De katholieke Kerk heeft voluit meegewerkt met de parlementaire commissies inzake seksueel misbruik die na de VRT-reeks Godvergeten werden opgericht. Ze wil evenzeer werk maken van de aanbevelingen van deze commissies en verder in dialoog gaan met de bevoegde instanties over de implementatie. Daartoe dienen parlementen en regeringen te voorzien in het nodige wettelijke kader en de bijhorende uitvoeringsmodaliteiten.
Het gaat hier concreet onder meer over het voorstel van tegemoetkoming bij psychologische hulp voor alle slachtoffers van seksueel misbruik, het aanstellen van een nationaal commissaris en expertencomité in de strijd tegen seksueel misbruik, het implementeren van een onafhankelijk beleid inzake opvang en begeleiding van alle slachtoffers van seksueel misbruik en het toekennen van tegemoetkomingen en het vrijmaken van de nodige middelen om dit alles ook effectief te kunnen realiseren.
Jaarrapport 2023-2024
In afwachting van dit noodzakelijke kader van overheidswege, zetten de opvangpunten van de katholieke Kerk hun werk verder. Zij doen dat op basis van de aanbevelingen van de parlementaire commissie van 2010-2011 die de Kerk onverkort blijft uitvoeren. Zo is ze de enige instelling in ons land die akkoord ging met het voorstel van arbitrage om ook slachtoffers van voor Justitie verjaarde feiten te kunnen horen, erkennen en financieel tegemoet komen. De Kerk heeft op eigen initiatief deze werking verdergezet na de voorziene vijf jaar waarin de Arbitragecommissie actief was (2012-2017).
De katholieke Kerk in ons land rapporteert regelmatig over de werking van haar opvangpunten. Ze streeft zo transparantie na én het is een uitdrukkelijke herhaalde uitnodiging aan slachtoffers om zich te melden. Het nieuwste rapport beslaat de periode tussen 1 juli 2023 en 30 juni 2024. Er werden toen 218 meldingen geregistreerd, voornamelijk van historisch misbruik uit de jaren 50, 60 en 70. Tegenover de 47 meldingen in het vorige jaarrapport gaat het om een bijna vervijfvoudiging. Die is wellicht te verklaren door de VRT-reeks Godvergeten die werd uitgezonden in september 2023 en dus een positief effect heeft gehad om mensen aan te moedigen zich te melden. Het geeft ook aan dat de opvangpunten die de katholieke Kerk oprichtte en die onafhankelijk van haar functioneren, aan een specifieke nood van slachtoffers beantwoorden. Het rapport is integraal online te raadplegen via deze link.
Aanvragen schrappen uit doopregister
In 2023 vroegen 14.251 personen om te worden geschrapt uit de doopregisters van de katholieke Kerk in België, waarvan 98% in Vlaanderen en het Aartsbisdom. De vorige jaren schommelde dat aantal meestal rond de 1.200, met een uitschieter van boven de 5.000 in 2021. Er wordt bij een aanvraag tot schrapping niet gevraagd naar een reden. Maar velen gaven spontaan aan dat te doen vanuit de afschuw voor het seksuele misbruik in de katholieke Kerk en de zwijgcultuur in het verleden zoals die in de tv-reeks Godvergeten naar voren kwam.
Herdenkingsvieringen
Op 18 november is het de VN-Werelddag voor de preventie en het herstel van seksuele uitbuiting, misbruik en geweld tegen kinderen. De katholieke Kerk in België sluit zich voortaan bij deze dag aan om het lijden van slachtoffers van misbruik te herdenken en haar engagement voor preventie van seksueel misbruik te hernieuwen. De bisschoppen moedigen geloofsgemeenschappen aan om op zondag 17 of op maandag 18 november aandacht te besteden aan deze Werelddag en in liturgische vieringen te bidden voor slachtoffers van misbruik en geweld. De Interdiocesane Commissie voor Liturgie (ICL) werkte een bundel uit met liturgische suggesties die voor zo’n herdenkingsviering of -moment dienstig kunnen zijn. De bundel kan worden gedownload via deze link.
In de basiliek van Koekelberg zal op zondag 17 november om 17.30 uur een nationale herdenkingsviering plaatsvinden, voorgegaan door aartsbisschop Luc Terlinden. Er zullen enkele slachtoffers het woord nemen. In de kathedraal van Brugge heeft op die dag om 10 uur een herdenkingsmoment plaats, voorgegaan door bisschop Lode Aerts. Zowel in de basiliek als de kathedraal zal stilgestaan worden bij het beeld dat er eerder werd geplaatst ter herinnering aan de slachtoffers van seksueel misbruik in de Kerk. En in de kathedraal van Doornik zal op maandag 18 november, aansluitend op de eucharistieviering van 10 uur, bisschop Guy Harpigny een herdenkingssymbool onthullen, geschilderd door een slachtoffer van misbruik.
Actieplan in dialoog met slachtoffers
De bisschoppenconferentie werkt momenteel aan een aangepast actieplan in haar volgehouden strijd tegen misbruik in de katholieke Kerk. Belangrijke leidraden bij deze aanscherping zijn de aanbevelingen van de commissies in de Kamer en het Vlaams Parlement die het voorbije jaar focusten op seksueel misbruik in de samenleving en in het bijzonder in de Kerk. De Kerk heeft hiertoe al meerdere momenten van dialoog georganiseerd met slachtoffers van seksueel misbruik en ook een enquête verspreid via een publieke oproep. Er wordt uitgekeken naar de resultaten van deze enquête die de KU Leuven momenteel finaliseert. Aartsbisschop Luc Terlinden luisterde gisterenavond in een opvolgontmoeting naar de slachtoffers die vorige maand paus Franciscus hebben ontmoet. Hij liet hen weten dat de kerk binnenkort alvast een vacature zal publiceren om een professionele en onafhankelijke coördinatie van de implementatie en opvolging van het actieplan mogelijk te maken.
Op zaterdag 7 december plant de Kerk een nieuwe ontmoetingsdag met slachtoffers van seksueel misbruik om het actieplan voor te stellen en te luisteren naar hun bedenkingen. De slachtoffers die hiervoor hun interesse hebben betoond via de enquête zullen worden uitgenodigd. Ook andere erkende slachtoffers kunnen zich melden.
Alle informatie over hoe misbruik in een pastorale relatie melden, is gebundeld op deze pagina.
Ook de rapporteringen, brochures, gedragscode voor wie werkt in de Kerk en andere informatie zijn op deze pagina bijeengebracht.
Een overzicht van alle stappen die de katholieke Kerk in België reeds nam in de strijd tegen seksueel misbruik in een pastorale relatie vindt u hier.