B-cyclus vijfde zondag door het jaar

COMMENTAAR BIJ DE LEZINGEN

Jean Bastiaens

Bidden & werken op het ritme van het leven

We zijn vaak geneigd te denken dat de eerste lezing en het evangelie mooi op elkaar aansluiten, terwijl de tweede lezing er maar wat tussen hangt. Dat is lang niet altijd zo, bijvoorbeeld bij de lezingen van deze vijfde zondag niet. De lezing uit het boek Job staat een beetje apart: de tekst vertolkt de klacht van de mens die het niet meer ziet zitten. Het leven is een opgave die soms zwaar kan vallen. We hoeven dat niet te verdoezelen, en we kunnen gerust met onze vermoeidheid en depressiviteit tot bij God komen. We kunnen niet altijd in een hallelujastemming zijn, soms lange tijd helemaal niet. Het Oude Testament biedt ons een breed scala van teksten om woorden te vinden voor onze neerslachtigheid of gebrek aan uitzicht. Onder andere omwille van deze teksten is het Oude Testament onmisbaar voor een christen – maar daarover een andere keer meer.

Wat is dan de band tussen de lezing uit de eerste Korintiërsbrief en het evangelie? Het zou ons pas helemaal duidelijk worden als we eerst het evangelie zouden lezen en dan pas de Paulustekst! Paulus lijkt namelijk sterk op Jezus in zijn onweerstaanbare drang om 'het goede nieuws' (het evangelie) te brengen. Paulus zegt: ik kan gewoonweg niet anders dan doen waartoe ik mij geroepen voel. Als ik zou weglopen, zou GOD mij terugfluiten, zoals Hij met Jona deed. 'Wee mij als ik het evangelie niet verkondig!' Bovendien doet Paulus dat zo, dat zijn vrijheid en onafhankelijkheid op geen enkele manier in het geding kunnen komen. Paulus wil van geen broodheer weten. Als gevolg voorziet hij zelf in zijn levensonderhoud. Lucas vertelt ons dat Paulus leerbewerker van beroep was, zoals zijn vader dat waarschijnlijk ook was. Tarsus, de geboorteplaats van Paulus, was een belangrijke stad met een duidelijke Romeinse aanwezigheid. Het ligt voor de hand dat Paulus' vader voor een Romeins garnizoen werkte (reparaties van tenten e.d. ) – waar haalde hij anders dat Romeins burgerrecht vandaan? Goed, Paulus heeft zijn onafhankelijkheid veilig gesteld – om zo 'alles voor allen' te kunnen worden, ja zelfs 'slaaf' van allen, dat wil zeggen: in alles gericht op het dienen van de ander. In het bijzonder had Paulus daarbij oog voor de zwakken, voor hen die de 'redding' het meest nodig hadden. Het laatste zinnetje is subliem: 'En ik doe alles voor het evangelie om er ook zelf deel aan te krijgen.'

En Jezus? Marcus schetst ons een Jezus die onvermoeibaar is en zijn leven helemaal ten dienste stelt van de verkondiging van het goede nieuws. We zagen in de evangelielezing van vorige zondag al, dat verkondiging bij Jezus altijd een tweesnijdend zwaard is: Hij verkondigt het Woord (in of buiten de synagoge) en Hij geneest. Geef eens aandacht aan het tijdsverloop van het verhaal: Jezus komt uit de synagoge en gaat naar het huis van Simon waar Hij 'aanstonds' diens schoonmoeder geneest. Dan valt de avond en stroomt heel de stad voor het huis samen, en Jezus zet zijn genezingswerk voort. Diep in de nacht staat Hij op om te gaan bidden, totdat Hij gevonden wordt door zijn eerste vier leerlingen die niet kunnen begrijpen dat Jezus zich terugtrekt terwijl 'iedereen' naar Hem op zoek is. Jezus laat zich echter niet claimen, en Hij neemt de leerlingen mee naar andere plaatsen waar Hij het Woord moet verkondigen en mensen wil genezen. Er zit iets onrustigs in het tijdsverloop, hoewel Jezus juist diep in de nacht de rust zoekt – in Gods nabijheid, in het gebed 'op een eenzame plaats'. We horen welhaast de echo uit de tweede lezing opklinken: 'Ik kan niet anders!'

Bijzondere aandacht verdient de genezing van de schoonmoeder van Simon. Er is sprake van twee elkaar spiegelende handelingen. Eerst is er Jezus die naar haar toegaat, haar bij de hand pakt en haar doet opstaan: in de Griekse brontekst staat hier een werkwoord dat later ook gebruikt zal worden voor Jezus' opstanding uit de doden. De levensbedreigende ziekte verlaat de vrouw en zij staat op. Maar opstaan waartoe? Om te dienen. Ook hier vinden we in de Griekse brontekst weer een woord dat een sleutelterm is in het Marcusevangelie: dienen! (Vgl. Marcus 10,45)

Paulus en Jezus: twee 'zeloten', helemaal gericht op de verkondiging van Gods Koninkrijk – maar niet zonder aandacht voor het levensritme van handenarbeid en verkondigen, van bidden op een eenzame plaats en het zich geven aan de mensen, resoluut.

Printvriendelijke versie van de lezingen en het commentaar