Samenvatting van het interview
De auteur is arts en Jezuïet, 28 jaar palliatieve arts in het Virga Jesse Ziekenhuis te Hasselt.
De documentaire “Rozen van barmhartigheid’ maart 2020 door Leo De Bock in opdracht van Kerknet is zeker het bekijken waard.
Johan, ongehuwd, vooraan de 50 komt met pancreaskanker in de kliniek terecht. Hij is bang om te sterven en vraagt om euthanasie. Meer dan drie maanden verbleef hij in de palliatieve dienst en werd er ruimte geschapen opdat hij vrij kon kiezen voor het leven, tot hij voelde ‘ik kan niet meer’.
Palliatieve zorg is geen terminale zorg. Palliatief is ruimer.
De nood bij sommige ziekten is van die aard dat men door nieuwe behandelingen nog jaren kan leven en nood heeft aan een comfortzorg.
Dat de vraag naar euthanasie bij mensen meer opkomt heeft niet te maken met het feit dat mensen graag sterven, maar met die mogelijkheid om – al is het fysisch en psychisch heel belastend – met bepaalde ziekten veel langer te leven en dus ook veel langer te lijden. (In de corona-periode worden we meer met de ‘plotse’ dood geconfronteerd.) Daar dienen we bewust mee om te gaan. Vroegtijdige zorgplanning als het kan met de persoon zelf en ook met de familie kan duidelijk maken: ‘Wat is voor jou belangrijk? Wat zijn jouw verwachtingen?”. Blijvend daarrond in gesprek gaan is belangrijk. Ook met de vraag tot euthanasie. (Een recht op euthanasie bestaat niet).
Er komt nog een verhaal over iemand die al een jaar in coma ligt, voor de dokters uitbehandeld is, maar zijn vrouw wil hem (zogezegd therapeutisch hardnekkig) in leven houden. Hoe een gesprek iets helemaal anders is dan ‘ingevulde’ papieren’ wordt hier duidelijk.
Voor Marc Desmet heeft zo’n manier van omgaan met mensen alles met geloof te maken, want het christendom is een religie van vrijheid. Jezus was een vrijmoedig mens. Paulus stelt: ‘De Wet doodt’, maar de vrijheid waar hij voor pleit is geen vrijbrief voor losbandigheid. God heeft ons alles in handen gegeven. Maar de vrijheid die God ons geeft, ontstaat uit verbindingen: de band met God, met mijn binnenste, met mijn directe naaste(n), met de bredere gemeenschap en met de Kerk. Luisteren naar wat de Kerk zegt en uiteindelijk mijn eigen gevormd geweten volgen. Ook inzake euthanasie. Als ik het verbod op een onmenselijke manier hanteer, laat ik die mens gewoon in de steek.
Een euthanasievraag dient opengetrokken te worden.
Wat vinden je kleinkinderen ervan? Besef je wat dit voor je arts betekent? Heb je daarrond gebeden? Wens je een zegen of de ziekenzalving? Probeer met je vraag tijdig voor God te komen. Op een palliatieve eenheid gaan we op een goede manier met die vraag om, ‘mooi-lijk’, we worstelen ermee. We laten niemand alleen lijden.
In 2002 werd onze euthanasiewet goedgekeurd. Alleen voor terminale patiënten; ook psychisch lijden werd genoemd. En we zien de reden om euthanasie aan te vragen sindsdien evolueren: van terminale ziekte naar iemand met een ongeneeslijke aandoening (die nog lang kan leven) naar iemand met ‘ondraaglijk psychisch lijden’ tot uiteindelijk naar iemand die levensmoe is. Levensmoeheid is volgens de wet geen goede reden tot euthanasieaanvraag. ‘Polypathologie’ (nu reeds de tweede meest voorkomende reden tot euthanasie) lijkt wel een camouflageverpakking voor levensmoeheid te zijn. ‘Levensmoeheid’ gaat daarop verder. Hier wordt euthanasie in morele zin echt ‘hulp bij zelfdoding’.
Vanuit mij christelijke spiritualiteit merk ik dat Jezus biddend ontdekt dat God barmhartigheid is en liefde. Wat Hij in het religieus en politie establishment te Jeruzalem meemaakte was duidelijk wat anders. Aan hen maakt Jezus duidelijk dat God niet met regeltjes bezig is…
In de documentaire ontmoet Marc Josée, een toffe, blije vrouw die meer dan 50 jaar samen met de huisarts voor haar totaal verlamde man heeft gezorgd (en die reeds gestorven is). Wie op bezoek kwam kreeg enorm veel van hem terug. Samen wilden zij leven (nu zou men misschien euthanasie vragen). Maar haar leven, nu zij gaat sterven, is een echt ‘volledig’ (vol én ledig) leven. Zij heeft veel in haar leven gemist (ledigheid), maar er was ook veel volheid. De volheid van iemand die ten einde toe haar weg is gegaan, de unieke weg die God met haar wou gaan. Zij mag en kan nu blij sterven…
Guido Debonnet
Zie ook notities A4 (pdf) en notities A5 (pdf)
