De 111e Werelddag van migranten en vluchtelingen vindt dit jaar niet plaats op de laatste zondag van september, maar werd in het kader van de agenda met bijzondere vieringen tijdens het Jubeljaar door paus Franciscus opgeschoven naar 4 oktober en valt samen met het jubileum van de missies. Het thema werd: “Migranten als missionarissen van hoop”. Paus Leo XIV ziet in zijn boodschap bij deze dag, vrijgegeven op 25 juli ll., vele verbanden tussen missie en migratie.
De situatie voor migranten en vluchtelingen is uitdagender dan ooit. “De huidige mondiale context wordt helaas gekenmerkt door oorlogen, geweld, onrecht en extreme weersomstandigheden, waardoor miljoenen mensen hun thuisland moeten verlaten.” Tegelijk sluiten vele gemeenschappen zich sterker af. Deze tendens “vormt een ernstige bedreiging voor gedeelde verantwoordelijkheid, multilaterale samenwerking, het nastreven van het algemeen welzijn en de wereldwijde solidariteit.” Tenslotte maken ook “de hernieuwde wapenwedloop, het gebrek aan aandacht voor de schadelijke gevolgen van de aanhoudende klimaatcrisis en de impact van diepe economische ongelijkheden de uitdagingen van het heden en de toekomst steeds veeleisender”.
Verlangen naar geluk
Daarom is het belangrijk dat er in de harten van de mensen een groeiend verlangen is naar een toekomst van vrede en respect voor de waardigheid van allen. “Zo'n toekomst is essentieel voor Gods plan voor de mensheid en de rest van de schepping”. Die toekomst is al begonnen door Jezus Christus en “wij geloven en hopen op de volledige vervulling ervan, want de Heer is altijd trouw aan zijn beloften.”
Hoop als deugd beantwoordt aan het verlangen naar geluk dat God in het hart van elke man en vrouw heeft gelegd en inspireert de menselijke activiteiten, leert de Catechismus van de Katholieke Kerk (nr. 1818). Het verband met migratie is snel gelegd. “Veel migranten, vluchtelingen en ontheemden zijn bevoorrechte getuigen van hoop. Ze tonen dit dagelijks door hun veerkracht en vertrouwen in God, bij de tegenslagen waarmee ze worden geconfronteerd, terwijl ze streven naar een toekomst waarin integrale menselijke ontwikkeling en geluk mogelijk zijn. “
“In een wereld verduisterd door oorlog en onrecht staan migranten en vluchtelingen als boodschappers van hoop, zelfs wanneer alles verloren lijkt. Hun moed en vasthoudendheid getuigen van een heldhaftig geloof dat verder kijkt dan onze ogen kunnen zien en hen de kracht geeft om de dood te trotseren op de verschillende hedendaagse migratieroutes. Ook hier vinden we een duidelijke analogie met de ervaring van het volk Israël dat door de woestijn zwierf en elk gevaar trotseerde, terwijl het vertrouwde op de bescherming van de Heer”.
Onderweg blijven
Migranten en vluchtelingen herinneren de Kerk aan haar pelgrimsdimensie: blijvend onderweg naar het uiteindelijke huis, gesteund door de theologische deugd van de hoop. De paus waarschuwt: “Telkens wanneer de Kerk toegeeft aan de verleiding van 'sedentarisering' en ophoudt een vreemde stad – civitas peregrina – te zijn, Gods volk op weg naar het hemelse huis, houdt ze op 'in de wereld' te zijn en wordt ze 'van de wereld'.”
Migranten herinneren de Kerk aan haar roeping om onderweg te blijven, open voor verandering en geleid door hoop. “Katholieke migranten en vluchtelingen kunnen op een bijzondere manier missionarissen van hoop worden in de landen die hen verwelkomen. Ze kunnen nieuwe geloofspaden smeden waar de boodschap van Jezus Christus nog niet is aangekomen, of een interreligieuze dialoog op gang brengen die gebaseerd is op het dagelijks leven en de zoektocht naar gemeenschappelijke waarden. Met hun spirituele enthousiasme en vitaliteit kunnen ze bijdragen aan de revitalisering van kerkelijke gemeenschappen die star en log zijn geworden, waar de spirituele woestijnvorming in een alarmerend tempo voortschrijdt.”
Alle christenen zijn geroepen tot getuigenis en Paulus VI schreef al in Evangelii Nuntiandi (EN, 21) dat migranten hierin een bijzondere verantwoordelijkheid dragen. Het gaat om een ware “missio migrantium”, wat ook adequate voorbereiding en voortdurende ondersteuning vraagt door effectieve interkerkelijke samenwerking.
Ook ontvangende gemeenschappen kunnen een levend getuigenis van hoop zijn, een hoop “die begrepen wordt als de belofte van een heden en een toekomst waarin de waardigheid van iedereen als kind van God erkend wordt. Zo worden migranten en vluchtelingen erkend als broeders en zusters, deel uitmakend van een familie waarin ze hun talenten kunnen uiten en volwaardig kunnen deelnemen aan het gemeenschapsleven”.
Tenslotte vertrouwt de paus allen die onderweg zijn toe aan Maria, troost voor migranten, opdat zij de hoop in hun harten levend mag houden en hen steunt om aan een wereld te bouwen die steeds meer lijkt op het Koninkrijk van God, het ware thuis dat ons aan het einde van de reis wacht.
Rita Boeren
Voor een volledige werkvertaling in het Nederlands: klik hier.
Tekst in andere talen op de website van het Vaticaan: klik hier.
