Draaiboek katholieke Kerk voor publieke vieringen vanaf 08/03/'21

Draaiboek van de katholieke Kerk voor de publieke liturgische vieringen

Geldig vanaf maandag 8 maart 2021

Het ministeriële besluit van de federale regering van vrijdag 11 december 2020 bepaalt in essentie dat vanaf zaterdag 12 december een maximum van 15 personen - kinderen tot en met 12 jaar, de bedienaar van de eredienst en de organist niet meegeteld - mag aanwezig zijn in de activiteiten betreffende de collectieve uitoefening van de eredienst, d.w.z. eucharistievieringen, kerkelijk huwelijken en  uitvaartplechtigheden.

Vanaf vrijdag 15 januari 2021, na een beslissing van de Bisschoppenconferentie in haar vergadering van donderdag donderdag 14 januari, geldt dit ook opnieuw voor doopsels, met inachtname van enkele specifieke voorwaarden: zie rubriek VII. C.

Op 26 januari 2021 werd een ministerieel besluit van kracht met een verduidelijk over het aantal individuen dat tegelijkertijd aanwezig mag zijn in een gebouw voor de eredienst:  maximum 15 personen, onafhankelijk van het aantal ruimtes binnen het kerkgebouw; en die regeling geldt zowel voor de individuele uitoefening van de eredienst als voor het individuele of collectieve bezoek aan een voor de eredienst bestemd gebouw.

-> NIEUW: Op maandag 8 maart 2021 gaat het ministeriële besluit van zaterdag 6 maart 2021 van kracht waarbij een maximum van 50 personen - kinderen tot en met 12 jaar, de bedienaar van de eredienst en de organist niet meegeteld - mag aanwezig zijn op een uitvaartplechtigheid. Voor meer details zie VII.A. Uitvaarten

Tijdens die activiteiten dienen de volgende minimale regels te worden nageleefd :

1. de verantwoordelijke van het team van de pastorale eenheid informeert de aanwezigen tijdig en duidelijk zichtbaar over de geldende preventiemaatregelen en verstrekt de personeelsleden een passende opleiding;
2. een afstand van 1,5 meter tussen elke persoon wordt gegarandeerd en één enkele persoon per 10 m² is toegelaten;
3. het bedekken van de mond en neus met een mondmasker is verplicht en het dragen van andere persoonlijke beschermingsmiddelen wordt te allen tijde sterk aanbevolen;
4. de activiteit moet zo worden georganiseerd dat samenscholingen worden vermeden en dat de regels van ‘social distancing’ kunnen worden gerespecteerd;
5. de kerkfabriek stelt middelen voor de noodzakelijke handhygiëne ter beschikking van het personeel en de aanwezigen;
6. de kerkfabriek neemt de gepaste hygiënemaatregelen om de inrichting en het gebruikte materiaal regelmatig te desinfecteren;
7. de verantwoordelijke van het team van de pastorale eenheid zorgt voor een goede verluchting;
8. fysieke aanrakingen tussen personen zijn verboden, behalve tussen de leden van eenzelfde huishouden;
9. fysieke aanrakingen van voorwerpen door verschillende personen zijn verboden.

De kerken mogen open blijven voor persoonlijk gebed.

 OPGELET: regionale of provinciale besluiten kunnen eveneens van toepassing zijn. Men dient altijd het besluit met de meest strikte regels toe te passen.  

Algemene uitgangspunten

I.    Gezondheid en veiligheid van iedereen die naar de kerk komt, staan voorop

Een nulrisico bestaat niet, dat is ook zo in niet-coronatijd. Maar zonder voldoende ruime medische garanties herstarten de vieringen niet. Dit draaiboek is opgesteld in samenspraak met en op advies van de experts die de globale exit strategie bepalen. 
Ook de mentale gezondheid van iedereen die naar de kerk komt, wordt niet uit het oog verloren. Ondanks de overmachtssituatie, die angst en onzekerheid creëert, willen wij zorgen voor individuele en collectieve spirituele bijstand. Dat is een bijzondere uitdaging. Eenieder die zich ervoor inzet, verdient waardering en ondersteuning.

II.    Het team van de pastorale eenheid is de eerste regisseur voor het concrete verloop van de vieringen en kan rekenen op de ondersteuning van het bisdom en de bisschoppenconferentie

Ook in coronatijd zijn de teams van de pastorale eenheid in overleg met de kerkfabrieken het best geplaatst om de vieringen in goede banen te leiden en snel te ageren op verschillende omstandigheden. Meer dan ooit geldt dus het vertrouwen in hun professionaliteit.

1. De veiligheid van iedereen die naar de kerk komt, is een basisvoorwaarde. Men voorziet dan ook maatregelen voor de fysieke veiligheid én voor het mentale welbevinden.
2. De ambitie is een zo veilig mogelijke kerkomgeving, waarbij geprobeerd wordt het risico op besmetting maximaal in te dijken.  
3. Social distancing (het bewaren van voldoende afstand in het sociale verkeer) blijft op elk ogenblik gehandhaafd.
4. Zieke pastores en gelovigen moeten thuisblijven. De symptomen van het coranavirus variëren van milde tot ernstige luchtwegaandoeningen met koorts, hoesten en ademhalingsmoeilijkheden. Klik hier voor meer info.
5. Gelovigen zijn verplicht om voor, tijdens en na de toegelaten vieringen (uitvaarten en huwelijken) en bij individueel kerkbezoek een mondmasker te dragen.

III.    Adviezen voor het team van de pastorale eenheid/het parochieteam

1. Plan - met inachtneming van de veiligheidsregels – regelmatig een overleg met het team van de pastorale eenheid om te weten wat er leeft binnen de kerk en om de concrete toepassingen van dit draaiboek te bespreken.
2. Overleg met de kerkfabriek over de aankoop van de nodige producten.
3. Volgens de wet worden deze kosten gedragen door de kerkfabriek.
4. Maak duidelijke afspraken met derden: schoonmaak, leverancier, ondersteuningsnetwerken …

IV. Algemene maatregelen

1. Bewaar zoveel mogelijk afstand waarbij de minimumafstand tussen personen in het kader van de social distancing 1,50 meter bedraagt, behalve voor families (= personen die onder één dak wonen).
2. Er wordt een afstand van minstens 3 meter tussen pastores en gelovigen bewaard.
3. Gelovigen zijn verplicht om voor, tijdens en na de toegelaten vieringen (uitvaarten en huwelijken) en bij individueel kerkbezoek een mondmasker te dragen.
4. Er wordt steeds de noodzakelijke handhygiëne ter beschikking gesteld aan gelovigen en pastores  
5. Men neemt de gepaste hygiënemaatregelen om de inrichting en het gebruikte materiaal regelmatig te desinfecteren;

V. De herinrichting van het kerkgebouw

1. Indien mogelijk: 1 deur als ingang en een andere deur als uitgang.
2. Laat de in- en uitgang van het kerkgebouw zoveel mogelijk openstaan om de ventilatie te verbeteren en het contact met deuren en klinken te beperken.   
3. Het wijwatervat aan de ingang wordt afgedekt of onbruikbaar gemaakt.   
4. Alle stoelen zijn ontsmet.
5. De afstand tussen de cantor(s) en de gelovigen bedraagt 5 (vijf) meter.    
6. Grote zorg moet worden besteed aan het reinigen en wassen van gebruikte voorwerpen: altaardoek, kelkdoekje, kelk …    

VI. Concrete organisatie van de publieke vieringen

A.    Voor de aanvang van de vieringen

1. ​Laat gelovigen gezin per gezin (mensen die onder eenzelfde dak wonen) de kerk binnentreden en zo nodig even buiten wachten op een veilige afstand van elkaar.
2. De ordedienst van de parochie zorgt ervoor dat er geen samenscholing ontstaat bij de ingang van de kerk.
3. De ordedienst van de parochie ziet erop toe dat de maximumcapaciteit niet overschreden wordt.
4. Bij ingang van kerk en sacristie: alcoholgel beschikbaar stellen. Ieder die de kerk binnengaat, ontsmet de handen en zet een mondmasker op.
5. Voer eenrichtingsverkeer in om bezoekers via een routeplan in en uit de kerk te begeleiden. Indien eenrichtingsverkeer niet mogelijk is, werk dan met voorrangsregels.
6. Gelovigen nemen plaats in de kerk op zo’n manier dat eerst de plaatsen het verst van de ingang worden ingenomen en verlaten de kerk waarbij wie het dichtst bij de uitgang zit, eerst vertrekt.
7. De aanwezigen worden erop gewezen dat mensen die onder eenzelfde dak wonen naast elkaar kunnen zitten. Mensen die niet onder eenzelfde dak wonen, moeten telkens links en rechts van hun zitplaats (de afstand van) minstens twee stoelen onbezet houden.
8. Geen zangboeken, misboekjes, gebedenboekjes voor meermaals gebruik.
9. Intentieboeken worden weggenomen uit de kerk.
10. Wel kan een blaadje voor eenmalig gebruik gedrukt worden. Het wordt vooraf op de stoel gelegd of veilig uitgedeeld.  Na de viering wordt het mee naar huis genomen of in een doos gedeponeerd en vernietigd.

B. Tijdens de vieringen

1. Geen collectes, wel mogelijkheid om bijdrage te deponeren achteraan in de kerk.
2. Vanaf de offerande tot aan de communie legt men de palla op de kelk en bedekt men de hosties behalve voor de consecratie.
3. Geen handen geven bij het Onzevader aan mensen die niet onder eenzelfde dak wonen.
4. Geen handdruk, kus of andere aanraking bij vredeswens tussen mensen die niet onder één dak wonen.
5. Slechts één persoon drinkt uit de kelk.

Uitreiking van de communie

1. Zo weinig mogelijk bedienaars van de communie.
2. De celebrant laat de vrijheid door uit te nodigen tot een geestelijke communie of individuele communie-uitreiking.
3. De celebrant zegt één keer: Het Lichaam van Christus.  De communicant zegt binnensmonds: Amen.
4. In geval van individuele communie-uitreiking gelden volgende regels:

• De ordedienst van de parochie staat in voor het veilige verloop van de communie.
• Diegene die de communie uitreikt, ontsmet de handen en draagt een mondmasker.
• Uitreiker en communicant houden ruim afstand door armen ver uit te strekken.
• Uitreiker laat hostie eerbiedig vallen in de uitgestrekte hand van de communicant (zonder hand van communicant te raken).
• De communie-uitreiking op de tong is niet toegelaten.
• De aanwezigen gaan naar voor in één rij per gang en keren terug via een andere gang.  Ze respecteren altijd de voorgeschreven afstand van 1,50 m .
• Als de afstand van 1,50 m niet kan gerespecteerd worden, gaan ook personen die niet wensen te communiceren in de rij mee en keren met dezelfde rij terug naar hun plaats zodat iedereen opnieuw dezelfde plaats inneemt.

C.    Na de vieringen

1. De ordedienst van de parochie ziet erop toe dat samenscholingen in en buiten het kerkgebouw worden vermeden.
2. Er is geen persoonlijke begroeting van de gelovigen door de celebrant aan de uitgang van het kerkgebouw.

VII.  Specifieke vieringen

A. Uitvaarten

• Vanaf 8 maart 2021 mag een maximum van 50 personen, kinderen tot en met 12 jaar niet meegeteld, een uitvaartplechtigheid bijwonen. Bij dit maximaal aantal van 50 personen hoeft men evenmin de pastores en de organist mee te tellen.
• Geen deelneming in de rouw met handdruk.
• Geen offergang met aanraking van kruis of pateen.
• Gedachtenisprentjes worden met handschoenen uitgedeeld of ter beschikking gelegd.

B. Huwelijken

• Huwelijksvieringen kunnen plaatsvinden met een maximum van 15 personen, kinderen tot en met 12 jaar niet meegeteld. Bij dit maximum aantal van 15 hoeven ook de pastor(es) en organist niet meegeteld te worden.
• Na de huwelijksviering is verzamelen in groep niet toegelaten, net zo min als het schudden van de handen én het kussen om de pasgehuwden te feliciteren.

C. Doopsels kunnen plaatsvinden met maximum 15 personen

1. Slechts één persoon raakt een voorwerp aan; weglaten van alles wat ouders, peter en meter en de bedienaar samen aanraken (kruisje geven, doopkaars, witte doopkleed).
2. Telkens nieuw doopwater voorzien.
3. Zalving met handschoenen aan. 

D. Biecht

• Is mogelijk in de kerk, niet in de biechtstoel (want onvoldoende afstand), maar op gewone stoelen op 1,5 m afstand.
• Handoplegging vanop afstand zonder aan te raken.

E. Ziekenzalving

1. Waar medisch toegelaten en zonder gemeenschap.
2. Zalving met handschoen aan.
3. Binnen een woon- en zorgcentrum worden de geldende huisregels gerespecteerd.

F. Liturgische vieringen die worden opgenomen met de bedoeling ze via alle beschikbare kanalen te verspreiden

Deze vieringen kunnen plaatsvinden met maximaal 15 personen (opnamepersoneel meegerekend) en voor zover de plaats van eredienst tijdens de opname voor het publiek gesloten blijft. Hier gelden de normale sanitaire maatregelen (afstand houden, mondmaskers, handhygiëne,…).

VIII.  Individueel kerkbezoek

Kerkbezoek is mogelijk doorheen de dag.

De minimumafstand van 1,5 meter wordt gerespecteerd en bij het betreden van het kerkgebouw is het verplicht een mondmasker te dragen.

IX. Onderhoud van het kerkgebouw

A.    Algemeen

1. Regelmatig reinigen (water en zeep) van meubilair, onderhoudsmachines en toestellen
   
   1. Banken of stoelen: na elke viering.
   2. Machines, toestellen, instrumenten: na viering en na elk gebruik.
2. Specifieke aandacht voor alles wat kan worden aangeraakt met de handen: klinken (laat deuren zo veel mogelijk openstaan), schakelaars, kranen, wc-spoelingen, wc-deksels, trapleuningen …
3. Besteed aandacht aan het reinigen van bedieningsschermen van machines/toestellen of voorzie alternatieve wijzen van bediening (bv. een touchscreenpen).
4. Desinfecteren is alleen nodig bij vermoeden van infecties. Met bleekwater/ethanol (gebruik de correcte verhoudingen!).
5. Vermijd gebruik van stofzuigers.
6. Was textiel minimaal op 60° en bij voorkeur op 90° graden.

B.    Adviezen voor de ventilatie

Algemene regel: verhoog de ventilatie (zo veel mogelijk verse lucht).

Het is raadzaam de luchtverversingssnelheid te verhogen en zo veel mogelijk buitenlucht aan te voeren, hetzij door middel van natuurlijke ventilatie, hetzij door middel van mechanische ventilatie, afhankelijk van de infrastructuur. Bij gebruik van mechanische ventilatiesystemen is het onderhoud van kunstmatige ventilatiesystemen volgens de instructies van de fabrikant, met name wat de reiniging en vervanging van de filters betreft, van essentieel belang.

X. Communicatie t.a.v. de gelovigen

Communiceer duidelijk en zo snel als mogelijk over de geldende regels naar gelovigen in samenspraak met Kerk & leven en Kerknet

De meest actuele info is te vinden

• op de website Info Coronavirus 
• op de website van Sciensano

De Bisschoppenconferentie van België