische benadering van de groei en de werking van het geweten. Deze benadering werkt ongetwijfeld verduidelijkend. Maar het kan nuttig zijn om daarnaast zeer concrete situaties (uit de actualiteit) in de groep samen te bespreken. Het kan best dat er genuanceerde tegengestelde meningen naar boven komen. Dat mag. Ieders persoonlijk gewetensvol aanvoelen kan verschillen.
Bespreek/beoordeel eventueel (een keuze uit) volgende situaties.

3.1 Berichtgeving over dood teruggevonden pasgeboren baby
Januari 2023. De pasgeboren baby van een 23-jarige moeder is dood teruggevonden. Uit onderzoek blijkt dat de baby nog leefde bij de geboorte. Wat er nadien gebeurd is dient verder onderzocht. Alvast is de moeder opgeleid en in voorlopige beschuldiging gesteld.
Het bericht komt op in het VRT-nieuws. In deze volgorde komt daarbij commentaar. Je kan tot 14 weken abortus laten uitvoeren in België. In Leuven is er een instantie die moeders bijstaat en een oplossing zoekt voor de pasgeborene. (De naam ervan en contactmogelijkheid wordt aangegeven). In Antwerpen heb je de vondelingenschuif. (Verdere informatie wordt gegeven).
Wat denk je over deze manier van ‘verslaggeving’?

Lees o.m. de reactie op 19 nov. 2019 vanwege de Belgische Bisschoppen op de mogelijke ‘versoepeling’ van de periode waarop abortus zou ogen uitgevoerd worden in België. https://www.mariabode.nl/binnenland/belgische-bisschoppen-kritiek-op-nieuwe-abortusvoorstellen/

3.2 Verklaring Vlaamse bisschoppen over homoseksuele personen
* Op 20 sept. 2022 publiceerden de Vlaamse Bisschoppen een document: “Homoseksuele personen pastoraal nabij zijn. De Kerk in Vlaanderen stemt in met de zegening van relaties van mensen van hetzelfde geslacht. De bisschoppen hebben een aanspreekpunt ‘Homoseksualiteit en geloof’ opgezet en liturgische suggesties voor de zegening van homorelaties uitgebracht. Zo berichtte KN (Katholiek Nieuws) op 20 september ll. In Hij  is verrezen van jan-febr.2023 (een reactionair traditioneel blad) vinden we een Open Brief aan de Belgische Bisschoppen “Ga heen, zondig voort en wees gezegend in uw zonde.” Deze tekst is afkomstig van het echtpaar Geoffroy en Marthe-Marie Lebbe, een gehuwd katholiek Belgisch echtpaar, ouders van jonge kinderen. In bijlage 2 geef ik de tekst van deze ‘open brief’. Ook kan je een reactie lezen van Johan Van der Vloet in Tertio op 28 september( nr. 1181) Standpunt: Voor een geloofwaardige Kerk  en eveneens de reactie van kardinaal Eijk uit Nederland, bekend om zijn traditionele standpunten: Stop Vlaamse bisschoppen met het zegenen van homokoppels - RK Documenten. Er zijn dus drie documenten opgenomen in bijlage 2.
Deze tegengestelde commentaren lezen en beluisteren kan je helpen om te begrijpen waarom de enen gelukkig zijn met deze benadering vanwege de Vlaamse bisschoppen en waarom de tegenstanders ervan zich beroepen op kerkelijke uitspraken en Bijbelse teksten. Je zal merken dat het in wezen gaat om deze tegenstelling: probeer je mensen in de concrete realiteit van hun leven nabij te zijn of vind je eerder dan de (soms niet zo eenduidige) visie van de Bijbel erop en de kerkelijke traditie de overhand moeten hebben?

3.3 Is IVF met donorinseminatie toegelaten?
Ik was een paar jaar priester. Een oud-student komt spreken over het feit dat zijn vrouw en hij geen kinderen kunnen krijgen. Het onderzoek wijst uit – na heel wat pogingen en onderzoek - dat zijn zaadcelen niet krachtig genoeg zijn. Graag hadden zij kinderen gehad. Mochten zij denken aan IVF (in vitro fertilisatie) met donorzaadcellen? Na heel wat lectuur, samen nadenken, gesprek van het echtpaar onder elkaar, zijn zij tot inzicht gekomen dat - wat de katholieke kerk formeel verbood – zij zouden overgaan tot zwangerschap met donorzaadcel. Zij waren tot een rustig gewetensvol besluit gekomen. Dat persoonlijk gevormd geweten hebben zij gevolgd. Het is een gelukkig gezin.
Wat vind je van de manier waarop zij als gelovigen zijn omgegaan met de oorspronkelijk medische boodschap: jullie zullen nooit kinderen kunnen krijgen?

3.4 Humanae Vitae en methoden voor verantwoord ouderschap
Ik deed mijn seminariestudies in de periode van Vaticanum II (1959-1965). In de lessen moraal was er professor moraal Quartier die - Humanae Vitae was nog niet verschenen - in zijn visie op het gebruik van de ‘pil’ door gehuwden, zich steunde op een Duitse wijbisschop. Deze stelde dat het hoofdprinciep voor christelijk gehuwden alles te maken heeft met een gewetensvolle verantwoorde gezinsplanning. De methode daartoe is secundair. De ‘pil’ is een kunstmatig, chemische methode om bevruchting te voorkomen. Deze methode werd niet aanvaard door de katholieke kerk, omdat ze niet ‘natuurlijk’ is. De katholieke leer aanvaardde wel de ‘temporele methode’ waarbij de seksuele daad niet stellen tijdens de vruchtbare periode van de cyclus bij de vrouw, een ‘natuurlijke’ geboorteregelingsmethode is. De Duitse wijbisschop aanvaarde die kunstmatige indeling van methodes niet: de ene zogenaamd natuurlijk, de andere chemisch. In zijn ogen was de ‘natuurlijke methode’ even goed een ‘middel’ om het doel van de gezinsplanning te realiseren.
Als in 1968 Humanae Vitae verschenen is, hebben de Belgische bisschoppen in een gezamenlijke verklaring de encycliek toegelicht, de waarde ervan benadrukt, maar tevens principieel gesteld dat het persoonlijk gevormde persoonlijk geweten altijd de laatste norm is voor het gewetensvol handelen.

Bij vragen van ouderparen heb ik zelf altijd gezegd dat het voor mij persoonlijk niet duidelijk was dat de ‘pil’ meer kunstmatig was dan de ‘temporele zgn. natuurlijke geboorteplanning.” In mijn ogen zijn het twee verschillende methoden om aan verantwoord ouderschap te doen. De beslissing voor welke methoden zij wensen te gebruiken ligt aan hen. De grondhouding van wederzijdse liefde, respect en trouw is de kern van de gezinsplanning. De methode is ondergeschikt eraan. (Cf. wat Gilissen in zijn bijdrage zegt over het situeren van concrete daden binnen de grondhouding  en de gezindheid.)
Spijtig dat nadien niet meer openlijk door kerkleiders en priesters niet duidelijker dat princiep werd verkondigd. Algemeen wordt er aangenomen dat er is veel kerkverlating is geweest door ‘Humanae vitae’. De waarschuwing van Seunens tijdens het Vaticaans concilie: ‘Laten we een tweede Galilea-conflict vermijden’ is niet beluisterd geworden…

3.5 Andere domeinen waarop ‘gewetensvol’ te handelen slaat
Het zou verkeerd zijn om “gewetensvol handelen’ alleen in verband te brengen met seksualiteit en seksuele kwesties. Maar uiteraard raken die wél heel concreet het leven van gezinnen. Het cultiveren van gewetensvol moreel handelen dient evenzeer in relatie gebracht alle terreinen van het leven. Bij voorbeeld met sociale kwesties. N.a.v. het WK-voetbal in Quatar: hoe werden de arbeiders verloond? Was er voldoende aandacht voor hun onrechtvaardige uitbuiting bij de constructie van alle gebouwen?
Of hoe ga je om met het ‘eerlijk betalen van je belastingen die je verplicht bent?
Je dient het b.v. ook te betrekken bij alles wat met vluchtelingen en migranten te maken heeft. Denk o.m. aan de nachtopvang van gezinnen met kinderen, van alleenstaanden….

4 Suggesties voor een gebedsmoment

Download vooraf de twee liederen op je computer zodat je ze ook zonder internetverbinding kan afspelen.
Z.J.756 Wij komen als geroepen. Internet ZJ 756 Wij komen als geroepen - Bing video
en Z.J. 755 Sta gelovig in het leven. Internet : ZJ 755 Sta gelovig in het leven - Bing video .
Beide liederen zijn ook op de CD ‘Door de wereld gaat een lied’ nr. 14/2 te vinden.

 

1. We beluisteren/zingen lied Z.J.756 Wij komen als geroepen

Wij starten deze korte bezinning met een prachtige liedtekst waarin de roeping van de christen gericht is op het ‘meer dan het gewone’.

1  Wij komen als geroepen en aan het licht gebracht.
Het leven te begroeten heeft God ons toegedacht.
Wij komen als geroepen, getekend met een naam,
van ongeweten toekomst de mede-erfgenaam.

2  Geroepen om te leven, gehouden aan zijn woord
van uitgesproken vrede, van liefde ongehoord.
Herboren, uitgetogen uit de toevalligheid,
bestemd voor de genade, het donker al voorbij.

3  Getekend voor ons leven als kind' ren van het licht,
gezaaid op hoop van zegen, de dag als vergezicht.
God, breng ons zelf op adem en treed in ons bestaan.
Bezegel onze vreugde hier met uw eigen Naam!

2  Evangelietekst uit Mt. 22, 15v. De vraag over de belasting aan de Keizer

In die tijd trokken de farizeeën zich terug om zich erop te beraden hoe ze Jezus met een uitspraak in de val konden lokken. Ze stuurden enkele van hun leerlingen samen met een aantal herodianen naar hem toe, met de vraag: 'Meester, wij weten dat u oprecht bent en in alle oprechtheid onderricht geeft over de weg van God. We weten dat u zich aan niemand iets gelegen laat liggen, u kijkt immers niemand naar de ogen. Zeg ons daarom wat u vindt: is het toegestaan de keizer belasting te betalen of niet?' Maar Jezus had hun boze opzet door en zei: ‘Waarom stelt u me op de proef, huichelaars? Laat me de belastingmunt zien.’ Ze reikten hem een denarie aan. Hij vroeg hun: 'Van wie is dit een afbeelding en van wie is het opschrift?’ Ze antwoordden: ‘Van de keizer.' Daarop zei hij tegen hen: 'Geef dan wat van de keizer is aan de keizer, en geef aan God wat God toebehoort.’ Ze waren zeer verbaasd toen ze dit hoorden. Ze lieten hem staan en gingen weg.
Iemand leest de volgende korte commentaar.
Jezus is zich bewust van de ‘valstrik’ bij zijn vraagstellers. Hij weigert om een duidelijk antwoord te geven en speelt de vraag uiteindelijk terug naar hun eigen geweten. Zij zullen zich - in alle situaties - persoonlijk dienen te verantwoorden voor wat aan mensen toe komt en voor wat aan God toe komt.

 

 3 Gebed (eventueel samen)

Gij die de drang naar het goede in ons hart hebt gelegd,
voorkom dat de zorgen, de rijkdom en de genoegens van het leven
die richtingaanwijzer ten goede in ons
zou verstikken of beletten tot rijpheid te komen.

Geef ons een fijngevoelig geweten
dat niet kromt onder de schuld

maar dat ons gericht laat kiezen voor het goede.

En als ons hart ons aanklaagt,
laat ons dan tot besef komen dat dit uw teken is
dat we ons niet helemaal bewegen
op de liefdesweg van Jezus die ons telkens weer vrij wil maken. Amen.

4 Beluister/zing tot slot het lied Sta gelovig in het leven
1  Sta gelovig in het leven laat je hoop het niet begeven,
laat je liefde zichtbaar zijn. Wees eenvoudig bij de mensen,
wees gelukkig met hun wensen, wees tevreden elke dag.

2 Leer waarderen al wat klaar is, leer bewond'ren al wat waar is,
leer te danken met een lach. Blijf waarachtig in je denken,
blij aan zwakken aandacht schenken, blijf zachtmoedig in je doen.

3 Durf te dienen alle dagen, durf de last met and'ren dragen,
durf te luis'tren met je hart. Laat de Heer jouw weg verlichten,
laat zijn boodschap jou berichten, dat zijn komst, jouw toekomst is.

Aan- en opmerkingen aan guido.debonnet@skynet.be

 

 

Bijlage 2 bij Adem-tocht 2023, april met drie documenten:

Eerste document

   OPEN BRIEF AAN DE BELGISCHE BISSCHOPPEN

« GA HEEN, ZONDIG VOORT EN WEES GEZEGEND IN UW ZONDE »

« De Kerk in Vlaanderen stemt in met de zegening van relaties van mensen van hetzelfde geslacht. De bisschoppen hebben een aanspreekpunt "Homoseksualiteit en geloof" opgezet en liturgische suggesties voor de zegening van homorelaties uitgebracht. De Vlaamse bisschoppen doen hiermee iets wat waarschijnlijk nog nooit eerder in de Kerk is gebeurd. Door ruimte te geven aan de zegening van relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht varen ze een andere koers dan het Vaticaan. Het Dicasterie voor de Geloofsleer stelde in maart 2021 nog dat de kerkelijke zegening van homoseksuele relaties niet mogelijk is» (KN, 20 september 2022).

Wat moet onze reactie zijn op deze zoveelste knieval van katholieke prelaten voor de wereld en zijn liberale, antichristelijke agenda? Met toestemming van de schrijvers, het echtpaar Lebbe, publiceren wij hieronder de open brief die zij opgesteld hebben en die op uitstekende wijze het enige juiste antwoord op deze aberratie formuleert.

Eminentie  Monseigneurs

Wij zijn een gehuwd katholiek Belgisch echtpaar, ouders van jonge kinderen.

  1. Op dinsdag 20 september 2022 publiceerde u een document getiteld Homoseksuele personen pastoraal nabij zijn waarin u de erkenning van homoseksuele paren die in een stabiele en trouwe relatie willen leven promoot. U stelt een "gebedsmoment" voor waarin het paar van hetzelfde geslacht zal bidden om zich voor God in trouw aan elkaar te verbinden. U geeft voorbeelden van gebeden die de mensen rondom het paar (familie, vrienden) voor en met hen kunnen uitspreken, om hun band te versterken en van hun huis een plaats van begripen verdraagzaamheid te maken.

   U stelt dat ofschoon geen kerkelijk huwelijk, het gebedsmoment voor de betrokkenen een bron kan zijn van "vrede en gedeeld geluk". De passages 250, 297 en 303 van Amoris Laetitia worden aangehaald om uw initiatief te ondersteunen. U verklaart dat u paren van hetzelfde geslacht beter wilt aanvaarden en integreren in de Kerk en dat u " hun vragen omtrent de kerkelijke standpunten" wil beantwoorden. U wenst hun keuze te waarderen en hun vreugde om een stabiele partner te hebben gevonden, delen. U beschrijft dan het "gebedsmoment" waarop het paar God zal vragen om " dit engagement van liefde en trouw (te) zegenen en te bestendigen U stelt dat het gebedsmoment eenvoudig kan zijn om het verschil tussen het sacramentele huwelijk en dit engagement van het paar van hetzelfde geslacht voor God duidelijk te houden.

  1. Het voornaamste doel van het door de Vlaamse bisschoppen gepubliceerde pastorale initiatief is niet gewoon gericht tot personen met homoseksuele neigingen, zoals de titel doet vermoeden, maar tot actieve homoseksuele personen en homoseksuele paren die samenwonen en hun trouw aan elkaar willen verdiepen. De voorgestelde gebeden zijn uitsluitend bestemd voor homoseksuele paren die hun liefde voor God willen bezegelen en vragen om "voorgoed aan elkaar gegeven te worden".

Een homoseksueel paar dat samenwoont en vraagt om hun "relatie" met elkaar te verdiepen, is/was op de een of andere manier seksueel actief of zal dat ooit zijn. Het is impliciet vervat in uw verklaring.

  1. U keurt daarmee homoseksuele verbintenis- sen goed, en dus noodzakelijkerwijs homoseksuele handelingen.
  2. De homoseksuele daad blijft volgens de kerkelijke leer echter " intrinsiek ongeordend" en schendt het zesde en negende gebod over kuisheid. Met de publicatie van het document hebben de Vlaamse bisschoppen formeel de leer van Christus over het huwelijk en de seksualiteit (Mtl9, 4-6; 15, 19-20) terzijde geschoven, waarvan het gebruik uitsluitend is voorbehouden aan het huwelijk, dat wil zeggen de sacramentele verbintenis tussen een man en een
    vrouw : «
    Hij antwoordde : " Hebben jullie niet gelezen dat degene die hen schiep hen bij het begin als man en als
    vrouw maakte ? En dat Hij heeft gezegd : 'Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zich aan zijn vrouw hechten, en de twee zullen één vlees worden'? Ze zijn dan niet langer twee, maar één vlees. Wat God heeft verbonden, mag geen mens scheiden
    "» (Mt 19,4-6).

Het document:

  • schendt de goddelijke wet opgenomen in de Heilige Schrift (Gn 1,26-28; 2, 24; 19, 1-29; Lv 18, 22; 20, 13; 1 Tm 1,9-10);
  • schendt de uitdrukkelijke waarschuwingen van Sint-Paulus terzake (1 Co 6, 9-10; Rm 1,24-27);
  • staat lijnrecht tegenover de Catechismus van de Katholieke Kerk (CCC, 2357-2359);
  • negeert de richtlijnen die de Congregatie voor de Geloofsleer in 2021 heeft gegeven (Responsum CDF, 22 feb. 2021);
  • gaat in tegen meer dan 2000 jaar traditie van het leergezag van de Katholieke Kerk.

Ten slotte distantiëren de Vlaamse bisschoppen zich van de leer van paus Franciscus, en van Amoris Laetitia zelf waarop zij hun document baseren, waarin duidelijk de richtlijnen staan voor pastorale begeleiding bij "onregelmatige situaties". Paus Franciscus schrijft dat " dit onderscheidingsvermogen nooit afbreuk kan doen aan de eisen van het
Evangelie inzake waarheid en naastenliefde, zoals voorgesteld door de Kerk"
(AL, 300).

De Paus stelt dat de volgende voorwaarden noodzakelijkerwijs aanwezig moeten zijn bij het begeleiden van hen die in "onregelmatige situaties" leven, namelijk: " nederigheid, discretie en liefde voor de Kerk en haar leer, in een oprechte zoektocht naar Gods wil" (AL, 300). Hij waarschuwt voor relativisme : " Lauwheid, elke vorm van relativisme of van een overdreven terughoudendheid in het voorstellen van het ideaal is een gebrek aan trouw aan het Evangelie en ook een tekort aan liefde van de Kerk tegenover de jonge mensen zelf. De uitzonderingssituaties begrijpen, betekent niet het licht van het ideaal in zijn totaliteit verduisteren of minder aanbieden dan wat Jezus geeft aan de mens" (AL, 307).

Paus Franciscus verwerpt elk initiatief dat zelfs maar de vaagste overeenkomst tussen een homo- seksuele verbintenis en het huwelijk zou maken. Hij citeert de synodevaders : wat betreft " de voorstellen om de verbintenissen tussen homoseksuele mensen gelijk te stellen met het huwelijk, is er absoluut geen enkele grond om homoseksuele verbintenissen te beschouwen als gelijkaardig of zelfs maar in de verte analoog met Gods plan voor het huwelijk en het gezin" (AL, 251).

Uw initiatief is dus in strijd met de geest van de synode.

  1. De Katholieke Kerk kan een verbintenis die tegen de orde van de Schepper ingaat en zondig is, niet zegenen of erover " bidden Het bevorderen ervan is een flagrante ketterij. De voorgestelde gebeden zijn godslastering. Evenwel, de homoseksuele personen in waarheid liefhebben wordt geëist door Gods wet.

Zullen trouwe priesters die niet willen dat dit "gebedsmoment" in hun parochie plaatsvindt, hun toevlucht moeten nemen tot "gewetensbezwaren" in de Kerk waaraan zij hun leven hebben toegewijd? Hebt u nagedacht over het effect dat uw initiatief zal hebben op vervolgde christenen over de hele wereld, van wie er elk jaar duizenden liever sterven dan hun geloof te verraden?

Veel gelovigen in België lijden diep onder uw verklaring.

  1. De verklaring en uw nieuwe pastorale initiatief ondermijnen de waardigheid van homoseksuele personen in de Kerk door te suggereren dat zij niet in staat zijn de leer van Christus te volgen. Het is een neerbuigende, discriminerende en vernederende benadering van de persoon met homoseksuele neigingen die Gods geboden wil volgen. Het is niet de liefde van Christus die de bisschoppen verkondigen, maar een aanval op de roeping tot heiligheid waartoe ieder mens met homoseksuele neigingen geroepen is. De persoon met homoseksuele neigingen wordt, zoals elk christelijk kind van God, uitgenodigd om Zijn geboden te volgen. Met Gods genade, is hij/zij niet minder bekwaam dan elke andere christen om de oproep van Christus te beantwoorden : "Neem je kruis op en volg mij. " Hij/zij is niet minder bekwaam om te antwoorden op het liefdevolle gebod van Christus aan de overspelige vrouw : "Ga heen en zondig niet meer" (Jo 8, 11).

Het pastorale initiatief van de Vlaamse bisschoppen vervangt de aanbeveling van Christus aan de overspelige vrouw door: "Ga heen, zondig voort en wees gezegend in uw zonde."

De bisschoppen hebben het kruis van Christus, de sleutel tot onze verlossing, uit hun discours verwijderd. Wij zijn allen zondaars, geschapen naar het beeld en de gelijkenis van God, geroepen om Hem te volgen op de veeleisende weg van heiligheid en om, in liefde, "volmaakt te zijn, zoals uw hemelse Vader volmaakt is" (Mt5,48). Gods barmhartigheid heeft ons de sacramenten gegeven om te volharden en vooruitgang te boeken naar heiligheid.

De officiële verklaring van de Vlaamse bisschoppen kan niet pastoraal worden genoemd. Een herder waakt over zijn kudde en zoekt wanhopig naar het verloren schaap uit pure en onbaatzuchtige liefde om het weer in veiligheid te brengen, weg van de gevaren van de zonde. Christus, de enige ware Herder, leidt ons voortdurend terug naar Hem in de volmaakte omheining van zijn liefde.

  1. Echte pastorale begeleiding van homoseksuele personen moet worden aangemoedigd. De homoseksuele persoon in de Katholieke Kerk heeft onze liefde en respect, onze steun en ons gebed nodig. Paus Franciscus stelt terecht: " Daarom willen we vooral bekrachtigen dat elke mens, ongeacht zijn seksuele neiging, in zijn waardigheid moet gerespecteerd en met respect moet bejegend worden, met de zorg om elke onrechtmatige discriminatie te vermijden en in het bijzonder ook elke vorm van agressiviteit en geweld" (AL, 250).

Uw verklaring van 20 september weerspiegelt niet Gods liefde voor de homoseksuele persoon. Integendeel, ze nodigt het geweten uit om de ernst van het morele kwaad te negeren. De zonde (in dit geval een homoseksuele verbintenis) zal nooit een "bron van vrede en gedeeld geluk" zijn, zoals u verkondigt.

 

                                                                                            ***

Wij bidden en vragen dat er weer duidelijkheid komt, dat de verwarring ophoudt, dat de onbaatzuchtige liefde van Christus, de vleesgeworden Waarheid, in ons hart komt, zodat wij elkaar kunnen helpen ons kruis te dragen, het lijden te verlichten en in de waarheid te leven volgens de leer van onze Heer en Heiland Jezus Christus. Verlangend de geboden van God en de leer van de Kerk te volgen en ter wille van de eenheid van de Kerk, vragen wij u, in naam van vele katholieken die door uw verklaring zijn gekwetst, uw document van 20 september 2022 in te trekken.

Wij vragen dit uit liefde voor God en zijn geboden, uit liefde voor de Kerk en uit liefde voor de homoseksuele personen die naar Gods plan voor hen willen leven. Wij vragen u opnieuw te bevestigen dat seksualiteit gericht is op de liefde tussen één man en één vrouw, in het sacrament van het huwelijk. Wij kunnen de nieuwe pastorale benadering voor homoseksuele paren zoals verkondigd door de Vlaamse bisschoppen niet gehoorzamen of aanvaarden, volgen of eraan meewerken.

Gezien de ernst van het onderwerp geven wij toestemming deze brief ruim te verspreiden.

Met de meeste hoogachting   
                                                                                       
Geoffroy en Marthe-Marie Lebbe

 

Tweede document

Standpunt: Voor een geloofwaardige Kerk  Johan Van der Vloet

Met hun verklaring Homoseksuele personen pastoraal nabij zijn. Voor een gastvrije Kerk, die niemand uitsluit haalden de Vlaamse bisschoppen het wereldnieuws. Die brede aandacht staat in schril contrast met het feit dat de Kerk in het Westen in de marge van de samenleving is terechtgekomen.

Pijnlijke paradox
Opvallend: de Kerk komt het meest in het nieuws met haar seksuele moraal. Elke mogelijke versoepeling rondom homorelaties, anticonceptie of celibaat is gegarandeerd breaking news. Dat legt een pijnlijke paradox bloot. De sociale leer van de Kerk is uitermate progressief. Ze liet zich inspireren door een mix van Bijbelse wortels en sociaal personalisme. Vanaf eind 19de eeuw tot vandaag resulteerde dat in baanbrekende encyclieken tegen ongelijkheid en armoede en recentelijk ook voor milieu en klimaat. Franciscus dankt zijn populariteit vooral aan het feit dat hij die sociale moraal omarmt en breed verkondigt.

De kerkelijke seksuele moraal kent diezelfde dynamiek niet. Wie bij de verklaring van de bisschoppen spontaan denkt dat ze helemaal in de lijn van Jezus’ liefdevolle boodschap ligt, botst op de ijzeren logica van de traditionele kerkelijke moraal. Die gaat ervan uit dat de scheppingsorde gekoppeld is aan de natuurwet in haar klassieke betekenis: seksuele relaties moeten altijd verbonden worden met en openstaan voor procreatie. Koppel je seksualiteit los van (potentiële) voortplanting, dan stort dat volledige kaartenhuisje in elkaar. Die visie wordt in de praktijk weliswaar getemperd door het typisch Romeinse onderscheid tussen ideaal en pastoraal, maar dat komt vandaag hypocriet over. Bovendien tonen de schandalen binnen de kerkelijke instellingen aan dat ambtsdragers in de vorige decennia de ogen sloten voor perverse toestanden in eigen huis. De antropologische achtergrond en de exegese waarop het natuurwetsdenken is gebaseerd, botsen met recentelijke theologische en wetenschappelijke inzichten. In haar sociale leer slaagt de Kerk in een vruchtbare dialoog tussen Bijbel, traditie en modern denken; inzake liefdesrelaties en seksualiteit lukt dat (nog) niet.

Liefde en vreugde
Hoe kan christelijke seksuele en relationele ethiek bij de tijd komen zonder haar eigenheid te verliezen? Door haar vertrekpunt in de evangelische liefde te zoeken. Daarom beroepen de bisschoppen zich zo uitdrukkelijk op Amoris Laetitia. Daarin vinden ze – terecht – pauselijke steun voor hun standpunt. De paus stelt de vreugde van de liefde centraal. Tegelijk heeft hij oog voor de moeizame realiteit. Hij vraagt het goed gevormde geweten als richtsnoer te hanteren, ook in de complexe wereld van relaties en seksualiteit. Zo zet hij de positieve benadering van het Tweede Vaticaans Concilie door: die zag seksualiteit primair als liefdesbeleving. We proberen allemaal met wie we zijn, met onze mogelijkheden en beperkingen, een antwoord te geven op de roeping om ons leven menswaardig en liefdevol te leven. Als je die logica van liefde, roeping en geweten adequaat hanteert, ontstaat in relaties en seksualiteit een ruimte van vrijheid en creativiteit. Dat betekent helemaal geen ‘alles kan’-mentaliteit. De kern van de christelijke moraal blijft immers staan: wederzijdse liefde die een radicaal persoonlijk en duurzaam engagement inhoudt.

Hindernissen opruimen
Dat de verklaring van de bisschoppen wereldwijd werd opgepikt, laat zien dat de kerk zichzelf een enorm cadeau zou doen als ze onnodige hindernissen voor haar geloofwaardigheid opruimt. Het gaat dan met name over historisch bepaalde kerkelijke seksuele en relationele normen die vandaag door nieuwe inzichten achterhaald blijken. Ze per se willen handhaven zorgt telkens weer voor onbegrip en ergernis. We hebben dringend een aggiornamento nodig van de kerkelijke relationele en seksuele ethiek. De Vlaamse bisschoppen gaven een eerste voorzichtige aanzet om dat proces op gang te brengen. De bevrijdende boodschap van liefde, barmhartigheid, hoop en trouw – de basis van de christelijke visie op relaties en seksualiteit – krijgt dan weer de kans om mensen te inspireren in hun zoektocht naar wat menswaardig en ten diepste gelukkig makend is.

 

Derde document.
R.K.-Document van de Nederlandse kerkgemeenschap door Kard. Eijk

Stop Vlaamse bisschoppen met het zegenen van homokoppels

Informatie over dit document - Inhoudsopgave

- Inhoud
De Vlaamse bisschoppen verrasten velen binnen en buiten de Kerk met de verklaring die zij op 20 september 2022 publiceerden onder de titel: Homoseksuele personen pastoraal nabij zijn: Voor een gastvrije Kerk, die niemand uitsluit . Voor katholieken die de leer van de Kerk aannemen, was dat bepaald geen aangename verrassing. Want de Vlaamse bisschoppen bieden in genoemde verklaring de mogelijkheid om paren van hetzelfde geslacht met een duurzame en monogame relatie te zegenen.

In een verklaring reiken ze ook een model voor een viering van Woord en gebed aan waarin de zegening van homoseksuele paren gestalte kan krijgen. De opzet daarvan is als volgt:

- Openingswoord;
- Openingsgebed;
- Schriftlezing;
- Het uitspreken van het engagement van beide betrokkenen met elkaar, waarin ze voor God tot uitdrukking brengen hoe ze zich met elkaar verbinden; dat kan bijvoorbeeld in de volgende bewoordingen:

God van liefde en trouw, vandaag staan we voor U omringd door familie en vrienden. Wij danken u dat we elkaar mochten vinden. We willen er zijn voor elkaar in alle omstandigheden van het leven. Wij spreken hier vol vertrouwen uit dat we aan elkaars geluk willen werken, dag aan dag. Wij bidden: schenk ons kracht om elkaar trouw te zijn en ons engagement te verdiepen. Op uw nabijheid vertrouwen wij, van uw Woord willen we leven, aan elkaar gegeven voorgoed.

Dan volgt het gebed van de gemeenschap waarin deze bidt, zo zeggen de Vlaamse bisschoppen, dat Gods genade in het paar werkzaam mag zijn; het gaat om de genade die hen in staat stelt om zorg te dragen voor elkaar en voor de gemeenschap in bredere zin; ook voor dit gebed wordt een voorbeeld gegeven:

God en Vader, we omringen N. en N. vandaag met ons gebed. U kent hun hart en de weg die ze voortaan samen gaan. Maak hun engagement voor elkaar sterk en trouw. Laat hun huis vervuld zijn van begrip, verdraagzaamheid en zorg. Laat er plaats zijn voor verzoening en vrede. Laat de liefde die ze delen hen tot vreugde zijn en hen dienstbaar maken aan onze gemeenschap. Geef ons de kracht om met hen op weg te gaan, samen in het voetspoor van uw Zoon en gesterkt door uw Geest.

- Voorbede;
- Onze Vader;
- Slotgebed;
- Zegenwens.

Dit is de eerste keer dat (een gedeelte van) een Bisschoppen-conferentie een verklaring uitbrengt met een voorbeeld voor een viering van Woord en gebed om een zegen over een paar van hetzelfde geslacht uit te spreken. De Vlaamse bisschoppen komen tot de opmerkelijke stap om het zegenen van homoseksuele paren toe te staan op basis van hun interpretatie van enkele passages uit Amoris Laetitia (AL), de postsynodale apostolische exhortatie die paus Franciscus na de beide Bisschoppensynodes over het gezin in 2014 respectievelijk 2015 heeft uitgebracht. Hierin zegt paus Franciscus onder meer “dat iedere persoon, onafhankelijk van zijn seksuele geaardheid, moet worden gerespecteerd in zijn waardigheid en met respect moet worden aanvaard.” 1

Onderscheiden, begeleiden en integreren blijven volgens de Vlaamse bisschoppen de belangrijkste sleutelwoorden in Amoris laetitia (Hoofdstuk VIII) . Het spreekt voor zich dat ook mensen met een homoseksuele geaardheid met respect dienen te worden bejegend en recht hebben op pastorale zorg en begeleiding (cf. Catechismus van de Katholieke Kerk, no. 2358-2359) . Met onderscheiden wordt in Amoris Laetitia echter bedoeld dat mensen die in een irreguliere verhouding leven tot het inzicht worden gebracht wat de waarheid is omtrent hun relatie. 2 Kortom, dat zij tot het inzicht komen dat hun relatie tegen Gods scheppingsordening ingaat en daarom moreel niet aanvaardbaar is. Met integreren wordt bedoeld dat men mensen die leven in een irreguliere verhouding – voor zover dat mogelijk is – een plaats geeft in het kerkelijk leven. Uiteraard zijn mensen die een seksuele relatie hebben met iemand van hetzelfde geslacht welkom in kerkelijke vieringen, al kunnen zij niet de communie ontvangen en daarin ook geen actieve rol vervullen.

De verklaring van de Vlaamse bisschoppen over de zegening van paren van hetzelfde geslacht stuit op meerdere intrinsieke bezwaren:

 

1. Zegeningen zijn sacramentalia, geen sacramenten. De Vlaamse bisschoppen verklaren ook uitdrukkelijk dat de zegening van paren van hetzelfde geslacht geen huwelijk is. Sacramentalia zijn echter wel heilige tekenen die in zekere zin op sacramenten lijken en die voor de personen die een zegening ontvangen vooral geestelijke vruchten bewerken, waardoor zij op het ontvangen van het belangrijkste effect van de sacramenten worden voorbereid. Door sacramentalia worden tevens bijzondere situaties in het leven geheiligd (vgl. Congregatie voor de Geloofsleer, Antwoord van de Congregatie voor de Geloofsleer op een dubium over de zegening van verbintenissen tussen personen van hetzelfde geslacht, 22 februari 2021) . Sacramentalia zijn tot op zekere hoogte analoog aan sacramenten. Het voorbeeldgebed in de verklaring waarin de paren van hetzelfde geslacht een engagement tegenover elkaar uitspreken, toont een onmiskenbare analogie met het jawoord dat man en vrouw bij de huwelijkssluiting tegenover elkaar uitspreken. Want het homopaar bidt daarin: “We willen er zijn voor elkaar in alle omstandigheden van het leven ... schenk ons kracht om elkaar trouw te zijn en ons engagement te verdiepen.” Deze analogie met het jawoord van man en vrouw aan elkaar bij de huwelijkssluiting treffen we ook aan in het gebed van de gemeenschap: “Maak hun engagement voor elkaar sterk en trouw.” De vrees is dan ook niet ongegrond dat de stap van deze zegening naar een huwelijk van paren van hetzelfde geslacht niet groot is en in de nabije toekomst ook daadwerkelijk zal kunnen worden gezet.

2. Een zegening veronderstelt niet alleen een goede intentie van de kant van degenen die deze ontvangen. Ook datgene wat gezegend wordt, moet overeenkomen met Gods scheppingsordening. God heeft het huwelijk geschapen als een totale wederzijdse gave van man en vrouw aan elkaar, die zijn bekroning in de voortplanting vindt 3 4. Seksuele relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht kunnen in zich niet leiden tot voortplanting. Ze kunnen daarom geen authentieke uitdrukking op lichamelijk vlak van de totale wederzijdse zelfgave van man en vrouw zijn, die het huwelijk in essentie is. Men kan geen situaties zegenen die objectief gezien moreel niet goed zijn. Gods genade schijnt niet op de weg van de zonde. Men kan geen geestelijke vruchten bewerken door de zegening van relaties die tegen Gods scheppingsordening ingaan 5 6. Dit neemt uiteraard niet weg dat homoseksuele individuen een zegening kunnen ontvangen. Het is echter moreel niet geoorloofd de homoseksuele relatie als zodanig te zegenen.

3. De onder 1 en 2 genoemde argumenten zijn citaten uit het antwoord dat de Congregatie voor de Geloofsleer op 22 februari 2021 heeft gegeven op een vraag betreffende de zegening van relaties van personen van hetzelfde geslacht. Met hun verklaring waarin zij de zegening van paren van hetzelfde geslacht toestaan, gaan de Vlaamse bisschoppen echter in tegen de genoemde uitspraak van de Congregatie voor de Geloofsleer . Ook de Vlaamse bisschoppen zijn hieraan gebonden.

4. In het gebed van de gemeenschap bij gelegenheid van de zegening van homoparen bidt de gemeenschap, aldus de Vlaamse bisschoppen, “dat Gods genade werkzaam mag zijn” in het homopaar met als doel dat zij zorg voor elkaar kunnen dragen en voor de gemeenschap in bredere zin. We kunnen echter niet bidden dat Gods genade werkzaam mag zijn in een relatie die niet met zijn scheppingsordening overeenkomt. De Vlaamse bisschoppen zeggen niet expliciet dat homoseksuele relaties zijn te rechtvaardigen. Echter, ook de formulering van hun voorbeeldgebed van de gemeenschap in hun liturgisch model voor de zegening van homoparen suggereert dat homoseksuele relaties moreel gerechtvaardigd kunnen worden. Aan het einde ervan wordt immers gebeden: “Geef ons de kracht om met hen op weg te gaan, samen in het voetspoor van uw Zoon en gesterkt door uw Geest.” Volgen mensen van hetzelfde geslacht in hun homoseksuele relatie het voetspoor van Christus? Zijn de Vlaamse bisschoppen dan daadwerkelijk van mening dat homoparen in hun homoseksuele relatie het voetspoor van Christus volgen? Het homopaar zegt in het voorbeeldgebed: “van uw Woord willen we leven.” Maar het Woord van God dat we in de Heilige Schrift vinden, kwalificeert homoseksuele relaties onmiskenbaar en onloochenbaar als een zonde. In de formulering van de voorbeeldgebeden voor het homopaar en de gemeenschap schuilt op zijn minst het risico dat de gemiddelde katholiek, die tegenwoordig over het algemeen heel weinig van zijn geloof weet, op het verkeerde been wordt gezet en gaat denken dat duurzame en monogame seksuele relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht moreel aanvaardbaar zijn.

5. Als homoparen met een duurzame en monogame seksuele relatie een zegening kunnen ontvangen, zou dat dan ook niet mogelijk moeten zijn bij monogame en duurzame seksuele relaties van een man en een vrouw, die met elkaar samenleven zonder getrouwd te zijn? Het toestaan van de zegening van homoparen impliceert het grote risico van een deflatie van zegeningen en een ondermijning van de kerkelijke leer inzake de huwelijksmoraal en de seksuele ethiek.

De verklaring van de Vlaamse bisschoppen waarmee zij de zegening van paren van hetzelfde geslacht toestaan en daarvoor ook een liturgisch model aanreiken, stuit op intrinsieke ethische bezwaren, gaat radicaal in tegen een recente uitspraak van de Congregatie voor de Geloofsleer en impliceert het risico dat katholieken erdoor tot opvattingen komen ten aanzien van de moraliteit van homoseksuele relaties die in strijd zijn met de leer van de Kerk. Katholieken die de leer van de Kerk aannemen, ook op het gebied van de seksuele moraal, hopen dan ook vurig dat spoedig van kerkelijk bevoegde zijde van de Vlaamse bisschoppen zal worden geëist dat zij hun verklaring intrekken en dat dezen daaraan ook gehoor zullen geven.

+ Willem Kardinaal Eijk, Aartsbisschop van Utrecht

 

 

Uit de bijlage die ik opmaakte in dec. 2018 bij ‘Op eigen kompas je weg zoeken’ uitgewerkt eveneens door Maurits Gilissen. Kan dus ook nu gebruikt worden door de gespreksleider/ster.

 

Twee  (nog steeds!) lezenswaardige passages uit De Nieuwe Katechismus. Geloofsverkondiging voor volwassenen. In opdracht van de Bisschoppen van Nederland, Paul Brand, 1966  (Helemaal in de lijn van Vaticanum II)
 

A  Het verlangen van ons geweten (p.21-22) – een universeel gegeven

Wij spraken over ons verlangen naar geluk. Mogen wij nu een ander verschijnsel noemen: ons verlangen om goed te zijn.

Een mens weet dat hij het geluk niet grijpen mag tot elke prijs; dan is het niet eens geluk. Hij wil goed leven. Hoe iemand ook houdt van een vrouw, als hij er een man en vier kinderen door ongelukkig maakt, kan het niet. ‘Goed’ stelt de mens boven ‘gelukkig’, om werkelijk gelukkig te kunnen zijn. Er leeft in ons een geweten.

Iedere mens, godsdienstig zowel als niet-godsdienstig, weet dat hij een geweten heeft. Vaak is geprobeerd deze ‘stem van het ge­weten’ terug te brengen tot ‘begrijpelijker’ werkelijkheden, en haar zodoende te verklaren. Men heeft gedacht aan een natuur­lijke rem. Zoals de drang tot zelfbehoud (de vrees voor de dood) de mens binnen de perken van het menselijk bestaan houdt, zo zou, op een andere manier, ook het geweten doen. Men heeft ge­zocht het te begrijpen vanuit zelfrespect, vrees voor de publieke opinie, erfelijke levensgewoonten, opvoeding, milieu. En al deze elementen verklaren inderdaad wel iets. Zij verklaren de toepas­singen van het geweten: waarom dit volk op deze, dat volk op die wijze, deze mens zo, die mens weer anders de grens legt tus­sen goed en kwaad. Want dat verschilt immers in de mensheid zeer veel: wat het geweten als goed of kwaad beoordeelt. Maar wij allen komen erin overeen dat wij, dieper dan het onderscheid tussen nuttig en nutteloos, of prettig en pijnlijk, onderscheid ma­ken tussen goed en kwaad.

Zelfs als niemand mijn kwaad zou zien, zelfs als geen mens er direct door getroffen zou worden, waarschuwt, beschuldigt, be­angst mijn geweten mij, maar vooral moedigt het mij aan en leidt mij naar goedheid en recht. De andere mensen kunnen helpen ont­dekken wat goed en wat niet goed is. Maar de verantwoordelijk­heid, de schaamte, de wroeging, het verlangen goed te zijn, kort­om, de zekerheid dat ik goed moet (of had moeten) handelen, daarmee sta ik alleen. Wroeging ervaar ik eenzaam. Daar helpt geen moeder lief aan. Zij kan daar niet komen. Daar spreekt een andere stem. Mijn zelfrespect? Nee, men ervaart in de wroeging niet zichzelf als rechter. Men ervaart iets wat groter is. Ervaart men dan onbewust de ogen van alle mensen? Nee, het lijkt een ervaring van alleen staan met zijn schuld.

Het gewetensoordeel gaat gepaard met diepgaande gevoelens. Vrees, onrust. Vrees dat men de eigenlijke, diepste bestemming van zijn leven niet ontvangen zal. Maar vooral ook is het geweten bron van een zeer diepe vreugde. De vreugde van in orde te zijn met zijn bestemming, een volkomen, uiterste bestemming.


B  Opdracht tot persoonlijke gewetensvorming (p.442-443)

Verschillende oorzaken zijn er die juist in onze tijd een gro­tere nadruk op het persoonlijk gewetensoordeel doen leggen. Het gevoel voor het onherhaalbare van mensen en toestan­den is groeiende. Tegelijk leven wij in een speciale over­gangstijd waarin het waardenbesef zich bijzonder vernieuwt.

De kwestie wordt des te dringender als een verouderd waardenbesef-ook een vermagerd waardenbesef is, of als voorschriften die een verouderd besef weerspiegelen, te zeer in details getreden zijn. In zulke gevallen is het plicht om heel bijzonder bij het eigen gelovig aanvoelen, het eigen zintuig voor het goede, te rade te gaan. (Wel zal ook dit niet iets eenzaams zijn. In de gemeente Gods, ja, in het ge­heel der mensheid, vraagt men raad, bespreekt men, en be­merkt men hoe een nieuw besef in de gewetens groeit.)

Zo staan wij in onze dagen voor een heel eigen opdracht. Enerzijds blijft de leiding der gemeenschap een beroep doen op eerlijke nederigheid en gehoorzaamheid, houdingen zon­der welke de christelijke inspiratie en vrede niet bestaan kunnen: «Meent niet, zegt Christus, dat Ik gekomen ben om de wet of de profeten op te heffen» (Mt. 5, 17). Ander­zijds is er de opgave om, waar nodig - als vriend van God, met een rustig en moedig geweten, in overleg met mensen van goede geest - de ernst van de persoonlijke beslissing niet uit de weg te gaan. Jezus geeft deze houding aan als Hij zegt: «Hebt gij niet gelezen, wat David deed toen hij met zijn gevolg honger had? Hoe hij het huis van God binnenging en de toonbroden opat, die hij, noch zij die met hem waren, mochten eten, maar de priesters alleen»? (Mt. 12, 3-4).

En dan is er het feit dat juist Jezus de geboden niet zien laat als losse voorschriften zonder verband, gedicteerd door een willekeurig bevel van God. Nee, in de geboden toont 157 Hij een kern, een bron, van waaruit iedere waarde haar betekenis krijgt. Hij doet dit als Hij zegt: «Aan deze twee geboden hangt heel de wet en de profeten».

Welke twee?

«Gij zult de Heer uw God. beminnen met geheel uw hart, geheel uw ziel én geheel uw verstand. Dit is het voor­naamste en eerste gebod. Het tweede, daarmee gelijkwaardig: Gij zult uw naaste beminnen als u zelf» (Mt. 22, 37- 40). De bron en het doel van de wet is de liefde. Daarin wor­den de tien geboden - de eerste drie en de zeven andere - samengevat. Daarin krijgen zij hun diepste zin. Liefde tot God, liefde tot de mensen.

 Vergelijkingen met het geweten (Gerrid Setzer, internet)

Met enkele vergelijkingen zou ik verschillende toestanden over het geweten willlen verdiepen en aanschouwelijker willen maken.

  • Het geweten is als een kerkklok. Men hoort het niet in de drukte en slaat er weinig acht op. Maar als alles rustig is, ziet de zaak er helemaal anders uit. We moeten niet zoveel “lawaai” in ons leven dulden, zodat we de stem van het geweten beter horen kunnen.
  • Het geweten functioneert als een venster en niet als een gloeilamp: Het laat licht in de ziel binnen, maar produceert geen eigen. De vensters van onze zielen moeten regelmatig gereinigd worden, opdat het licht van het Woord van God binnenstralen kan.
  • Een geweten is als een rechter. Een rechter fundeert zich op bestaande wetten en wijst geen nieuwe af. Zo handelt het geweten op grond van voorhanden zijnde richtlijnen en definieert geen eigen. Het geweten kan dan alleen juist oordelen, als het de richtlijnen en voorschriften van het Woord van God “kent” en toepast.
  • Het geweten is als een armbandhorloge. Zij moet altijd weer in overeenstemming met een betrouwbare maatstaf – bijvoorbeeld een zeer nauwkeurige atoomuurwerk – gelijkgesteld worden. De maatstaf voor het geweten is het Woord van God, dat wij dagelijks lezen moeten.
  • Het geweten is als een waakhond, als de zonde voor de deur legert. Slaat de hond aan, zal zijn bezitter daarop reageren. Op dezelfde wijze luisteren wij naar het geweten, om geen onaangename verrassingen te beleven. De hond moet echter goed opgevoed worden: Hij mag niet luid blaffen, als een vlinder voorbij vliegt, en hij mag niet gemoedelijk blijven liggen, als iemand brutaal over de schutting klimt. Evenzo willen we ons geweten opvoeden, zich bij werkelijk gevaar te melden.
  • Het geweten is als een jachthond, als er zonde gedaan werd. Een jachthond volgt met grote vasthoudendheid zijn prooi; en zo “jaagt” ons het geweten, als wij gezondigd hebben. Het is goed als wij onze schuld direct belijden en de aangelegenheid snel in orde brengen! Hebben we dat gedaan, heeft het geweten ook geen recht meer, ons deze zaken verder voor te houden.
  • Het geweten is als een weegschaal, die geijkt moet worden. Ons geweten moet daarbij niet op een veeweegschaal lijken, die kleinere gewichten helemaal niet aanwijst, maar een briefweegschaal, die direct reageert. We hebben een fijngevoelig geweten nodig.

Hoe wij met ons geweten omgaan, is beslissend voor ons leven als christen. We moeten ernaar streven, onze weg met een goed geweten te gaan. En we willen ons geweten aan de hand van het Woord van God dagelijks ‘scherpen’, opdat het goed functioneert.

 

Guido Debonnet

Deze teksten kan u ook lezen en openen in pdf A4 en pdf A5
- bijlage 1 (pdf A4 en pdf A5)
- bijlage 2 (pdf A4 en pdf A5)
- bijlage 3 (pdf A4 en pdf A5)


 

 

 

 

 

Lees meer

Een gedeelde missie voor alle gedoopten
readmore

Gebedsintentie paus oktober 2024: voor een gedeelde missie

icon-icon-inspiratie
De pijn van de slachtoffers van milieurampen
readmore

Gebedsintentie paus september 2024: voor de schreeuw van de aarde

icon-icon-inspiratie
gebedsintentie paus augustus 2024: politieke leiders
readmore

Gebedsintentie paus augustus 2024: voor politieke leiders

icon-icon-inspiratie

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
© 2025 Kerk en Media vzw
Vacatures
Contact
Voorwaarden
YouTube
Twitter
Facebook